Các phóng viên Washington Post đã mô tả chi tiết trong một cuốn sách mới sẽ được phát hành vào tuần tới sự việc: vào cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, để ngăn ông Trump tấn công Trung Quốc trong lúc mất kiểm soát, tướng Mark Milliey, người chỉ huy quân sự cao nhất của Mỹ, đã không chỉ bí mật gọi điện cho chỉ huy quân đội Trung Quốc (PLA), mà còn theo dõi chặt chẽ tình trạng vũ khí hạt nhân. Cuốn sách chưa phát hành nhưng đã gây nên sóng gió trên chính trường Mỹ. Thông tin này đã được Washington Post tiết lộ hôm 14/9.
Tờ Washington Post đưa tin rằng trong ba tháng cuối cùng trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Donald Trump, người chỉ huy quân sự cao nhất của Mỹ đã gọi điện cho người chỉ huy PLA hai lần vì lo ngại ông Trump có thể kích hoạt một cuộc chiến với Trung Quốc trong khi và sau cuộc bầu cử vì thất cử; đồng thời Mark Milley đảm bảo với đối phương rằng giữa hai nước sẽ không đột ngột xảy ra chiến tranh.
 |
Hải quân Trung Quốc đưa đội tàu đặc nhiệm đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Mỹ ở bang Alaska (Ảnh: Dwnews). |
Hai cuộc điện đàm giữa Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ và tướng Lý Tác Thành, Tham mưu trưởng Bộ Tham mưu Liên hợp Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Lần gọi đầu tiên vào ngày 30/10/2020, 4 ngày trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ; cuộc thứ hai là vào ngày 8/1/2021, chỉ hai ngày sau khi những người ủng hộ ông Trump đột nhập vào Điện Capitol và gây bạo loạn.
Hai phóng viên Bob Woodward và Robert Costa của Washington Post đã tiết lộ chi tiết cuộc đối thoại giữa các tướng lĩnh quân đội hàng đầu của hai nước trong cuốn sách sắp ra mắt có nhan đề “Peril” (tạm dịch: Nguy hiểm). Cuốn sách mô tả chi tiết cách tướng Milley tổ chức Lầu Năm Góc và cộng đồng tình báo sau cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2020 để ngăn cản ông Trump làm gia tăng nguy cơ xảy ra chiến tranh Mỹ - Trung. Hai tác giả cuốn sách nói rằng nội dung của cuốn sách được lấy từ các cuộc phỏng vấn mà họ đã thực hiện với 200 nguồn, và nó sẽ được ra mắt tại nước Mỹ vào tuần tới.
Hai cuộc điện thoại làm giảm nguy cơ khủng hoảng Trung-Mỹ?
Theo cuốn sách mô tả, trong cuộc điện đàm đầu tiên trước xảy ra trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, Trung Quốc cho rằng Mỹ đang chuẩn bị phát động một cuộc tấn công. Khi đó quân đội hai nước đều đang tiến hành tập trận ở Biển Đông và thái độ của ông Donald Trump với Bắc Kinh rất cứng rắn, tình thế giữa hai bên rất căng thẳng. Mark Milley đã nói với Lý Tác Thành: "Tướng Lý, tôi xin đảm bảo với ông rằng chính phủ Hoa Kỳ vẫn ổn định và mọi thứ sẽ yên ổn vô sự. Chúng tôi không có ý định tấn công các ông hay tiến hành bất kỳ hoạt động tác chiến nào chống lại các ông".
 |
Ông Lý Tác Thành đón ông Mark Milley tại Bắc Kinh năm 2016 (Ảnh: army.mil). |
Ông ta còn nói thêm: "Nếu chúng tôi sắp tấn công, tôi sẽ thông báo trước cho ông, sẽ không để các ông bị bất ngờ".
Và hai tháng sau đó, sau khi xảy ra cuộc bạo loạn ở Điện Capitol, khi cả Bắc Kinh và Washington đều lo lắng về sự không ổn định của ông Trump, Milley đã một lần nữa gọi điện cho Lý Tác Thành và nói với ông ta: "Chúng tôi ổn định 100% và mọi thứ đều rất tốt. Nhưng dân chủ đôi khi có một số sai sót".
Theo cuốn sách “Peril” mô tả, ông Mark Milley cũng đã gọi điện cho tướng Philip S. Davidson, người phụ trách Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, và đề nghị ông hoãn lại cuộc tập trận sắp tổ chức vào thời điểm đó.
Đồng thời, vũ khí hạt nhân cũng là một mắt xích mà Mark Milley lo ngại. Trong cuốn sách có ghi lại rằng Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy Pelosi, từng hỏi ông Milley: "Chúng ta có biện pháp gì để ngăn một tổng thống không ổn định phát động chiến tranh hạt nhân không?". Ông Milley sau đó đã triệu tập các tướng lĩnh cao cấp để xem xét lại trình tự Chương trình vũ khí hạt nhân của quân đội Mỹ, nhấn mạnh rằng mặc dù Tổng thống có quyền ra lệnh sử dụng, nhưng với tư cách là Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân, ông cũng cần phải ký bên cạnh.
