“Thành phố ma” giữa sa mạc Nội Mông bỗng sống dậy nhờ AI và xe tự lái

Tuy nhiên, vài năm gần đây, Ordos đang tái sinh bằng công nghệ: chính quyền Trung Quốc biến nơi đây thành “sandbox giao thông thực tế”, thử nghiệm xe tự lái, đèn tín hiệu thông minh và mô hình “xe–đường–đám mây” toàn diện. Thành phố ma giờ trở thành phòng thí nghiệm đô thị của kỷ nguyên AI.

Nơi trải nghiệm cuộc sống hiện đại tương lai giữa lòng sa mạc

Khi màn đêm bao phủ quận Kangbashi, thành phố Ordos, Nội Mông, các du khách đã lên một chiếc xe buýt được trang trí bằng khẩu hiệu "5G + Du lịch Thông minh + Lái xe tự động". Sau khi nhân viên an toàn nhắc nhở họ thắt dây an toàn, xe buýt khởi hành và lướt đi êm ái giữa ánh đèn neon rực rỡ của Ordos, đưa họ đến một thành phố tương lai.

Không cần tài xế hay vô lăng, chiếc xe buýt không người lái, phanh và ga tự động, đã hoạt động thử nghiệm tại quận Kangbashi, từ tháng 7/2023, mang đến trải nghiệm hoàn toàn mới cho người dân và du khách.

Khả năng di chuyển trong giao thông đô thị phức tạp và luôn thay đổi, chiếc xe buýt "mini" này sử dụng LiDAR và hệ thống định vị có độ chính xác cao để giảm tốc độ và tránh chướng ngại vật, tự động chuyển làn, nhận diện đèn giao thông và dừng xe chính xác.

"Xe buýt chạy cực kỳ ổn định, tôi không hề cảm thấy chóng mặt. Tôi thấy trên màn hình hiển thị xe duy trì tốc độ ổn định khoảng 25 km/giờ và tự động dừng khi đèn đỏ. Cảm giác thật khoa học viễn tưởng và kỳ diệu", du khách Trương Dương chia sẻ.

Thành phố Ordos được Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc chọn làm khu thí điểm quốc gia cho mô hình “Xe–đường–đám mây”. Khu thí điểm nằm tại quận Kangbashi, trở thành một trong những nơi đầu tiên ở Trung Quốc hình thành hệ thống giao thông đô thị phối hợp giữa phương tiện, hạ tầng và đám mây.

Kangbashi, được chọn làm khu thí điểm xe tự lái và giao thông thông minh, do 5 nguyên nhân chính dưới đây:

Thứ nhất, cơ sở hạ tầng hiện đại nhưng dân cư thưa thớt

Kangbashi được xây dựng vào đầu những năm 2000 với ý đồ trở thành “thành phố mới kiểu mẫu”, với quy hoạch đô thị hiện đại, đại lộ rộng, hạ tầng hoàn chỉnh. Tuy nhiên, do bùng nổ tăng trưởng “nóng” bất động sản rồi suy giảm dân số, dân cư rất thưa thớt, nhiều tòa nhà bỏ trống — khiến nơi này trở thành một “thành phố ma”. Kangbashi ban đầu được kỳ vọng là “thủ phủ hiện đại của Nội Mông”, nhưng chỉ có vài chục nghìn dân sinh sống trong khu vực đủ chỗ cho hàng trăm nghìn người, đường rộng và sạch, rất ít xe cộ, môi trường giao thông cực kỳ lý tưởng để thử nghiệm xe tự lái.

Với không gian trống lớn, mật độ phương tiện lưu thông thấp, ít rủi ro va chạm, giúp dễ dàng kiểm soát và thu thập dữ liệu, rất phù hợp để thử nghiệm xe tự lái, robotaxi, xe buýt tự hành. Chính quyền đã tận dụng điều này, quy hoạch khoảng 355 km đường trong phạm vi thành phố để dành riêng cho thử nghiệm xe tự lái.

Thứ hai, hạ tầng kỹ thuật và “đường thông minh” khá đầy đủ

Kangbashi đã được đầu tư thiết lập mạng lưới cảm biến, camera, radar, LiDAR (cảm biến quét laser) trên nhiều trục đường chính. Thành phố có hệ thống “nhất thể hóa xe – đường – đám mây” (Vehicle–Road–Cloud Integration) - tức kết hợp xe tự lái, hạ tầng giao thông thông minh và điều khiển qua đám mây. Tất cả được kết nối bằng mạng 5G phủ sóng toàn khu, giúp xe tự lái nhận tín hiệu thời gian thực (real-time), với độ trễ cực thấp.

Thứ ba, chính quyền địa phương ủng hộ mạnh mẽ

Chính quyền địa phương chủ động hỗ trợ doanh nghiệp AI, cung cấp giấy phép thử nghiệm, chính sách dữ liệu mở, và khu thử nghiệm an toàn để hút đầu tư công nghệ.

Nhiều doanh nghiệp lớn như WeRide, Baidu Apollo, Qcraft… đã tới triển khai các dịch vụ robotaxi, xe bus tự hành và xe giao hàng tự động tại đây.

Thứ tư, quy mô nhỏ, dễ quản lý, dễ nhân rộng mô hình

Kangbashi có diện tích khoảng 350 km², dân số chỉ vài chục nghìn người, thuận tiện cho việc thiết lập “sandbox” (khu vực thử nghiệm) giao thông thực tế mà không gây ảnh hưởng tới dân sinh.

Mô hình thử nghiệm tại Kangbashi sau khi hoàn thiện có thể được nhân rộng sang các thành phố cỡ vừa khác ở Trung Quốc.

