Theo CNA, vào Ngày Độc lập của Afghanistan (19/8), Mỹ và các nước phương Tây khác tiếp tục sơ tán công dân của họ và một bộ phận nhân viên người Afghanistan đã làm việc cho họ từ sân bay Kabul, điều này có thể kích hoạt thêm nhiều cuộc biểu tình chống Taliban.
Biểu tình đã nổ ra ở thủ đô Kabul và nhiều thành phố khác. Mọi người phớt lờ quyền lực của Taliban và tổ chức rước quốc kỳ do chính quyền trước thông qua.
Những người biểu tình ở Kabul đã mang theo một lá quốc kỳ dài hơn 100 mét, đó là lá cờ ba màu đen, đỏ và xanh lá cây được Afghanistan sử dụng làm quốc kỳ trước khi Taliban lên nắm quyền. Một số người biểu tình đã hô vang "Lá cờ của chúng ta, bản sắc của chúng ta" và phản đối Taliban cầm quyền. Tại các khu vực khác trên khắp nước, người biểu tình đã xé lá cờ trắng đại diện cho Taliban. Nhiều thương vong xảy ra trong một cuộc biểu tình ở Asadabad, thủ phủ của tỉnh Kunar ở phía đông. Người dân địa phương cho biết việc này có liên quan đến việc giẫm đạp và bắn giết của Taliban.
Những người biểu tình chống Taliban ở thủ đô Kabul rước quốc kỳ dài hàng trăm mét (Video: Đông Phương). |
Phó Tổng thống thứ nhất Amrullah Saleh, người đã cố gắng tổ chức cuộc kháng chiến chống Taliban, hôm nay đã đăng trên mạng xã hội rằng, ông bày tỏ biết ơn đối với những người đã mang quốc kỳ và ca ngợi họ đã đứng lên vì phẩm giá của đất nước. Ở chiều ngược lại, cùng ngày Taliban không chỉ tuyên bố thành lập Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan mà còn công bố thiết kế lá quốc kỳ mới.
Tại thành phố Jalalabad lớn thứ hai ở phía đông Afghanistan, ngày 18/8 đã chứng kiến cuộc biểu tình quy mô lớn đầu tiên thách thức tổ chức Taliban vừa lên nắm chính quyền.
Thông thường, Afghanistan sẽ kỷ niệm Ngày Độc lập của Afghanistan khỏi sự cai trị của Anh vào ngày 19/8/1919, nhưng Jalalabad đã chứng minh khả năng người dân tận dụng cơ hội yêu nước này để tổ chức các hành động phản đối.
Hai nhân chứng và một cựu cảnh sát nói với Reuters rằng lực lượng Taliban đã bắn vào những người biểu tình đang vẫy cờ ở Jalalabad, khiến 3 người thiệt mạng và hơn 10 người khác bị thương.
 |
Quốc kỳ mới của Afghanistan do Taliban công bố hôm 19/8 (Ảnh Dwnews). |
Đoạn video được đăng tải trên Internet cho thấy hàng trăm công dân Jalalabad vẫy quốc kỳ Afghanistan màu đen, đỏ và xanh lá cây trên mái nhà hoặc trong cuộc diễu hành. Theo tin trên các cơ quan truyền thông, họ cũng xé bỏ lá cờ màu trắng của Taliban.
Một người biểu tình khoác lên người lá quốc kỳ ba màu nói với Sky News: "Tôi sẵn sàng hy sinh mạng sống của mình vì lá quốc kỳ này. Đây là quốc kỳ của tôi, và chính phủ của tôi nhất định sẽ sớm trở lại. Cầu Thánh Allah phù hộ cho đất nước tôi".
Ở một thành phố khác cũng có tin Taliban đã đàn áp một cuộc biểu tình nhân Ngày Độc lập. Một nhân chứng cho biết, các tay súng Taliban đã bắn vào đám đông đang vẫy cờ tại cuộc mít tinh mừng Ngày Độc lập ở Asadabad, một thành phố lớn ở miền đông Afghanistan, khiến một số người thiệt mạng.
Mohammed Salim, một nhân chứng tại sự kiện ở thủ phủ tỉnh phía đông Kunar, cho biết không rõ thương vong do vụ xả súng hay vụ giẫm đạp sau đó. Người phát ngôn của Taliban hiện chưa đưa ra bình luận gì.
 |
Người biểu tình chống Taliban mang quốc kỳ cũ ở Jalalabad (Ảnh: AP). |
Mặt khác, Taliban hôm nay yêu cầu các nhóm người Afghanistan tụ tập chờ đợi bên ngoài sân bay Kabul với hy vọng có thể chạy trốn khỏi đất nước quay trở về nhà. Các nhân chứng kể Taliban nói rằng họ không muốn làm tổn thương bất cứ ai. Nhưng chỉ một ngày trước, các chiến binh Taliban đã xả súng vào những người biểu tình chống đối, khiến 3 người thiệt mạng.