Hãng tin Mỹ AP dẫn lời một quan chức quốc phòng giấu tên của Mỹ nói rằng ý định của Milley để thảo luận về thủ tục sử dụng vũ khí hạt nhân với các tướng lĩnh không phải nhằm lật đổ tổng thống hoặc quyền lực của ông, mà để nhắc lại tầm quan trọng của các thủ tục này và đảm bảo rằng mọi người đều hiểu đầy đủ.
 |
Ông Donald Trump phủ nhận việc định tấn công Trung Quốc (Ảnh: AFP). |
Cựu Tổng thống Donald Trump: Tôi chưa nghĩ đến việc tấn công Trung Quốc
Ông Trump đã phủ nhận những điều được ghi trong cuốn sách. Ông còn nói rằng nếu chuyện Milley gọi điện cho Trung Quốc là sự thật, thì Milley cần phải bị xét xử vì tội phản quốc.
Hãng tin Anh Reuters đưa tin rằng, ông Trump đã bày tỏ nghi ngờ về cuốn sách trong một tuyên bố, gọi nó là một "câu chuyện bịa đặt". Ông nói rằng nếu câu chuyện là sự thật, Milley cần phải bị xét xử vì tội phản quốc. Trump nói: "Tôi thậm chí chưa bao giờ nghĩ đến việc tấn công Trung Quốc".
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Marco Rubio đã kêu gọi Tổng thống Joe Biden sa thải Mark Milley ngay lập tức. Ông đã viết trong một bức thư gửi cho Tổng thống Biden: "Tôi không cần phải nói cho ngài biết về mối nguy hiểm của việc các sĩ quan quân đội cấp cao rò rỉ thông tin mật về các hoạt động quân sự của quốc gia. Nhưng điều tôi muốn nhấn mạnh là, hành vi lật đổ đó đã phá hoại khả năng đàm phán của Tổng thống trong quan hệ với nước ngoài".
 |
Hai biên đội tàu sân bay Mỹ tập trận trên Biển Đông tháng 7/2020 (Ảnh: USNavy). |
Khi được hỏi về tin nói trên của Washington Post, người phát ngôn Nhà Trắng, Karine Jean Pierre đã từ chối bình luận và nói hãy chuyển câu hỏi này tới Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân và Bộ Quốc phòng. Văn phòng của ông Mark Milley cũng từ chối bình luận với Reuters.
Theo Reuters, ngày 15/9, Tổng thống Joe Biden đã bày tỏ ủng hộ tướng Mark Milley. Ông nói “Tôi rất tin tưởng vào tướng Mark Milley”. Cùng ngày, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cũng nói “tướng Milley là một người chính trực. Tổng thống tin tưởng hoàn toàn vào khả năng lãnh đạo, lòng yêu nước và sự trung thành với Hiến pháp của ông ấy”.
Dave Butler, người phát ngôn của tướng Mark Milley cho biết, các cuộc gọi của Milley với các quan chức Trung Quốc và những người khác vào tháng 10 năm 2020 và tháng 1 năm 2021 là “phù hợp với chức trách của ông ấy là duy trì sự ổn định chiến lược”.
Dave Butler cho biết trong một tuyên bố: "Chủ tịch (Milley) đã trao đổi về tất cả các cuộc liên lạc của mình, bao gồm cả những cuộc gọi được nói đến với các đồng nghiệp, để phối hợp với Bộ Quốc phòng và các ngành. Tướng Milley tiếp tục hành động và kiến nghị ở trong quyền hạn của mình, phù hợp với truyền thống quan văn kiểm soát quân đội và lời thề của ông trước Hiến pháp Mỹ".
Sau khi thông tin về Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley đã hai lần bị mật gọi điện cho quan chức cấp cao của PLA được báo Mỹ tiết lộ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã lên tiếng về việc này.
 |
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên (Ảnh: Dwnews). |
Theo trang web chính thức của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, chiều ngày 16/9, ông Triệu Lập Kiên đã chủ trì cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Một phóng viên nêu câu hỏi: tướng Mark Milley, chỉ huy cao nhất của quân đội Mỹ, đã bí mật gọi điện cho chỉ huy quân đội Trung Quốc hai lần trong vài tháng cuối của chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, nói rằng Mỹ sẽ không phát động một cuộc tấn công vào Trung Quốc; phía Trung Quốc bình luận như thế nào về tin này?
Triệu Lập Kiên nói: “Tôi không nắm rõ tình huống cụ thể mà bạn đề cập. Điều tôi có thể nói với bạn là với tư cách là các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Trung Quốc và Mỹ ‘hợp tắc lưỡng lợi, đấu tắc cụ thương’ (hợp tác thì cùng có lợi, đấu nhau đều sẽ tổn thương)”.
