Ngày 7/4, nhà cầm quyền và Bộ Quốc phòng Đài Loan đều xác nhận Mỹ đã chính thức thông báo cho Văn phòng đại diện Đài Loan tại Mỹ rằng sẽ cấp “giấy phép tiếp thị” để các nhà thầu quốc phòng Mỹ cung cấp công nghệ, linh kiện để Đài Loan có thể tự chế tạo tàu ngầm.
Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết tự chế tạo tàu ngầm là chính sách quan trọng để Đài Loan tự chủ về quốc phòng. Quân đội Đài Loan sẽ tiếp tục thúc đẩy tự chế tạo tàu ngầm, tăng cường nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ và công nghiệp quân sự, khẳng định quyết tâm và năng lực tự phòng thủ.
Ở thời Mã Anh Cửu cầm quyền, Đài Loan đã đề nghị Mỹ hỗ trợ chế tạo tàu ngầm, nhưng chính quyền Mỹ Barack Obama khi đó đã gác lại vấn đề này. Quyết định lần này của chính quyền Donald Trump cho thấy Mỹ muốn nói với đồng minh rằng có thể dựa vào Mỹ để “bảo vệ an ninh eo biển Đài Loan”.
Chuyên gia quân sự Mỹ Richard Fisher cho rằng cùng với Trung Quốc tăng mạnh sức mạnh quân sự, việc hạn chế khả năng tấn công của Đài Loan là chính sách không còn phù hợp của Mỹ. Mỹ cần bán máy bay chiến đấu tàng hình F-35B và máy bay tiếp dầu KC-135 cho Đài Loan.
Theo giáo sư Vương Côn Nghĩa, khoa chính trị học, Đại học Văn hóa Trung Quốc (PCCU) của Đài Loan, chính sách châu Á - Thái Bình Dương của ông Donald Trump là khuyến khích các đồng minh châu Á tăng cường năng lực quốc phòng và mua sắm vũ khí của Mỹ. Chỉ cần giúp cho nước Mỹ kiếm thêm tiền, việc cấp phép bán vũ khí là hành động đúng đắn.
Tuy nhiên, Vương Côn Nghĩa cho rằng cấp phép là một chuyện, còn có thực sự bán vũ khí cho Đài Loan hay không lại là một chuyện khác.
Ngoài ra, theo nhà nghiên cứu Đinh Thụ Phạm, Đại học Chính trị Đài Loan, Mỹ sẽ không thực sự chuyển nhượng công nghệ mũi nhọn và hệ thống vũ khí tinh vi. Ngoài ra, Đài Loan cần đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm phong phú và kỹ thuật cao. Do đó, cho dù Mỹ có cấp phép thì Đài Loan cũng chưa thể nhanh chóng nghiên cứu chế tạo được tàu ngầm.
Báo chí Đài Loan cho rằng trên thực tế Mỹ chế tạo tàu ngầm thông thường lớp cuối cùng vào thập niên 1950. Hiện nay, Mỹ không có khả năng chế tạo tàu ngầm thông thường. Vì vậy, Mỹ có thể mua tàu ngầm từ châu Âu, nhập vào hệ thống của Mỹ, sau đó bán cho Đài Loan hoặc cho Đài Loan thuê.
Theo Stephen Bryen, quan chức lâu năm của Lầu Năm Góc thời chính quyền Mỹ Ronald Reagan, Mỹ cần có một kế hoạch có lợi cho cả Đài Loan và Mỹ. Mỹ cần hỗ trợ Đài Loan có “năng lực thực sự”, bán máy bay chiến đấu F-35 cho Đài Loan hoặc các máy bay chiến đấu tàng hình có chức năng tương đương khác, chẳng hạn F-15SE để Đài Loan đối phó với các máy bay chiến đấu J-20, Su-35 của Trung Quốc.
Ngoài ra, Stephen Bryen cho rằng Đài Loan cần có nhiều hệ thống phòng thủ tên lửa tốt hơn. Tên lửa phòng không Patriot-3 hiện có của Đài Loan không đủ để chống lại tên lửa đạn đạo tiên tiến của Trung Quốc. Đài Loan cần hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD hoặc hệ thống đánh chặn tên lửa đạn đạo ngoài bầu khí quyển SM-3.
Theo Stephen Bryen, Mỹ cần ký thỏa thuận với Đài Loan để quân đội Mỹ được sử dụng căn cứ không quân của Đài Loan, bảo đảm cho quân đội Mỹ có thể “hỗ trợ Đài Loan” khi quân đội Trung Quốc sử dụng vũ lực để “thu hồi” Đài Loan.
Stephen Bryen cho rằng, trong tình hình hiện nay, Mỹ cần phải thay đổi mạnh chính sách đối với Đài Loan, “xem xét lại việc làm thế nào để phòng thủ Đài Loan” và hỗ trợ Đài Loan xây dựng lại lực lượng phòng thủ.
Trước việc Mỹ tiếp tục tăng cường quan hệ quân sự với Đài Loan, Trung Quốc luôn yêu cầu Mỹ thực hiện tốt 3 Thông cáo chung giữa hai nước, thực hiện nguyên tắc “Một Trung Quốc”.
Chủ nhiệm Văn phòng công tác Đài Loan thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc, ông Lưu Kết Nhất cho rằng có một số người Mỹ đang “đánh con bài Đài Loan”, gây thiệt hại cho lợi ích của toàn thể nhân dân Trung Quốc, bao gồm của đồng bào Đài Loan.
Ông Lưu Kết Nhất kêu gọi đồng bào hai bờ eo biển Đài Loan đoàn kết trên nguyên tắc “Một Trung Quốc” và “Đồng thuận 9.2” để thúc đẩy tiến trình “thống nhất hòa bình Tổ quốc”.
Ngoài ra, ngày 9/4, Bộ Quốc phòng Trung Quốc nhấn mạnh, Trung Quốc luôn nhất quán lập trường kiên quyết phản đối Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan. Trung Quốc yêu cầu Mỹ “chấm dứt liên hệ quân sự Mỹ - Đài dưới bất cứ hình thức nào, chấm dứt bán vũ khí cho Đài Loan dưới bất cứ hình thức nào”.
Trung Quốc tuyên bố quân đội của họ “có năng lực, có quyết tâm đánh bại mọi ý đồ ly khai, sẽ áp dụng mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền, an ninh và toàn vẹn lãnh thổ đất nước”.
Trong khi đó, cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng yêu cầu Mỹ “chấm dứt quan hệ chính thức Mỹ - Đài, chấm dứt liên hệ quân sự Mỹ - Đài và bán vũ khí cho Đài Loan, tránh gây thiệt hại nghiêm trọng cho quan hệ Trung - Mỹ và hòa bình, ổn định eo biển Đài Loan.
