Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 27/9 xác nhận một hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất, từng được triển khai ở Israel, đã chính thức hoạt động tại Ukraine. Đây là bước đi ngoại giao tinh vi do Washington sắp đặt nhằm tránh gây nhạy cảm chính trị tại Israel.
“Hệ thống của Israel đã vận hành ở Ukraine được 1 tháng”, ông Zelensky nói với báo giới. “Chúng tôi sẽ nhận thêm 2 hệ thống Patriot nữa vào mùa thu, và đó là tất cả những gì tôi có thể nói”.
Kế hoạch này từng được truyền thông Mỹ tiết lộ từ tháng 5: Washington đề nghị Israel chuyển trả một hệ thống Patriot cũ để Mỹ nâng cấp, sau đó chuyển giao cho Kiev. Động thái được cho là cần thiết vì Israel nhiều năm từ chối viện trợ vũ khí cho Ukraine, nhằm giữ thế cân bằng trong quan hệ phức tạp với Nga.
Giới phân tích cho rằng việc Patriot xuất hiện tại Ukraine là dấu hiệu rõ rệt cho thấy chính sách “trung lập” lâu nay của Israel đang nứt vỡ. Nguyên nhân không xuất phát từ sức ép của Kiev, mà từ việc Moscow ngày càng gắn kết với đối thủ lớn nhất của Israel trong khu vực: Iran.
Alex Plitsas, cựu quan chức Lầu Năm Góc và hiện là học giả tại Atlantic Council, nhận định Nga đã tính toán sai lầm khi lựa chọn liên minh với Tehran. “Có lẽ việc Nga đứng về phía Iran trong cuộc khủng hoảng sinh tử lớn nhất của Israel kể từ khi lập quốc là một quyết định tồi tệ”, ông nói.
Trao đổi với Kyiv Post, ông Plitsas giải thích rằng Nga và Iran vừa ký thỏa thuận hợp tác chiến lược, trong khi Iran cung cấp UAV và hỗ trợ quân sự cho Nga tại Ukraine. Theo ông, Nga đã vượt qua “lằn ranh đỏ”, vì sự hậu thuẫn vật chất cho Iran không chỉ gây khó xử về ngoại giao mà còn trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Israel.
Hệ thống Patriot mà Ukraine tiếp nhận vốn được Không quân Israel cho ngừng hoạt động năm ngoái, sau khi nước này thay thế bằng mạng lưới phòng thủ đa tầng hiện đại hơn cùng các tổ hợp THAAD từ Mỹ. Điều đó cho phép Israel lặng lẽ hỗ trợ Kiev qua trung gian Washington mà không làm suy yếu năng lực phòng thủ của mình.
Con đường vũ khí phức tạp
Patriot đang hoạt động tại Ukraine là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của “thỏa thuận tam giác” do Mỹ dàn xếp.
Tháng 6, khi xuất hiện tin đồn Israel đã gửi Patriot, Bộ Ngoại giao Israel lập tức phủ nhận, còn phía Nga khẳng định đã nhận được đảm bảo chính thức rằng Tel Aviv không chuyển giao hệ thống. Dù vậy, sự thật là Mỹ đã lấy 90 quả tên lửa đánh chặn Patriot từ kho tại Israel, sau đó chuyển qua Ba Lan để bàn giao cho Ukraine.
Trong khi ông Zelensky xác nhận Patriot có nguồn gốc từ Israel, ông vẫn tránh tiết lộ chi tiết về 2 hệ thống mới dự kiến nhận vào mùa thu. Giới quan sát cho rằng đây nhiều khả năng là phần trong cam kết của Đức, quốc gia đã công khai hứa viện trợ thêm Patriot cho Kiev.
Việc Ukraine ráo riết củng cố lưới phòng không phản ánh nỗi lo gia tăng trước các đợt tấn công tên lửa và UAV của Nga, dự báo sẽ còn dữ dội hơn trong những tháng tới. Sự xuất hiện của Patriot Israel – thông qua bàn tay của Mỹ – không chỉ là thắng lợi quân sự cho Kiev mà còn là bước ngoặt chiến lược, cho thấy thế cân bằng ngoại giao ở Trung Đông đã thay đổi.
Vũ khí Nga “đổ bộ” Iran: MiG-29 phiên bản nâng cấp có thể thách thức F-16 Israel?
Tu-95MS Nga áp sát Alaska suốt 14 giờ: F-16, F-35 được điều động khẩn để ngăn chặn
Ông Zelensky tố quốc gia EU vi phạm không phận Ukraine
Theo Kyiv Post
