Trung Quốc, quốc gia xử lý đất hiếm hàng đầu thế giới, mới đây đã cấm xuất khẩu công nghệ chế tạo nam châm đất hiếm, bổ sung vào lệnh cấm đã áp dụng đối với công nghệ chiết xuất và tách các vật liệu quan trọng.
Nathan Picarsic, đồng sáng lập công ty tư vấn địa chính trị Horizon Advisory, cho biết: “Đây là lời khẳng định rõ ràng rằng sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong bất kỳ phần nào của chuỗi giá trị là không bền vững”.
Bộ thương mại Trung Quốc đã lấy ý kiến công chúng vào tháng 12 năm ngoái về động thái bổ sung công nghệ chế tạo nam châm smarium-coban, nam châm neodymium-iron-boron và nam châm cerium vào "Danh mục công nghệ bị cấm và hạn chế xuất khẩu".
Trong danh sách, nước này cũng cấm công nghệ sản xuất canxi oxyborate đất hiếm và công nghệ sản xuất kim loại đất hiếm, bổ sung chúng vào lệnh cấm sản xuất vật liệu hợp kim đất hiếm trước đây.
Mục đích đã nêu của danh mục trên là bảo vệ an ninh quốc gia và lợi ích công. Trung Quốc đã thắt chặt đáng kể các quy định hướng dẫn xuất khẩu một số kim loại trong năm nay, trong cuộc chiến leo thang với phương Tây về quyền kiểm soát các khoáng sản quan trọng.
Nước này đã yêu cầu giấy phép xuất khẩu vật liệu sản xuất chip gallium và germanium vào tháng 8, sau đó là các yêu cầu tương tự đối với một số loại than chì kể từ ngày 1/12.
Don Swartz, Giám đốc điều hành của American Rare Earths, công ty đang phát triển một cơ sở chế biến và khai thác đất hiếm ở Wyoming, nhận định: “Trung Quốc được thúc đẩy để duy trì sự thống trị thị trường của mình. Bây giờ, đây là một cuộc đua".
Động thái bảo vệ công nghệ đất hiếm của nước này diễn ra khi châu Âu và Mỹ đang nỗ lực giảm phụ thuộc vào đất hiếm từ Trung Quốc, quốc gia chiếm gần 90% sản lượng tinh chế toàn cầu.
Trung Quốc đã thành thạo quy trình tinh chế các khoáng sản chiến lược, điều mà tập đoàn vật liệu đất hiếm của Mỹ MP Materials và các công ty đất hiếm phương Tây khác đã phải vật lộn để triển khai do sự phức tạp về kỹ thuật và lo ngại về ô nhiễm.
Cổ phiếu của MP Materials, công ty đang dần bắt đầu tăng cường chế biến đất hiếm ở California, đã tăng hơn 10% sau động thái của Trung Quốc.
Về phần mình, Ucore Rare Metals cho biết họ đã hoàn thành việc vận hành một cơ sở để thử nghiệm công nghệ xử lý đất hiếm, cơ sở này đang được Bộ Quốc phòng Mỹ tài trợ một phần.
Giám đốc điều hành Ucore Pat Ryan cho biết: “Sẽ cần có các công nghệ mới để vượt qua sự kiểm soát của Trung Quốc trong các lĩnh vực quan trọng này”.
Hiện chưa rõ công nghệ đất hiếm của Trung Quốc sẽ bị hạn chế ở mức độ nào. Constantine Karayannopoulos, cựu Giám đốc điều hành của Neo Performance Materials, công ty chuyên phân tách đất hiếm ở Estonia, cho biết Bắc Kinh đã không khuyến khích xuất khẩu đất hiếm trong nhiều năm.
Theo Reuters