Tờ Tin tức Trung Quốc ngày 2/10 cho hay vào tháng 9 vừa qua Không quân Trung Quốc đã hai lần điều động các loại máy bay chiến đấu đến Thái Bình Dương tiến hành huấn luyện biển xa, ngoài máy bay ném bom tầm xa H-6K, máy bay cảnh báo sớm xuất hiện trong biên đội máy bay chiến đấu cũng gây chú ý.
Chuyên gia quân sự Trung Quốc Vương Minh Lượng cho rằng máy bay cảnh báo sớm nhiều lần tham gia huấn luyện ở biển xa cho thấy khả năng dò tìm của máy bay cảnh báo sớm đối với các mục tiêu trên biển của Bắc Kinh đã được cải thiện.
Trong tương lai, Trung Quốc có thể phát triển máy bay cảnh báo sớm thế hệ mới trên nền tảng Y-20, ngày càng thu hẹp khoảng cách với máy bay cảnh báo sớm tiên tiến thế giới.
Vương Minh Lượng cho rằng nhiệm vụ chủ yếu của máy bay cảnh báo sớm là tìm kiếm và nhận dạng mục tiêu đường không, xử lý tình báo và phân phối tin tức cho các máy bay tác chiến.
So với radar trên mặt đất, máy bay cảnh báo sớm linh hoạt hơn và có khoảng cách dò tìm xa hơn, là trang bị quan trọng trong hệ thống tác chiến đường không hiện đại.
Bài viết tự nhận rằng Trung Quốc có "lãnh hải rộng lớn", chỉ có một số đảo, đá khu vực duyên hải được lắp radar mặt đất, máy bay chiến đấu một khi đến "biển xa" sẽ mất đi sự bảo đảm của radar mặt đất.
Vì vậy, máy bay cảnh báo sớm có vai trò hết sức quan trọng trong "bảo vệ chủ quyền lãnh hải, bảo đảm quyền lợi biển, gia tăng chiều sâu phòng thủ trên biển" (cảnh giác với yêu sách bành trướng ở Biển Đông) của Trung Quốc, là điều kiện tiền đề để lực lượng đường không Trung Quốc "vươn ra bên ngoài".
Những năm gần đây, máy bay cảnh báo sớm Trung Quốc nhiều lần tham gia huấn luyện biển xa của không quân nước này, cho thấy khả năng dò tìm các mục tiêu trên biển của máy bay cảnh báo sớm quân đội nước này đang tăng lên và được kiểm nghiệm trong huấn luyện quân sự.
Được biết, các máy bay cảnh báo sớm hiện có của Không quân Trung Quốc chủ yếu bao gồm KJ-200, KJ-2000 và KJ-500. Vương Minh Lượng cho rằng KJ-2000 và KJ-200 là những máy bay cảnh báo sớm được phát triển sớm nhất của Trung Quốc.
Hai loại máy bay cảnh báo sớm này có anten radar khác nhau, "đầu nấm" của KJ-2000 có thể dò tìm vùng trời xung quanh không có góc chết, khoảng cách dò tìm xa hơn, tính năng tổng thể ưu việt hơn KJ-200 lắp radar hình "thanh gỗ" thăng bằng.
Các máy bay cảnh báo sớm KJ-2000 và KJ-200 chủ yếu thực hiện nhiệm vụ dò tìm đối với các mục tiêu trên không ở đất liền, còn máy bay cảnh báo sớm KJ-500 đã có tiến bộ mới về công nghệ, có sự đột phá mới về dò tìm các mục tiêu trên biển.
Khi nói đến phương hướng phát triển của máy bay cảnh báo sớm Trung Quốc tương lai, Vương Minh Lượng cho rằng sự phát triển của bất cứ trang bị nào đều cần căn cứ vào nhu cầu tương lai để xác định.
Phát triển máy bay cảnh báo sớm cần đáp ứng đầy đủ nhu cầu tham chiến trong tương lai của Trung Quốc và tính toán đầy đủ các loại nhiệm vụ đa dạng có thể thực hiện trong tương lai.
Bài viết cho rằng trong tương lai, phạm vi sử dụng máy bay cảnh báo sớm của Trung Quốc trước hết là cần bao quát toàn bộ "lãnh thổ, lãnh hải" của Trung Quốc.
Thứ hai cần tính đến bảo đảm cho máy bay chiến đấu tiến hành "nhiệm vụ đa dạng" ở khu vực xung quanh. Điều này đặt ra yêu cầu cao hơn đối với khả năng dò tìm trên biển của máy bay cảnh báo sớm.
Ngoài ra, để cung cấp bảo đảm tình báo cho thực hiện nhiệm vụ ở nước ngoài, máy bay cảnh báo sớm đòi hỏi phải bay được xa hơn, có khả năng dò tìm trong các loại điều kiện địa hình phức tạp như đồi núi, sa mạc, rừng rậm, đại dương.
Tháng 7/2016, máy bay vận tải đa dạng cỡ lớn tự chế Y-20 đã chính thức biên chế cho Không quân Trung Quốc, điều này đánh dấu khả năng điều động chiến lược của Không quân Trung Quốc đã có bước đi đáng chú ý.
Tiềm năng cải tiến máy bay Y-20 cũng được Bắc Kinh đặt ra. Vương Minh Lượng cho rằng: "Trong tương lai, Trung Quốc thực sự có khả năng lấy Y-20 làm nền tảng, cải tiến thành máy bay cảnh báo sớm mới. Điều này cũng phù hợp với quy luật phát triển công nghệ của máy bay cảnh báo sớm các nước".
Theo Vương Minh Lượng, nếu phát triển máy bay cảnh báo sớm trên nền tảng Y-20, trước hết hành trình và thời gian hoạt động trên không của nó sẽ tăng lên rõ rệt, rất có thể sẽ thực hiện các nhiệm vụ ở biển xa như hộ tống ở nước ngoài.
