Kể từ khi nổ ra xung đột, có bao nhiêu binh sĩ đã tử trận và bị thương trên chiến trường? Không ai có thể đưa ra câu trả lời chính xác. Trên chiến trường, do yêu cầu giữ bí mật và tuyên truyền, các bên tham chiến thường không tiết lộ số liệu thực tế về thương vong. Mặc dù những người hiểu biết có thể ước tính sơ bộ tổn thất của cả hai bên dựa trên hình ảnh vệ tinh, thiệt hại vũ khí, thông tin liên lạc chặn được từ hai phía và báo cáo tình hình đối phương, nhưng tất cả các tính toán này đều chỉ là ước tính.
Mặc dù vậy, truyền thông Trung Quốc The Paper đã kết hợp dữ liệu của hai bên tham chiến, cơ quan quốc phòng châu Âu và Mỹ, các cơ quan bên thứ ba và tin tình báo nguồn mở để sắp xếp và phân tích số thương vong của Nga và Ukraine trên mặt trận.
 |
Báo cáo của Bộ Tổng Tham mưu Ukraine cho rằng 145.850 binh sĩ Nga đã bị tử vong (Ảnh: QQ). |
Quân Nga thương vong bao nhiêu người?
Ở Nga, số liệu thương vong trong chiến đấu là bí mật quốc gia và những người tiết lộ thông tin có thể bị phạt tới 7 năm tù. Kể từ khi xung đột bùng nổ, quân đội Nga đã giữ bí mật về tổn thất thực tế của các binh sĩ ở tiền tuyến. Lần gần nhất là 21/9/2022, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu tiết lộ, tính từ ngày 24/2 đến khi đó, tổng cộng 5.937 binh sĩ đã hy sinh trên chiến trường.
Nhưng cùng ngày, phía Ukraine lại đưa ra một số liệu hoàn toàn khác. Hãng tin Ukrinform đưa tin, các lực lượng vũ trang Ukraine đã loại bỏ tổng cộng 55.110 binh sĩ Nga.
Là đối thủ trên chiến trường, Ukraine hàng ngày đều thống kê số thương vong của quân Nga. Số liệu mới nhất do tài khoản Facebook chính thức của Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine công bố cho biết tính đến ngày 21/2/2023, số binh sĩ Nga bị chết trên chiến trường Ukraine lên tới 145.850 người.
Xét thấy rằng trong cuộc xung đột, do nhu cầu tuyên truyền và giữ bí mật, các bên tham chiến có xu hướng đưa tin giảm bớt thiệt hại của phe mình và phóng đại số lượng tổn thất của kẻ thù, nên số liệu của cả Nga và Ukraine đều không thể tin cậy. Tuy nhiên, tham khảo từ dữ liệu do Nga và Ukraine cung cấp, có thể suy ra đại thể số binh sĩ Nga thực sự thiệt mạng trên chiến trường Ukraine phải nằm trong khoảng từ 5.937 đến 145.850.
 |
Báo cáo của Bộ Quốc phòng Anh ngày 17/2/2023 đề cập đến số thương vong của Quân đội Nga (Ảnh: QQ). |
Một số cơ quan quốc phòng châu Âu và Mỹ cũng tích cực tìm kiếm thông tin liên quan đến thương vong của quân đội Nga. Tờ Wall Street Journal ngày 4/3/2023 đưa tin theo ước tính của các quan chức Mỹ và châu Âu, gần 200.000 binh sĩ Nga đã bị thương hoặc thiệt mạng ở Ukraine. Quân đội Mỹ ước tính khoảng 180.000 người Nga thương vong, phù hợp với đánh giá của Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Eirik Kristoffersen hồi tháng 1 - Kristoffersen nói với đài truyền hình Na Uy TV2 hôm 22/1 số binh lính Nga thương vong là gần 180.000 người.
Bộ Quốc phòng Anh tiết lộ trong một báo cáo ngày 17/2 rằng kể từ khi bắt đầu chiến tranh, thương vong của quân đội Nga và lính đánh thuê tư nhân của Nga trên chiến trường Ukraine ước tính khoảng từ 175.000 đến 200.000 người, trong đó có 40.000 đến 60.000 binh sĩ thiệt mạng trong chiến đấu.
Số liệu thương vong của quân đội Nga do Bộ Quốc phòng Anh, Mỹ và Na Uy cung cấp nhìn chung là nhất quán. Ngoài ra, một báo cáo nghiên cứu của Trung tâm Khoa học và Quan hệ Quốc tế Belfer của Đại học Harvard cho thấy trong lịch sử, tỷ lệ thương vong của các đội quân tham chiến thường dao động trong khoảng 3:1. Dựa trên tính toán con số thương vong của Nga do Bộ Quốc phòng Anh cung cấp, có thể thấy rằng thương vong tương ứng của Nga nằm trong khoảng từ 160.000 đến 240.000, cơ bản phù hợp với số liệu do các nước châu Âu và Mỹ cung cấp.
 |
Báo cáo tình hình chiến sự hàng ngày (ngày 30/1) của Quân đội Nga công bố cho báo chí. |
Tuy nhiên, xem xét lập trường chính thức của Anh, Mỹ và các quốc gia khác trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, thương vong của quân đội Nga do họ công bố có thể bị thổi phồng. Khi điều tra con số thương vong thực tế của quân đội Nga, ý kiến do một số cơ quan bên thứ ba và các nhà điều tra tình báo nguồn mở cung cấp có thể khách quan hơn do lập trường tương đối trung lập và phương pháp trình bày thông tin minh bạch hơn.