Taliban tiến vào thủ đô Kabul vào ngày 15/8 sau một tuần tiến quân nhanh đáng kinh ngạc trên toàn quốc. Tình hình hiện tại ở Kabul nhìn chung bình lặng, nhưng sân bay đang hỗn loạn do dòng người muốn rời thủ đô.
Theo các quan chức NATO và các thủ lĩnh Taliban, 12 người đã thiệt mạng tại sân bay hoặc khu vực xung quanh kể từ ngày 15/8; các quan chức Taliban cáo buộc rằng nguyên nhân những cái chết là do bị bắn hoặc giẫm đạp.
Một quan chức an ninh phương Tây cho biết kể từ ngày 15/8 đến nay, khoảng 8.000 người đã rời khỏi Afghanistan từ sân bay Kabul.
Nhiều nhân chứng cho biết, hôm qua (18/8), các tay súng Taliban đã ngăn cản người dân vào các cơ sở của sân bay. Một trong những người muốn chạy trốn nói với Reuters: "Cảnh tượng rất hỗn loạn. Taliban đã nã đạn cảnh cáo, xô đẩy người dân và đánh họ bằng súng AK-47".
Cảnh lính Taliban nổ súng vào những người biểu tình ở Asabadad (Video: Ifeng) |
Các quan chức Taliban nói rằng các chỉ huy và chiến binh đã nổ súng bắn lên trời để giải tán đám đông. Theo các nhân chứng, tình hình ở sân bay hôm nay tương đối êm ả.
Theo một thỏa thuận mà chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đạt được vào năm ngoái, Mỹ đồng ý rút quân với điều kiện trao đổi là Taliban hứa không cho phép những kẻ khủng bố sử dụng Afghanistan để tiến hành các cuộc tấn công. Taliban cũng đồng ý rằng họ sẽ không tấn công quân đội nước ngoài đang rút đi.
Taliban đang cố tình thể hiện một hình ảnh ôn hòa, tuyên bố rằng họ đã thay đổi sau khi cầm quyền từ năm 1996 đến năm 2001, khi đó họ hạn chế nghiêm ngặt phụ nữ, thực hiện các vụ hành quyết nơi công cộng và phá hủy các di tích Phật giáo.
Giờ đây, Taliban nói rằng họ khao khát hòa bình, và sẽ không trả đũa những kẻ thù trong quá khứ, và sẽ tôn trọng quyền của phụ nữ trong khuôn khổ luật Hồi giáo. Nhưng thế giới bên ngoài vẫn nghi ngờ nghiêm trọng về những cam kết của họ.
Trung tâm chống Taliban hiện nằm ở Thung lũng Panjshir, căn cứ của người bộ tộc Tajik ở phía đông bắc Kabul. Ahmad Massoud, người lãnh đạo của tổ chức “National Resistance Front of Afghanistan” (Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan) ở Thung lũng Panjshir, hôm 18/8 viết cho Washington Post, kêu gọi các nước phương Tây hỗ trợ các hoạt động chống lại Taliban.
 |
Cờ của Mặt trận Kháng chiến quốc gia Afghanistan chống Taliban tung bay ở tỉnh Panjshir (Ảnh: Dwnews). |
Ahmad Massoud viết: "Tôi hôm nay đã viết bức thư này ở Thung lũng Panjshir, sẵn sàng tiếp bước cha tôi". Cha của Ahmad Massoud là Ahmad Shah Massoud là một thủ lĩnh du kích chống Taliban. Năm 2001, ông bị nghi ngờ là bị các chiến binh al Qaeda ám sát giúp cho Taliban.
Waheedullah Hashimi một trong những người chỉ huy Taliban nói, Taliban có kế hoạch thành lập một chính phủ giống như chính phủ khi họ nắm quyền điều hành Afghanistan từ năm 1996 đến 2001 với cơ cấu quyền lực cũng tương tự. Thủ lĩnh Taliban Mullah Haibatullah Akhundzada rất có khả năng là lãnh tụ tối cao.
Hashimi nói với Reuters rằng Afghanistan tới đây sẽ không phải là một quốc gia dân chủ vì thể chế dân chủ không có cơ sở ở Afghanistan. Ông nói Taliban sẽ không thảo luận về loại hệ thống chính trị nào nên được áp dụng ở Afghanistan vì rõ ràng rằng chỉ có Luật Hồi giáo Sharia và chỉ thế mà thôi.
