Sự việc che giấu gây “kinh ngạc”
Hãng tin Yonhap Hàn Quốc ngày 31/5 dẫn lời Thư ký báo chí Phủ Tổng thống Hàn Quốc ngày 30/5 cho biết ngoài 2 xe phóng THAAD đã triển khai ở Hàn Quốc, có 4 xe phóng khác đã được vận chuyển bí mật đến Hàn Quốc.
Phủ Tổng thống Hàn Quốc cho rằng Bộ Quốc phòng Hàn Quốc có thể đã cố tình che giấu sự thật, sẽ tiến hành điều tra Bộ trưởng Quốc phòng Han Min-koo cùng các quan chức cấp cao có liên quan.
Ngày 30/5, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã cảm thất “rất kinh ngạc” khi biết được thông tin trên, đồng thời đã hạ lệnh làm rõ sự việc. Nhưng, ông Han Min-koo không xác nhận về tình hình với Cố vấn an ninh quốc gia. Do đó, Tổng thống Moon Jae-in đã đích thân gọi điện cho Bộ trưởng Han Min-koo để xác nhận tình hình thực tế.
Báo chí Hàn Quốc tiết lộ, 4 xe phóng này được vận chuyển đến Hàn Quốc trước cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc, hiện đang để ở căn cứ của Quân đội Hàn Quốc. Có quan chức Hàn Quốc tiết lộ, thời gian đưa 4 xe phóng này đến Hàn Quốc là trước khi thành lập Chính phủ mới ở Hàn Quốc.
Quan chức này còn cho biết trong vấn đề THAAD, Chính phủ mới Hàn Quốc đến nay chưa nhận được báo cáo chính xác, các cơ quan chức năng đã nhận được lệnh điều tra.
Đảng Dân chủ đồng hành cầm quyền Hàn Quốc tuyên bố cựu Tổng thống Park Guen-hye, cựu Thủ tướng Hwang Kyo-ahn, Bộ trưởng Quốc phòng Han Min-koo và cựu Cố vấn an ninh quốc gia Kim Kwan-jin phải chịu trách nhiệm về việc triển khai THAAD một cách “phi pháp”. Tuyên bố thúc giục các cơ quan liên quan nhanh chóng điều tra chân tướng, thông báo cho người dân.
Tờ Economic Daily Hàn Quốc ngày 30/5 cho rằng không chỉ Bộ Quốc phòng không báo cáo việc này với Chính phủ mới, mà cựu Cố vấn an ninh quốc gia Kim Kwan-jin cũng không đề cập đến việc này với Ủy ban chuyển giao chính quyền.
Việc đàm phán về triển khai THAAD giữa Hàn Quốc và Mỹ chưa kết thúc. Sau khi Chính phủ mới Hàn Quốc được thành lập, Bộ Quốc phòng đương nhiên phải tiến hành báo cáo, cho dù THAAD thuộc vấn đề không công khai cho người dân bình thường biết.
Nhưng ngay cả Phủ Tổng thống cũng không được biết thì khó có thể tưởng tượng được. Tân Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in coi việc che giấu 4 xe phóng THAAD này là một sự kiện làm “rối loạn kỷ cương quốc gia”.
Hãng tin Yonhap Hàn Quốc cho rằng cùng với việc ông Moon Jae-in hạ lệnh điều tra rõ sự việc che giấu về THAAD, những ảnh hưởng chính trị tiếp theo sẽ không thể coi thường, trong tương lai rất có thể gây ra chấn động về nhân sự trong quân đội Hàn Quốc.
Bộ Quốc phòng Hàn Quốc đang rơi vào trạng thái hoang mang trước sự tức giận của ông Moon Jae-in, bởi vì tiến trình triển khai THAAD trước đó chỉ có rất ít người được biết, thuộc trạng thái giữ bí mật rất cao.
Nếu thông tin từ Phủ Tổng thống Hàn Quốc là sự thật thì khả năng Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cố tình che giấu là rất lớn. Cựu Cố vấn an ninh quốc gia Kim Kwan-jin sẽ khó có thể chối tội.