Ví dụ, BBC Russia Service và truyền thông độc lập Mediazona của Nga đã hợp tác điều tra và thống kê những người chết có tên của binh lính Nga kể từ đầu cuộc chiến. Tính đến ngày 12/2, dự án này xác nhận ít nhất 14.093 binh lính Nga có tên tử trận đã được xác nhận, trong đó có 4 tướng Lục quân, 1 đại tá Hải quân, 52 đại tá Lục quân, 2 trung tá Hải quân, 129 trung tá Lục quân và 1 thiếu tá hải quân.
Khi đưa tin những dữ liệu này, BBC đã đề cập rằng số liệu thống kê của họ “tương đối bảo thủ”. Sau khi nghiên cứu các tượng đài, bia mộ và nghĩa trang của binh lính tại hơn 60 điểm định cư ở Nga, BBC suy đoán rằng số người chết mà họ thống kê thấp hơn ít nhất 40% -60% so với số binh sĩ Nga đã thiệt mạng trong trận chiến. Tính theo tỷ lệ này, thì tính đến giữa tháng 2, số binh sĩ Nga thiệt mạng thực tế phải vào khoảng 30.000 người.
 |
Thống kê của BBC và truyền thông Nga Mediazona theo danh sách có tên cho thấy 14.093 binh sĩ Nga đã tử trận. |
Ngoài việc thu thập số liệu thương vong, một số nhà điều tra tình báo nguồn mở còn cho rằng con số thương vong thực tế của quân đội Nga có thể được suy ra từ việc tổn thất thiết bị quân sự của Nga. Ví dụ, vào cuối tháng 10 năm ngoái, người dùng Twitter @osint_east, đề cập đến dữ liệu về tổn thất thiết bị quân sự của Nga do tổ chức tình báo nguồn mở Oryx của Hà Lan báo cáo, đã kết hợp các ước tính về số lượng người vận hành các loại vũ khí và thiết bị khác nhau và tỷ lệ thiệt hại trong trận chiến để suy ra tỷ lệ và số tử vong của quân đội Nga vào thời điểm đó là khoảng 8.591 người.
The Paper tham khảo ý tưởng của @osint_east và tính toán dữ liệu mới nhất trên Oryx với tỷ lệ ước tính tương tự, thu được số liệu là 10.297 binh sĩ Nga tử trận.
Dựa trên phân tích dữ liệu thu được cho đến nay, số binh sĩ Nga tử trận có thể là tối đa 145.850 và tối thiểu 14.093, nhưng nhiều khả năng là từ 30.000 đến 60.000, trong khi tổng số thương vong có thể vào khoảng 180.000.
 |
Bài viết của The Wall Street Journal dẫn lời ông Zelensky về thiệt hại của Quân đội Ukraine. |
Quân đội Ukraine thương vong bao nhiêu?
Số liệu thương vong ở tiền tuyến của Ukraine khó tìm kiếm hơn so với Nga. Trong bài phát biểu của mình vào tháng 9/2022, ông Shoigu nói rằng số quân Ukraine tử trận và bị thương lần lượt là 61.207 và 49.368. Nhưng ngay lập tức, Agentstvo (trước đây là Proekt), một cơ quan truyền thông độc lập của Nga, đã chỉ ra rằng số liệu do ông Shoigu đưa ra mâu thuẫn với số liệu do người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov cung cấp trong các bản tin hàng ngày. Agentstvo tính toán rằng từ ngày 24/2 đến ngày 20/9/2022, báo cáo của Konashenkov đã đề cập đến ít nhất 83.000 binh sĩ Ukraine đã bị "tiêu diệt".
Không giống như thông lệ công bố chiến quả hàng ngày của Quân đội Ukraine, Bộ Quốc phòng Nga không công bố số liệu thống kê cập nhật theo thời gian thực về tổng số thương vong của Ukraine, mặc dù cập nhật tình hình chiến trường tiền tuyến hàng ngày. Những manh mối ít ỏi chỉ có thể thu được từ số thương vong của quân đội Ukraine trong một số trận đánh được đề cập trong cuộc họp báo của Bộ Quốc phòng Nga.
