Reuteurs nêu bật một sự cố xảy ra hồi tháng 3/2016 tại khu vực bãi cạn South Luconia, nằm ở phía nam Biển Đông, hiện do Malaysia quản lý nhưng bị Trung Quốc đòi chủ quyền. Một hôm, khi đang tuần tra trong khu vực, một chiếc tàu của lực lượng tuần duyên Malaysia đã đột nhiên thấy một chiếc tàu lớn lao thẳng về phía họ với tốc độ cao và hụ còi inh ỏi. Khi tiến gần đến nơi, chiếc tàu lạ đã bẻ lái ngoặt sang hướng khác, để lộ dòng chữ «Cảnh sát biển Trung Quốc» trên thân tàu.
Theo một quan chức thuộc Cơ quan Thực thi Hàng hải Malaysia (MMEA), họ đã phát hiện tàu cảnh sát biển Trung Quốc nhiều lần xung quanh khu vực bãi cạn South Luconia, ngoài khơi thị trấn giàu dầu mỏ Miri thuộc bang Sarawak của Malaysia, thế nhưng hôm đó hành động lao tàu như vậy «chẳng khác gì một mưu toan tấn công, có thể là để hù dọa». Viên chức này xin giấu tên, nhưng đã cho hãng Reuters xem một đoạn video ghi lại sự cố chưa hề được báo cáo đó.
Hành động hung hăng kể trên của tàu hải cảnh Trung Quốc xảy ra vào lúc dư luận Malaysia đang hết sức quan ngại trước vụ hàng trăm tàu cá Trung Quốc xuất biện trong khu vực South Luconia, có tàu hải cảnh Trung Quốc đi theo bảo vệ.
Chính trong bối cảnh đó mà nhiều tiếng nói đã vang lên đòi chính quyền Malaysia phải có phản ứng dứt khoát hơn đối với hành vi coi thường Malaysia của Trung Quốc, và từ bỏ thái độ nhẫn nhịn vốn có để khỏi đụng chạm một đối tác thương mại và một nhà đầu tư lớn.
Liên tiếp trong hai năm 2013 và 2014, hải quân Trung Quốc đã hai lần kéo đến tập trận ngay tại bãi cạn James Shoal mà Malaysia tuyên bố chủ quyền, cách bờ biển bang Sarawak không đầy 50 hải lý. Thế nhưng Kuala Lumpur đã cố tình giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của hành vi khiêu khích đó. Tương tự, Malaysia cũng đã làm ngơ trước vụ ngư dân Malaysia ở cảng Miri, bang Sarawak bị lực lượng vũ trang trên tàu cảnh sát biển Trung Quốc hiếp đáp.
Tuy nhiên, sau vụ 100 tàu cá Trung Quốc kéo vào bãi cạn South Luconia tháng 3 vừa qua, Malaysia như đã thay đổi thái độ. Theo hãng Reuters, một viên tướng cấp cao của Malaysia đã cho rằng Kuala Lumpur bây giờ cần phải đứng lên chống lại những hành vi xâm nhập hải phận Malaysia do Trung Quốc tiến hành. Để trấn an dân chúng, chính quyền Kuala Lumpur còn loan báo cho triển khai tàu hải quân đến khu vực, và trong một động thái hiếm hoi, cho triệu đại sứ Trung Quốc lên để đòi giải thích rõ vụ việc.
Vấn đề là Bắc Kinh vẫn phớt lờ phản đối của Kuala Lumpur. Bộ Ngoại giao Trung Quốc không hề nhận lỗi, và như thường thấy phản ứng với luận điệu cố hữu là tàu cá của họ chỉ đánh bắt bình thường ở «các vùng biển liên quan».
Phải chăng thái độ ngang ngược của Trung Quốc đã khiến Malaysia nổi giận? Chỉ biết là một vài tuần sau đó, Malaysia đã công bố kế hoạch thiết lập một căn cứ hải quân tiền phương gần Bintulu, phía nam của Miri.Theo bộ trưởng quốc phòng Malaysia, cơ sở đó sẽ có trực thăng, máy bay do thám không người lái và một lực lượng đặc nhiệm, có nhiệm vụ bảo vệ tài sản dầu mỏ và khí đốt phong phú của đất nước.
Kuala Lumpur đã giải thích đó là để đối phó với nguy cơ tấn công của tổ chức Nhà nước Hồi giáo, đang hoạt động tại miền Nam Philippines, tức là cách đó hàng trăm cây số về phía Đông Bắc. Nhưng theo Ian Storey, chuyên gia về Biển Đông tại Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á ở Singapore, ông không hề tin rằng IS là mục tiêu, hàm ý rằng hành vi trên Biển Đông của Trung Quốc mới là mục tiêu thực sự.