Hãng Yonhap Hàn Quốc cho rằng sự kiện che giấu về THAAD lần này có thể sẽ ảnh hưởng đến quan hệ với Mỹ và Trung Quốc. Cuối tháng 6/2017, ông Moon Jae-in sẽ đến thăm Mỹ và tổ chức hội đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Trong thời gian Hội nghị Thượng đỉnh G20 vào tháng 7/2017, Hàn Quốc và Mỹ còn có khả năng tổ chức hội đàm cấp cao, khi đó ông Moon Jae-in có thể trực tiếp cho Mỹ biết là “THAAD còn đang tiếp tục kiểm nghiệm”. Nếu tháo dỡ trang bị THAAD đã triển khai, sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực rất lớn đến quan hệ đồng minh Hàn - Mỹ. Nhưng, nếu để cho THAAD trở thành sự thực đã rồi thì chính quyền Tổng thống Moon Jae-in sẽ phải gặp khó khăn về chính trị.
Nhà nghiên cứu Lữ Siêu từ Viện nghiên cứu Khoa học xã hội Liêu Ninh, Trung Quốc cho rằng nếu ông Moon Jae-in do dự trong việc xử lý vấn đề quan trọng này thì có thể khẳng định nhiệm kỳ Tổng thống của ông sẽ diễn ra không hề thuận lợi.
Theo Lữ Siêu, Hàn Quốc có thế lực thân Mỹ rất bảo thủ, quân đội đại diện cho thế lực này. Quân đội Hàn Quốc và Mỹ có mối quan hệ rất chặt chẽ, đây là hiện tượng xã hội đặc biệt ở Hàn Quốc.
Hàn Quốc sẽ không dừng triển khai THAAD
Ngày 30/5, trong cuộc họp báo thường lệ, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Jeff Davis đã đưa ra phản ứng về diễn biến mới nhất liên quan đến THAAD trong Chính phủ mới Hàn Quốc, cho rằng: “Chúng tôi (Mỹ) tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Hàn Quốc, trong quá trình này (triển khai THAAD), tất cả hành động của chúng tôi đều minh bạch”.
Đến chiều ngày 31/5, khi tiếp Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Mỹ Richard Durbin, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết triển khai THAAD là quyết định do Hàn - Mỹ cùng đưa ra nhằm đối phó với mối đe dọa Triều Tiên. Mặc dù đây là quyết định của Chính phủ khóa trước, nhưng Chính phủ mới cũng sẽ coi trọng nó, sẽ không thay đổi quyết định vốn có hoặc phát đi tín hiệu khác với Mỹ.
Ông Moon Jae-in cho biết Chính phủ khóa trước không cho người dân biết trước khi công bố quyết định triển khai THAAD ở Hàn Quốc. Người dân Hàn Quốc mong muốn tìm hiểu hiệu quả phòng thủ tên lửa, chi phí triển khai của THAAD và cách thức xử lý quan hệ với Trung Quốc và Nga trong vấn đề này. Công việc triển khai cần phù hợp với thủ tục chính đáng, cho dù có mất thời gian thì cũng mong muốn Chính phủ Mỹ hiểu cho.
Về thời gian thảo luận thông qua thủ tục hợp pháp, ông Moon Jae-in cho biết các cuộc thảo luận ở Quốc hội sẽ được tiến hành nhanh chóng, nhưng là một nước dân chủ, trước đó cần làm tốt công tác đánh giá môi trường, cho dù mất thời gian cũng cần phải thực hiện.
Đối với thái độ chống THAAD của Trung Quốc, ông Moon Jae-in cho biết sau khi chuyển giao quyền lực, tình hình đã có chuyển biến tốt, nhưng hoàn toàn không có nghĩa là Trung Quốc đã “cởi trói”, ngoại giao với Trung Quốc gặp khó khăn không chỉ do Trung Quốc phản đối THAAD, mà còn có nguồn gốc từ việc chưa nói rõ với phía Trung Quốc trước khi triển khai.
Trung Quốc phản ứng
Ngày 31/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh cho biết Trung Quốc đặc biệt quan ngại đối với tình hình có liên quan, đồng thời đã tái khẳng định lập trường về vấn đề THAAD.
Bà Hoa nói: “Mỹ triển khai hệ thống THAAD ở Hàn Quốc gây thiệt hại nghiêm trọng cho lợi ích an ninh chiến lược của Trung Quốc, phá hoại sự cân bằng chiến lược khu vực, không có lợi cho thực hiện mục tiêu phi hạt nhân hóa và hòa bình, ổn định khu vực, đi ngược lại với các nỗ lực cùng các bên đối thoại, thảo luận giải quyết vấn đề. Trung Quốc tiến hành phản đối với vấn đề này. Chúng tôi tiếp tục mạnh mẽ hối thúc Mỹ và Hàn Quốc chấm dứt và hủy bỏ việc triển khai THAAD”.
