Trong bài phát biểu trước lực lượng quân đội Mỹ ngày 27/11, Tổng thống Donald Trump thông báo chính quyền của ông đã phê duyệt việc mua thêm các oanh tạc cơ tàng hình tầm liên lục địa B-2 Spirit, viện dẫn hiệu quả của chúng trong các cuộc tấn công vào những cơ sở hạt nhân Iran hồi tháng 6.
Trước đó vào tháng 11, ông Trump từng công bố lệnh đặt mua phiên bản nâng cấp của dòng oanh tạc cơ này trong bài phát biểu trước Quốc hội Israel, khi ông nói về khả năng tác chiến của B-2: “Tôi không hề biết chúng có thể làm được những gì mà chúng đã làm. Thực sự mà nói, chúng tôi vừa đặt mua thêm 28 chiếc nữa. Một phiên bản được cải tiến đôi chút. Chúng tôi đặt mua cả loạt”.
Tuyên bố của ông được đưa ra sau khi xuất hiện đoạn video đầu tiên về một mẫu máy bay tàng hình hạng nặng tầm liên lục địa của Trung Quốc đang bay thử – mẫu có sải cánh tương đương B-2. Chỉ 20 chiếc B-2 sản xuất loạt từng được chế tạo, biên chế từ năm 1997 đến 2000. Chương trình này bị cắt giảm mạnh so với kế hoạch ban đầu là 132 chiếc do nhiều vấn đề trong thiết kế.
Trong Chiến dịch Midnight Hammer (Búa đêm), 7 chiếc B-2 cất cánh từ Căn cứ Không quân Whiteman vào cuối ngày 21/6 với kế hoạch bay cho thấy điểm đến là đảo Guam, nhằm giảm khả năng Iran chuẩn bị phòng thủ đánh chặn mục tiêu.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Dan Caine, nói rằng lực lượng Mỹ đã sử dụng “một loạt chiến thuật đánh lừa, bao gồm mồi nhử, khi các máy bay thế hệ 4 và 5 mở đường phía trước biên đội tấn công ở độ cao lớn và tốc độ cao, quét qua trước đội hình nhằm hút sự chú ý của tiêm kích và hệ thống phòng không đối phương”.
Mỗi chiếc B-2 có thể mang tới 18.000 kg vũ khí, bao gồm 2 quả bom xuyên phá GBU-57 Massive Ordnance Penetrator – loại được thiết kế để phá hủy các mục tiêu quân sự kiên cố nhất mà không cần dùng vũ khí hạt nhân. Loại bom này được xác nhận đã được sử dụng để tấn công các cơ sở Iran, dù mức độ thành công vẫn rất mơ hồ.
Việc tái khởi động dây chuyền sản xuất B-2 của Northrop Grumman sau hơn 25 năm gần như chắc chắn sẽ vô cùng tốn kém, nhất là chỉ để sản xuất 28 chiếc, khiến tuyên bố mới đây của ông Trump bị đặt nhiều dấu hỏi. Một yếu tố khác là thiết kế B-2 hiện bị xem là ngày càng lỗi thời, khi cả công nghệ radar và tàng hình đều đã phát triển vượt bậc kể từ thập niên 1980 – thời điểm B-2 ra đời.
Không loại trừ khả năng ông Trump thực chất đang ám chỉ đến B-21 – mẫu oanh tạc cơ mới được xem là bản tinh chỉnh của B-2, nhưng được thu nhỏ nhằm giảm chi phí. B-21 dự kiến biên chế đầu những năm 2030, sở hữu hệ thống điện tử và khả năng tàng hình tiên tiến hơn khoảng 25 năm so với B-2, dù tải trọng vũ khí và tầm bay ngắn hơn đáng kể.
Với giá hơn 2 tỷ USD mỗi chiếc, B-2 hiện là máy bay chiến đấu đắt nhất từng được chế tạo. B-21 dự kiến rẻ hơn khoảng 70% nhờ sản xuất quy mô lớn hơn và kích thước nhỏ hơn.
Một vấn đề nữa của B-2 là chi phí vận hành và yêu cầu bảo dưỡng cực kỳ cao, vượt xa mọi tính toán ban đầu khiến khả năng triển khai thực tế bị hạn chế. Khác với các oanh tạc cơ khác, B-2 buộc phải được cất giữ trong nhà chứa có điều hòa chuyên dụng, khiến chúng không thể được triển khai ngoài lãnh thổ Mỹ.
Ngoài ra, ngân sách quốc phòng Mỹ đang chịu sức ép chưa từng có do phải tài trợ cho B-21, tiêm kích F-47, chương trình mua tiếp F-35 và các dòng máy bay tiếp dầu cùng hệ thống cảnh báo sớm AEW&C – khiến việc khởi động lại một chương trình trị giá hàng chục tỷ USD để sản xuất thêm B-2 gần như bất khả thi.
Chạm trán nguy hiểm: Gripen Thụy Điển chặn oanh tạc cơ Tu-22M3 Nga mang vũ khí siêu thanh
Italy ra mắt “Vòm Michelangelo”: Hệ thống phòng thủ AI đa tầng tham vọng nhất châu Âu
Tại sao Ba Lan phải nâng cấp F-16 và mua thêm AIM-120D-3 đúng lúc Nga tung R-77M?
Theo MW
