Để bảo vệ các quyền lợi «cốt lõi», ngày đầu năm dương lịch 2016, một tàu cá Quảng Ngãi của ngư dân Huỳnh Thạch bị tàu thép có vẻ là của Trung quốc tấn công nhiều lần và đâm chìm theo tường thuật của chính nạn nhân và một số báo chí. Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục ráo riết xây dựng căn cứ quân sự trên các đảo ngầm được gia cố thành đảo nhân tạo trong vùng Trường Sa của Việt Nam và một lần nữa điều giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển Hoàng Sa.
Bình luận về tin Trung Quốc thành lập thêm các đơn vị quân đội, tiếp theo tin đóng thêm hàng không mẫu hạm, AFP cho rằng Bắc kinh sẽ gây ra những cơn «thịnh nộ » từ phía Mỹ và các quốc gia láng giềng.
Theo AFP, sự kiện hải quân và không quân Trung Quốc liên tục can dự vào những cuộc đối đầu tranh chấp biển đảo với Nhật và Philippines gây lo ngại dẫn đến xung đột vũ trang.
Chính trong bối cảnh căng thẳng tại Biển Đông với các nước Đông Nam Á và Hoa Kỳ ở phía nam, tại Hoa Đông với Nhật Bản ở phía bắc, Trung Quốc loan báo những thay đổi cấu trúc quan trọng trong quân đội.
Theo bản tin của Tân Hoa Xã ngày 02/01/2016: lục quân được thống nhất chỉ huy, thành lập đơn vị yểm trợ tác chiến và đơn vị giám sát tên lửa chiến lược.
Từ khi lên cầm quyền năm 2013, ông Tập Cận Bình đã thi hành một chiến lược xuyên suốt canh tân quân đội với hai mục tiêu song hành: Tăng cường kiểm soát chính trị lực lượng võ trang và sử dụng sức mạnh quân sự để áp đặt quan điểm của Bắc Kinh trên trường quốc tế.
Vào tháng 11/2015, Bắc Kinh đã dự kiến một cuộc thay đổi cơ bản đặt quân đội dưới sự kiểm soát chặt chẽ của ban lãnh đạo đảng Cộng sản mà nhân vật chỉ huy tuyệt đối là Tập Cận Bình.
Chủ tịch Trung Quốc kiêm Tổng bí thư đảng Cộng sản, kiêm chủ tịch Quân ủy Trung ương, Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia đã có kế hoạch tiết giảm quân số từ 2 triệu xuống 300.000 quân để «tăng hiệu năng chiến đấu» theo binh pháp quân cần tinh chứ không cần đông. Cùng lúc, ông loại trừ hàng loạt tướng lĩnh trong chiến dịch chống tham nhũng và nạn mua quan bán chức trong quân đội.
Trong báo cáo chiến lược công bố vào tháng 05/2015, Bộ Quốc phòng đã khẳng định quân đội Trung Quốc có tham vọng « củng cố và phát triển lực lượng hải quân » để «tham gia vào các chiến dịch quốc tế ». Vấn đề là bản báo cáo chiến lược cũng gián tiếp nhìn nhận Bắc Kinh sẽ gia tăng ảnh hưởng trong khu vực châu Á khi phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Dương Vũ Quân nhấn mạnh vai trò của quân đội là «bảo vệ lãnh thổ chống các nước láng giềng gây hấn và can thiệp của Mỹ».
Nhà phân tích Nghê Lạc Hùng, thuộc đại học Thượng Hải, được AFP trích dẫn khẳng định: Quân đội Trung Quốc cải cách để gia tăng khả năng tác chiến của ba binh chủng hầu bắt kịp quân đội Tây Âu và Mỹ.
Hoàn cầu Thời báo, thuộc xu hướng chủ chiến, cho rằng quân đội Trung Quốc đã hội đủ những yếu tố cần thiết của một quân đội mạnh và xem Hoa Kỳ là đối tượng : Nếu Trung Quốc vẫn thua xa Mỹ về quân sự thì điều này sẽ ảnh hưởng đến vị thế của Trung Quốc trên trường quốc tế và thái độ của các nước khác đối với Bắc Kinh.
TH
