Nam giới Ukraine từ 18 đến 22 tuổi sẽ không còn bị cấm xuất cảnh theo một quy định mới. Quy định này đã nới lỏng lệnh hạn chế được ban hành từ những ngày đầu Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm đảm bảo lực lượng binh sĩ cho chiến trường.
Lệnh cấm rời khỏi Ukraine, có hiệu lực từ tháng 2/2022 khi thiết quân luật được ban bố, trước đây áp dụng cho toàn bộ nam giới từ 18 đến 60 tuổi, bao gồm cả những người chưa đủ tuổi nhập ngũ (hiện là 25 tuổi). Tuy nhiên, theo quy định mới bắt đầu có hiệu lực từ thứ Năm tuần này, nam giới sẽ được phép ra nước ngoài cho đến khi họ bước sang tuổi 23.
Trong 3 năm qua, nhiều gia đình đã tìm cách cho con trai rời khỏi Ukraine trước tuổi 18, nhằm tránh nguy cơ bị đưa vào một cuộc chiến hao mòn với thương vong cao.
Thủ tướng Yulia Svyrydenko công bố thay đổi hôm thứ Ba trong tuần, cho biết mục đích là tạo điều kiện để thanh niên Ukraine có thể học tập, du học mà không cảm thấy buộc phải bỏ xứ để né tránh nghĩa vụ quân sự. “Chúng tôi muốn người Ukraine duy trì nhiều mối liên hệ với đất nước nhất có thể”, bà nói.
Vì sao độ tuổi nhập ngũ của Ukraine lại cao?
Trong 2 năm đầu của cuộc chiến, nam giới dưới 27 tuổi không buộc phải nhập ngũ. Nhưng đến năm 2024, dưới áp lực từ các đồng minh phương Tây lo ngại thiếu hụt binh sĩ, Kiev hạ độ tuổi nhập ngũ xuống 25.
Cố vấn Tổng thống Serhiy Leshchenko tiết lộ năm ngoái rằng nhiều chính trị gia Mỹ, từ cả hai đảng, đã gây sức ép để Ukraine hạ thêm độ tuổi xuống 18. Một số nghị sĩ Mỹ còn công khai kêu gọi Kiev làm điều này.
Tuy vậy, chính phủ Ukraine vẫn kháng cự, viện dẫn tình trạng dân số sụt giảm mạnh từ sau sự sụp đổ Liên Xô. Nước này hiện có rất ít nam giới ở độ tuổi 20 đầu đời, trong khi số người ở tuổi 40 thì nhiều hơn hẳn.
Ảnh hưởng đến quân đội Ukraine?
Hiện vẫn chưa rõ thay đổi mới sẽ tác động ra sao đến công tác tuyển quân.
Trên thực tế, nhiều gia đình đã gửi con trai ra nước ngoài trước tuổi 18, lo ngại cuộc chiến có thể kéo dài nhiều năm và chính phủ có thể hạ độ tuổi nhập ngũ thêm nữa. Không ít nam sinh bỏ lỡ cả lễ tốt nghiệp trung học để kịp rời đi.
Việc cho phép nam giới xuất cảnh trước tuổi 23 thay vì 18 dường như đi ngược lại áp lực từ Mỹ, vốn muốn Ukraine huy động nhiều lính trẻ hơn. Giới phân tích cảnh báo thiếu hụt nhân lực đang là thách thức lớn nhất của quân đội Ukraine trong cuộc chiến với Nga – một quốc gia có dân số đông hơn nhiều.
“Thật khó để giải thích điều này dưới góc độ một cuộc chiến hao mòn”, Mykhailo Samus, Giám đốc Mạng lưới Nghiên cứu Địa chính trị Mới tại Kiev, nhận định. “Về cơ bản, đây là sự thu hẹp quy mô lực lượng dự bị”.
Song, nhiều chuyên gia và quan chức Ukraine lại cho rằng quy định mới chưa chắc dẫn đến làn sóng tháo chạy của thanh niên. Họ nhấn mạnh rằng, theo luật mới, nam giới vẫn không được phép rời đi trong 2 năm trước khi đủ tuổi nhập ngũ. Điều đó có thể giúp giữ họ ở lại Ukraine lâu hơn, đóng góp cho xã hội, hoặc cho phép họ tích lũy kinh nghiệm học tập, làm việc ở nước ngoài rồi quay về phục vụ đất nước.
Bộ trưởng Nội vụ Ihor Klymenko viết trên Telegram: “Mục tiêu hàng đầu của bước đi này là mở rộng cơ hội học tập, thực tập và việc làm hợp pháp cho thanh niên Ukraine ở nước ngoài, để kinh nghiệm đó sau này có thể được dùng cho sự phát triển đất nước”.
Phản ứng từ phía các gia đình Ukraine
Quyết định này nhanh chóng trở thành động thái chính trị được lòng dân, đặc biệt là các gia đình có con trai.
Những người tị nạn rời Ukraine sớm trong chiến tranh cùng con trai đã bước sang tuổi 18 không thể cho con về thăm nhà, bởi điều đó đồng nghĩa họ phải ở lại vĩnh viễn. Quy định mới sẽ giúp tháo gỡ khó khăn này, đồng thời giảm áp lực cho các gia đình vẫn sống trong nước.
Oksana, 45 tuổi, có con trai 16 tuổi và hai cháu trai 18 tuổi, chia sẻ gia đình bà không định cho chúng ra nước ngoài, nhưng vẫn thấy nhẹ nhõm.
“Về mặt tâm lý, thật dễ chịu khi biết rằng con trai chúng tôi có thể đi nghỉ ngơi ở nước ngoài mà không sợ bom đạn, có thể ra biển tắm an toàn, tận hưởng vài tuần yên bình không tiếng nổ”, bà nói.
UAV Ukraine thay đổi cục diện: Nga hạn chế nhiên liệu, giá xăng tăng vọt
Kremlin cảnh báo về việc công khai chi tiết đàm phán hòa bình Ukraine
