Theo tờ Financial Times (Anh) ngày 23/6, ý tưởng “hồi hương” vàng quốc gia đang nằm tại Mỹ, vốn là chủ đề gây tranh cãi nhiều năm qua, đang dần thu hút sự quan tâm trở lại tại châu Âu. Nguyên nhân xuất phát từ những hành động “khó lường” của Donald Trump khi ông liên tục đe dọa sự độc lập của Fed, đồng thời thể hiện lập trường cứng rắn với các đồng minh truyền thống, trong đó có châu Âu.
Một phần ba lượng vàng của Đức và Italy đang gửi tại Mỹ
Đức và Italy hiện đang là các quốc gia nắm giữ vàng dự trữ lớn thứ hai và thứ ba thế giới, với khối lượng lần lượt là 3.352 tấn (Đức) và 2.452 tấn (Italy). Trong số đó, hơn 1/3 đang được cất giữ tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York (Fed chi nhánh New York), tương đương tổng giá trị thị trường lên đến 245 tỷ USD.
Ông Fabio De Masi – một chính trị gia cánh tả Đức – cho rằng việc đưa vàng về nước là cần thiết trong giai đoạn quốc tế đầy biến động hiện nay. Tương tự, nhà kinh tế Italy Enrico Grazzini cảnh báo: “Gửi đến 43% lượng vàng của đất nước trong tay chính quyền Trump là một rủi ro lớn đối với lợi ích quốc gia”.
Ảnh: Ifeng.
Hiệp hội Người nộp thuế châu Âu đã gửi thư tới Bộ Tài chính và Ngân hàng trung ương của Đức và Italy, thúc giục họ xem xét lại mức độ phụ thuộc vào Mỹ trong việc bảo quản tài sản quốc gia. Chủ tịch hiệp hội, ông Michael Jager, nhấn mạnh: “Chúng tôi lo ngại sâu sắc việc ông Trump can thiệp vào Fed. Châu Âu cần kiểm soát tuyệt đối vàng của mình, không thể phụ thuộc vào bên thứ ba”.
Một khảo sát gần đây của Financial Times với hơn 70 ngân hàng trung ương trên thế giới cho thấy nhiều nơi đang cân nhắc lưu giữ vàng trong nước do lo ngại không thể tiếp cận được vàng trong tình huống khẩn cấp.
Theo thống kê của Newsweek, Mỹ hiện là quốc gia có dự trữ vàng lớn nhất thế giới, đồng thời cũng giữ vàng hộ nhiều nước như Đức, Italy, Lebanon...Ngược lại, các nước như Trung Quốc, Pháp, Nga phần lớn cất vàng trong nước.
Vàng – công cụ chiến lược giữa bất ổn địa chính trị
Vàng vẫn luôn là một trong những công cụ quan trọng nhất giúp các quốc gia bảo vệ an ninh tài chính trong bối cảnh lạm phát, chiến tranh hay khủng hoảng tiền tệ.
Việc châu Âu gửi vàng ở Mỹ vốn là một hệ quả lịch sử từ sau Thế chiến II, khi các quốc gia Tây Âu tích lũy lượng lớn vàng nhờ thặng dư thương mại với Mỹ. Trước năm 1971, theo hệ thống Bretton Woods, đô la Mỹ có thể đổi ra vàng tại Fed.
Tuy nhiên, giữa thập niên 1960, Tổng thống Pháp Charles de Gaulle đã mất niềm tin vào hệ thống này và đưa phần lớn vàng của Pháp về nước.Tuy nhiên, các chuyên gia châu Âu đặt câu hỏi liệu việc gửi phần lớn vàng tại Mỹ có còn là giải pháp an toàn hay không.
Cựu nghị sĩ bảo thủ Đức Peter Gauweiler cho biết: “Chúng ta cần xem xét liệu việc để vàng ở nước ngoài có còn ổn định trong bối cảnh địa chính trị đầy rủi ro hiện nay. Câu trả lời, rõ ràng, là không”.
Tại Đức, một phong trào đòi hồi hương vàng từng nổ ra từ năm 2010. Sau đó, Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) đã tiến hành chiến dịch kéo dài nhiều năm, đưa 674 tấn vàng từ New York và Paris về trụ sở tại Frankfurt, nhưng hiện nay vẫn còn tới 37% số vàng của nước này gửi ở Mỹ.
Tại Italy, trong quá khứ, Đảng Anh em Italy (Fratelli d'Italia, FdI) của Thủ tướng Giorgia Meloni từng vận động hồi hương vàng. Tuy nhiên, kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2022, bà Meloni vẫn giữ im lặng về vấn đề này. Giới phân tích nhận định bà không muốn gây căng thẳng với chính quyền Trump nếu khi quay lại Nhà Trắng, nhất là trong bối cảnh thương mại Mỹ - EU tiềm ẩn nhiều bất ổn.
Vẫn chưa sẵn sàng đưa vàng về nước
Dù quan ngại gia tăng, cả Đức và Italy hiện vẫn chưa có động thái cụ thể nào về việc đưa vàng trở về.
Nhà đầu tư Bert Flossbach, đồng sáng lập công ty quản lý tài sản lớn nhất nước Đức Flossbach von Storch, cảnh báo rằng việc công khai đưa vàng về nước vào lúc này sẽ gửi thông điệp tiêu cực rằng quan hệ Đức-Mỹ đang xấu đi.
Ngân hàng trung ương Đức cho biết họ vẫn đang đánh giá định kỳ về nơi lưu trữ vàng, nhằm “đảm bảo có thể bán hoặc quy đổi vàng ra ngoại tệ khi cần thiết”, đồng thời nhấn mạnh: “Chúng tôi vẫn tin tưởng Cục Dự trữ Liên bang New York là đối tác đáng tin cậy trong việc bảo vệ an toàn vàng của Đức”.
Tuy vậy, giới quan sát nhận định, đưa vàng trở về nước có thể là bước đi tiếp theo của các nước, nhằm đảm bảo quyền tự chủ tài chính trong một thế giới đang ngày càng bất định.
