Phát biểu tại một diễn đàn kín ở Bắc Kinh tối 16/7, đô đốc Tôn Kiến Quốc, Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc, cho rằng tự do hàng hải là vấn đề giả tạo mà một số quốc gia liên tiếp thổi phồng lên.
Hãng tin Reuters dẫn lời Tôn Kiến Quốc nói: “Từ khi nào tự do hàng hải ở biển Đông bị ảnh hưởng? Chưa khi nào, kể cả bây giờ lẫn trong quá khứ. Trong tương lai, sẽ không có vấn đề gì, chừng nào không ai dùng thủ đoạn”. Ông Tôn nói thêm rằng Trung Quốc là quốc gia “hưởng lợi nhiều nhất từ tự do hàng hải ở Biển Đông, và sẽ không để cho ai làm tổn hại điều đó”.
Tôn Kiến Quốc nhấn mạnh: “Nhưng Trung Quốc luôn phản đối cái gọi là tự do hàng hải quân sự mà kèm theo đó là mối đe dọa quân sự, sự thách thức và không tôn trọng luật biển quốc tế”. Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc nói thêm rằng “kiểu hoạt động tự do hàng hải quân sự này đang làm tổn hại tới tự do hàng hải ở Biển Đông, và có thể kết cục trong thảm họa”.
Ông Tôn nói thêm rằng trước phán quyết của Tòa Trọng tài ở La Haye, các lực lượng vũ trang của Trung Quốc cần phải cải thiện khả năng để khi nào bị dồn ép, quân đội có thể đóng một vai trò quyết định trong giây phút cuối nhằm bảo vệ chủ quyền và quyền lợi quốc gia”.
Phát biểu của Tôn Kiến Quốc được đưa ra ít ngày sau khi Tòa Trọng tài Liên Hợp Quốc ra phán quyết có lợi cho Philippines trong vụ kiện “đường lưỡi bò” của Trung Quốc. Bắc Kinh trước nay vẫn tuyên bố không công nhận quyết định của Tòa án ở La Haye.
Mỹ thời gian qua đã tiến hành nhiều hoạt động tự do hàng hải gần các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp ở Biển Đông, khiến Bắc Kinh nhiều lần lên tiếng phản đối quyết liệt.
Cho dù ông Tôn Kiến quốc lên tiếng cảnh báo như trên, Bắc Kinh và Washington vẫn duy trì các kênh liên lạc. Ngày 18/7, ông John Richardson, đô đốc đảm trách chiến dịch hoạt động của hải quân Mỹ, đã gặp tư lệnh hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi ở Bắc Kinh.