Thứ năm, định hướng phát triển thành “thành phố thông minh xanh”

Ordos đang chuyển hướng từ nền kinh tế tài nguyên (than, năng lượng) trước đây sang công nghiệp số, trí tuệ nhân tạo, và đô thị xanh. Việc thí điểm xe tự lái giúp quảng bá hình ảnh “thành phố thông minh tương lai của miền Bắc Trung Quốc”, thu hút nhân tài và doanh nghiệp công nghệ cao.

Các khu xe bus tự lái, robotaxi, và giao thông kết nối dữ liệu giúp giảm khí thải, cải thiện hình ảnh “xanh – công nghệ”. Hiện nay, Kangbashi trở thành điểm du lịch xanh nổi tiếng, thu hút du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm đi xe tự lái và sống trong môi trường số hóa, không khí trong lành, không ô nhiễm.

Thực tế biến “thành phố ma” thành nơi thử nghiệm xe tự lái

Đến cuối năm 2024, Kangbashi đã phủ cảm biến thông minh và mạng 5G trên gần 300 km đường đô thị, lắp đặt hơn 2.500 thiết bị kết nối giao thông (radar, camera, LiDAR, trạm RSU, trạm biên tính toán).

Trung tâm điều khiển thông minh thành phố thu nhận và xử lý dữ liệu thời gian thực từ xe, đèn tín hiệu, và cảm biến để điều phối luồng giao thông. Dữ liệu được tích hợp vào nền tảng đám mây giao thông, hỗ trợ ra quyết định, giám sát và cảnh báo sớm.

Tháng 3/2024, hãng KargoBot được cấp giấy phép thử nghiệm xe thông minh đầu tiên do quận Kangbashi, Ordos cấp. Kể từ đó, chính quyền đã cấp hơn 60 giấy phép thử nghiệm cho các doanh nghiệp như WeRide, Baidu Apollo, Qcraft và KargoBot.

Tổng quãng đường thử nghiệm của các phương tiện tự lái tại Kangbashi trong năm 2024 đã vượt 2,5 triệu km. Xe buýt tự hành, robotaxi, xe giao hàng, xe quét đường tự động đã được triển khai trong khu trung tâm hành chính, khu du lịch và tuyến kết nối nhà ga.

Hoạt động thực tế và kết quả

Xe buýt tự hành không có vô-lăng hay người lái, dùng LiDAR, hệ thống định vị chính xác cao, nhận biết tín hiệu giao thông, chuyển làn, phanh – tăng tốc tự động, tránh vật cản, dừng chính xác.

Ngoài xe buýt, các loại xe thông minh khác như robotaxi, xe giao hàng không người lái, xe quét đường tự động cũng đã được thử nghiệm hoặc xuất hiện trong các tuyến đường, điểm du lịch của Ordos.

Về xe tải tự lái (heavy-duty autonomous trucks): công ty KargoBot (do Didi hỗ trợ) đã được cấp giấy phép thử nghiệm xe tải tự hành cấp độ 4 (Level 4) tại Kangbashi, cho phép chạy thử trên đường mở.

Doanh thu và quy mô: KargoBot cho biết doanh thu vượt khoảng 300 triệu NDT từ các hoạt động ở Ordos, dự kiến tăng lên hơn 500 triệu NDT trong thời gian tới.

Thời gian dừng thông hành trung bình trong khu thử nghiệm giảm 12% nhờ điều phối đèn giao thông thông minh.Tai nạn giao thông trong khu thí điểm giảm 40% so với giai đoạn trước. Hơn 60% xe buýt nội đô mới đã được tích hợp hệ thống tự động hỗ trợ lái và giám sát đám mây. Tính đến tháng 8/2025, có 46.000 hành khách đã trải nghiệm xe buýt tự hành tại Kangbashi.

Những thách thức, hạn chế

Sẽ tiếp tục hoàn thiện 100% mạng giao thông thông minh toàn thành phố Ordos; sẽ xây dựng tuyến “đường số hóa mẫu” dài 500 km, trong đó 150 km cho xe buýt tự hành và robotaxi; phát triển trung tâm dữ liệu “Digital Twin Ordos” để mô phỏng và dự báo tình huống giao thông thực tế; thu hút các doanh nghiệp AI, cảm biến và năng lượng mới tham gia chuỗi công nghiệp “xe–đường–đám mây”.

Tuy nhiên, do môi trường thí nghiệm quá “trống”, người và xe cộ quá ít, nên các tình huống giao thông phức tạp, bất ngờ (như người đi bộ đột ngột, xe đạp luồn lách, giao thông đông đúc ở giờ cao điểm) không có để thử nghiệm đầy đủ năng lực xe tự lái.

Việc mở rộng từ khu thử nghiệm sang đô thị thật có thể gặp khó khăn: do ảnh hưởng của mật độ giao thông, hệ thống hạ tầng chưa phủ hết, tương tác phức tạp hơn giữa xe tự lái và xe thường/người qua đường.

Yêu cầu quản lý, giám sát, đảm bảo an toàn đòi hỏi rất cao — cần hoàn thiện cơ chế pháp lý, trách nhiệm trong trường hợp lỗi, bảo hiểm, vận hành an toàn...

Bê tông "biết thở", giảm 60% vật liệu: Bí mật đằng sau cây cầu hấp thụ CO₂ đầu tiên trên thế giới

Hãng xe điện khốn đốn vì vụ kiện khi đang ăn nên làm ra

"Vũ khí bí mật" của Trung Quốc trong cuộc chiến chip với Mỹ: Cuộc cạnh tranh giữa các địa phương

Theo Xinhua, Sina