Vào tháng 2 năm nay, theo hãng tin TASS, ông Shoigu đã đề cập tại một cuộc họp nội bộ của Bộ Quốc phòng Nga rằng quân đội Ukraine đã mất ít nhất 6.500 binh sĩ trong tháng 1. The Paper đã tiến hành thống kê số lượng tổn thất của quân đội Ukraine trong các trận chiến khác nhau được đề cập trong các cuộc họp giao ban hàng ngày của Bộ Quốc phòng Nga vào tháng 1 (trong đó số liệu ngày 15/1 bị thiếu), phát hiện ra rằng ước tính số thiệt hại của quân đội Ukraine trong báo cáo là 6.915, không bao gồm "200 lính đánh thuê" và 55 "phần tử cực đoan" được đề cập riêng trong báo cáo. Dữ liệu này về cơ bản phù hợp với dữ liệu do ông Shoigu báo cáo.
 |
Tổng hợp số liệu thiệt hại hai bên của Oryx. (Ảnh: QQ). |
Nếu số người chết trung bình hàng tháng là 6.500 được sử dụng để ước tính tổn thất của quân đội Ukraine sau cuối tháng 9, cộng với 61.207 người chết do ông Shoigu báo cáo trước đó, thì tính đến thời điểm hiện tại, số binh sĩ quân đội Ukraine chết trong báo cáo của quân đội Nga đã lên tới khoảng 93.707 người.
Nhưng con số này rõ ràng sẽ không được chính phủ Ukraine thừa nhận. Vào ngày 30/11 năm ngoái, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen bị nghi ngờ sai sót trong một bài phát biểu trước công chúng khi nói rằng 100.000 binh sĩ và 20.000 thường dân Ukraine đã thiệt mạng vào thời điểm đó. Ngay sau khi nhận định này được đưa ra, Ukraine đã phản ứng dữ dội. Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu Dana Spinant đã nhanh chóng phản hồi trên Twitter, nói rằng những con số do bà von der Leyen đưa ra là không chính xác, rằng con số này lấy từ nguồn bên ngoài và là tổng số cả tử vong và bị thương.
Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn cấp cao của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đầu tháng 12 tiết lộ với giới truyền thông rằng số binh sĩ Ukraine thiệt mạng kể từ khi bắt đầu cuộc chiến dao động từ 10.000 đến 13.000. Tuyên bố này bị nghi ngờ là một sự "nói lại cho rõ" tuyên bố của bà von der Leyen.
Nếu so sánh dữ liệu ước tính từ Nga và Ukraine, có thể suy đoán số binh sĩ Ukraine thiệt mạng thực tế trong trận chiến có thể nằm trong khoảng từ 10.000 đến 100.000.
Ngoài ra, phía Ukraine năm ngoái cũng tiết lộ các thông tin liên quan đến số người Ukraine thương vong ở các giai đoạn khác nhau của cuộc xung đột. Ví dụ, vào ngày 12/3/2022, Tổng thống Zelensky thông báo trên các nền tảng xã hội rằng ít nhất 1.300 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng; một tháng sau, trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với CNN, ông Zelensky nói rằng con số này đã tăng lên 2.500-3.000 và khoảng 10.000 binh sĩ Ukraine bị thương. Vào ngày 1/6 năm ngoái, NewsMax của Mỹ đã phỏng vấn ông Zelensky và được ông cho biết: "Tình hình rất khó khăn, mỗi ngày có 60-100 binh sĩ thiệt mạng trong chiến đấu và khoảng 500 người bị thương."
Đến cuối tháng 7 năm ngoái, nhờ được phương Tây cung cấp vũ khí, tình hình quân đội Ukraine đã được cải thiện. Trong một cuộc phỏng vấn với The Wall Street Journal, ông Zelensky cho biết tổn thất hàng ngày của lực lượng vũ trang Ukraine đã giảm xuống còn khoảng 30 người thiệt mạng và 250 người bị thương mỗi ngày. Ông cũng đề cập rằng trong thời kỳ giao tranh cao điểm vào tháng 5 và tháng 6, Ukraine đã mất từ 100 đến 200 binh sĩ mỗi ngày.
 |
Sau một năm, quân đội hai bên Nga và Ukraine đều gánh chịu tổn thất nặng nề về người và vũ khí trang bị (Ảnh: Sohu). |
Nếu số binh sĩ Ukraine thiệt mạng trước tháng 7 năm ngoái được tính dựa trên số người chết trung bình hàng ngày là 100 người và tính con số sau đó là 30 người chết mỗi ngày, thì số binh sĩ Ukraine thiệt mạng cho đến nay sẽ lên tới 19.840 người. Đồng thời, nếu tính số binh sĩ bị thương trước tháng 7 năm ngoái với mức trung bình hàng ngày là 500 người và số người bị thương sau tháng 7 là 250 người/ngày, thì tổng số binh sĩ Ukraine bị thương sẽ lên tới 123.000 người. Điều đó có nghĩa là, tổng số thương vong của quân đội Ukraine năm 2022 lên tới 142.840 người.
Các nước châu Âu và Mỹ dường như đã lấy tổng số thương vong "100.000" làm tiêu chuẩn thống nhất để đánh giá tổn thất của quân đội Ukraine. Ví dụ, hồi tháng 11 năm ngoái, BBC, Reuters, The New York Times và các phương tiện truyền thông khác đã đưa tin tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, đã phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York vào ngày 9/11 rằng "thương vong của Nga vượt quá 100.000 binh sĩ" và nói thêm rằng "điều tương tự cũng có thể xảy ra với phía Ukraine".
