Tiêm kích Su-34 đã được Lực lượng Vũ trang Nga đặt mua với số lượng lớn hơn bất kỳ loại chiến đấu cơ chiến thuật nào khác kể từ khi Liên Xô tan rã. Những chiếc đầu tiên gia nhập biên chế năm 2014, chỉ vài tháng sau khi Su-35 – tiêm kích chiếm ưu thế trên không thế hệ mới – chính thức hoạt động.
Nếu như Su-35 là thành quả của hơn ba thập kỷ hiện đại hóa sâu rộng mẫu Su-27 Flanker để đạt hiệu quả vượt trội trong không chiến, thì Su-34 lại là biến thể phát triển từ Su-27 nhưng hướng tới nhiệm vụ chủ yếu là không đối đất.
Sau khi Liên Xô sụp đổ, Nga đã loại biên phần lớn đội hình cường kích, trong đó có toàn bộ MiG-27 và Su-17 – vốn đóng vai trò “xương sống” trong nhiều năm – đồng thời thu hẹp đáng kể phi đội Su-24M và loại bỏ các biến thể Su-24 cũ hơn. Su-34 được thiết kế để thay thế toàn bộ những dòng máy bay này, trở thành tiêm kích cường kích duy nhất của Nga.
Không chỉ là “người kế nhiệm” trực tiếp của Su-24M, Su-34 còn được kỳ vọng thay thế Su-25 – loại máy bay cường kích yểm trợ tầm gần tương tự A-10 của Mỹ – và thậm chí cả oanh tạc cơ Tu-22M3. Đồng thời, nhờ thừa hưởng khung Su-27, Su-34 vẫn duy trì khả năng không đối không mạnh mẽ, vượt trội so với Su-27 nguyên bản dù không được tối ưu cho kiểu chiến đấu này.
Vì vậy, Su-34 nổi lên như lớp máy bay chiến đấu quan trọng bậc nhất mà Nga phát triển từ sau khi Liên Xô tan rã, chỉ có Su-57 – tiêm kích thế hệ thứ năm – mới có thể so sánh về ý nghĩa chiến lược.
Nếu số lượng Su-57 hiện nay chỉ dưới 50 chiếc, thì Su-34 đã tăng tốc sản xuất gấp đôi từ đầu năm 2022, đạt mức khoảng 30 chiếc/năm, đưa tổng số trong biên chế lên hơn 200.
Su-34 nặng hơn khoảng 50% so với Su-27, mẫu máy bay vốn đã là tiêm kích lớn nhất trong lực lượng Nga cũng như toàn khối NATO. Với kích thước vượt trội, động cơ AL-31FM2 tiết kiệm nhiên liệu, cùng việc sử dụng nhiều vật liệu composite, Su-34 sở hữu tầm bay xa nhất thế giới hiện nay trong các dòng tiêm kích. Khả năng mang vũ khí lớn giúp nó không chỉ chở nhiều bom và tên lửa, mà còn triển khai cả vũ khí cỡ lớn như tên lửa đạn đạo Kh-47M2 hay bom lượn FAB-3000 – đều đã được thử lửa tại Ukraine.
Mặc dù thiết kế ban đầu để mang các tên lửa tầm xa như Kh-65Se và Kh-SD (tầm bắn 600 km), nhưng nhu cầu tạo hỏa lực áp đảo với chi phí thấp trong chiến sự Ukraine đã khiến Su-34 liên tục sử dụng bom lượn dẫn đường. Các loại bom này có độ chính xác cao, cho phép máy bay yểm trợ trực tiếp cho lực lượng tiền tuyến.
Tháng 5/2020, Bộ Quốc phòng Nga đặt lô Su-34M đầu tiên – biến thể nâng cấp có năng lực chiến đấu gấp đôi. Ngoài khả năng cường kích vượt trội, Su-34M còn cải thiện mạnh mẽ năng lực không chiến, trinh sát và nhận thức tình huống, nhờ tích hợp hệ thống cảm biến đa dạng như pod điện tử UKR-RT, camera UKR-OE và radar khẩu độ tổng hợp UKR-RL.
Đến tháng 7/2025, Nga công bố tổ hợp trinh sát đa năng Sych với ba biến thể pod, cho phép Su-34 mở rộng đáng kể vai trò, vừa thu thập tình báo thời gian thực vừa duy trì khả năng tấn công. Đây được xem là bước tiến để Su-34 thay thế hơn 130 chiếc Su-24MR trinh sát còn hoạt động năm 2014, và có thể thay thế nhiều loại máy bay trinh sát khác.
Số lượng Su-34 ngày càng tăng, một phần để bù đắp tổn thất trong chiến tranh, đồng thời mở rộng nhanh chóng phi đội không quân Nga trước căng thẳng leo thang với NATO. Dự kiến loại tiêm kích này sẽ tiếp tục được sản xuất tới cuối những năm 2030 song song với Su-57, đồng thời dần tích hợp các công nghệ chung với Su-57 để nâng cao năng lực.
Thậm chí, có khả năng Su-34 sẽ được trang bị động cơ thế hệ mới AL-51F (dùng cho Su-57M1) đã từng được nêu ra, hứa hẹn mở rộng thêm khoảng cách về tầm bay, tải trọng, giảm nhu cầu bảo dưỡng và tăng công suất cho các hệ thống điện tử.
Trong bối cảnh Nga là quốc gia duy nhất trên thế giới vẫn duy trì phát triển dòng tiêm kích cường kích chuyên biệt thay vì ưu tiên thiết kế đa nhiệm, Su-34 trở thành ngoại lệ nổi bật của thế kỷ 21. Với số lượng áp đảo và năng lực vượt trội, Su-34 hiện là đối thủ cạnh tranh vị trí “máy bay không thể thay thế” trong không quân Nga, sánh ngang MiG-31, và đã vượt xa về tầm quan trọng so với các dòng Su-27, Su-30 hay Su-35.
Trung Quốc trình diễn kho vũ khí mới: DF-61, JL-3, Type 99B, UAV tàng hình và "sát thủ tàu sân bay"
"Bóng ma dưới biển" của Nga áp sát tàu sân bay Mỹ: Đội săn ngầm P-8 được điều động khẩn
