Phát biểu của Phó chủ tịch Quân ủy Trung Quốc gây rúng động giới truyền thông phương Tây

Ông Hứa Kì Lượng cho rằng quan hệ Trung - Mỹ hiện khó thoát khỏi cái “bẫy Thucydides” (Ảnh: Sina).

Theo trang tin Hoa ngữ Đa Chiều (Dwnews) ngày 9/3, vào lúc quan hệ Trung – Mỹ đang ngày càng trở nên căng thẳng và Trung Quốc đang tăng ngân sách quốc phòng để hiện đại hóa quân đội, tướng Hứa Kì Lượng (Xu Qiliang), Phó Chủ tịch Quân ủy Trung Quốc đã trích dẫn một thuật ngữ nhạy cảm khi phát biểu trước Quốc hội. Phát biểu liên quan của ông lập tức khơi dậy sự chú ý của giới truyền thông phương Tây.

Theo báo Daily Mail của Anh ngày 8/3, Thượng tướng Hứa Kì Lượng, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, khi tham dự kì họp Quốc hội và Chính Hiệp cách đây vài ngày đã nói rằng: “Sau thời kì cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump nắm quyền và đại dịch COVID-19, quan hệ Trung - Mỹ ngày càng trở nên căng thẳng, hai bên khó thoát khỏi ‘chiếc bẫy Thucydides’ (Thucydides Trap). Trung Quốc cần phải tăng ngân sách quốc phòng để thực hiện hiện đại hóa quân đội và chuẩn bị cho cuộc chiến tranh không thể tránh khỏi giữa hai nước”.

Ông Hứa Kì Lượng (phải) và ông Tập Cận Bình (Ảnh: Dwnews).

Tin cho biết, các quan chức Trung Quốc trước đây hiếm khi nói đến thuật ngữ “Bẫy Thucydides” một cách công khai như thế. Bình luận như thế của ông Hứa Kì Lượng vào thời điểm này có thể gây nên lo ngại về quan hệ Trung - Mỹ dưới thời chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Trong bài phát biểu đầu tiên về chính sách ngoại giao cách đây vài ngày, ông Joe Biden đã gọi Bắc Kinh là “đối thủ cạnh tranh lớn nhất” của Washington, và Mỹ về cơ bản sẽ tiếp tục đường lối cứng rắn của chính quyền Donald Trump.

Hãng tin Mỹ Bloomberg ngày 9/3 khi đưa tin về phát biểu của Hứa Kì Lượng, cho biết bài phát biểu của Hứa Kì Lượng đã diễn ra vào thứ Sáu tuần trước (5/3), nhưng nội dung liên quan nay mới được công bố. Phát ngôn của ông Hứa, bao gồm đoạn nhắc tới “Bẫy Thucydides”, được đưa vào thông cáo báo chí chính thức gửi cho các phóng viên đã đăng ký.

Bloomberg bình luận rằng tuyên bố của ông Hứa Kì Lượng đã thừa nhận một cách bất thường nguy cơ xung đột giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trang tin Hồng Kông South China Morning Post bình luận phát ngôn của ông Hứa làm dấy lên lo ngại về mối quan hệ Mỹ - Trung sắp sửa bước vào giai đoạn căng thẳng mới.

Tàu tác chiến biển gần USS Gabrielle Giffords tiếp cận tàu "Hải dương 4" của Trung Quốc trên Biển Đông ngày 2/7/2020 (Ảnh: Dwnews).

Ngày 5/3, tướng Hứa Kì Lượng đã nói: “Đối mặt với ‘chiếc bẫy Thucydides’ và nhiễu loạn ở biên giới, quân đội cần phải tăng cường nỗ lực để nâng cao khả năng của mình”.

Bloomberg cho rằng “nhiễu loạn biên giới” mà Hứa Kì Lượng đề cập có thể ám chỉ đến cuộc xung đột gây chết người giữa Trung Quốc và Ấn Độ năm 2020, cũng như tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa (Wei Fenghe) cũng là một Ủy viên Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã nói trong một dịp khác: “Kìm hãm và chống kìm hãm sẽ là điệu chính trong quan hệ song phương Trung - Mỹ”.

Bloomberg chỉ ra rằng, những lời lẽ này thể hiện sự thừa nhận hiếm hoi của Trung Quốc rằng trong thời ông Trump nắm quyền, tranh chấp Trung-Mỹ không ngừng leo thang, từ thương mại đến Đài Loan và các khía cạnh khác, nguy cơ đối đầu giữa Trung Quốc và Mỹ ngày càng lớn.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc trước đây đã luôn làm nhẹ bớt nguy cơ Trung Quốc và Mỹ rơi vào “bẫy Thucydides”. Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Mỹ vào năm 2015, ông đã tuyên bố rằng những xung đột như vậy là không thể không tránh khỏi miễn là các nước tránh đưa ra những đánh giá sai lầm về mặt chiến lược.

Hai nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ diễn tập trên Biển Đông hôm 9/2/2021 (Ảnh: Dwnews).

Năm 2021, ngân sách chi tiêu quốc phòng trong ngân sách tài khóa quốc gia của Trung Quốc là 1.379,544 tỷ Nhân dân tệ, tăng 6,8% so với ngân sách năm 2020 đã thực hiện. Con số này cao hơn mức tăng 6,6% của năm 2020.

Ngày 7 tháng 3, ông Ngô Khiêm (Wu Qian), người phát ngôn của phái đoàn Quân đội giải phóng nhân dân (PLA) và Lực lượng Cảnh sát Vũ trang tại Kỳ họp thứ tư của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (Quốc hội) Trung Quốc khóa 13, nói trong một cuộc gặp gỡ giới truyền thông rằng, hiện nay, an ninh quốc tế phải đối mặt với sự bất ổn và không chắc chắn càng nổi bật hơn và an ninh quốc gia của Trung Quốc đang phải đối mặt những nguy cơ và thách thức của Trung Quốc không thể bỏ qua, khi thế giới không hòa bình thì quốc phòng cần phải vững mạnh.

Ông Ngô Khiêm chỉ ra rằng “quân đội Trung Quốc luôn là lực lượng trung thành để bảo vệ hòa bình thế giới. Việc Trung Quốc tăng chi tiêu quốc phòng không chỉ là nhu cầu duy trì an ninh của chính bản thân mình mà còn là nhu cầu duy trì hòa bình thế giới. Việc Trung Quốc tiếp tục duy trì mức tăng chi tiêu quốc phòng vừa phải và ổn định là điều chính đáng, hợp lý và không thể bàn cãi”.

Máy bay Trung Quốc tập tấn công mục tiêu trên biển (Ảnh: BQPTQ).

“Bẫy Thucydides” được đặt tên theo người đã đúc kết nó, sử gia Hi Lạp thời cổ đại Thucydides. Khi quan sát cuộc xung đột giữa thành Sparta và thành Athens vào thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên, Thucydides cho rằng chiến tranh giữa một cường quốc cũ và một cường quốc mới nổi là điều khó tránh khỏi.

Mối quan hệ Mỹ - Trung hiện nay cũng được nhiều người so sánh như mối quan hệ Sparta - Athens khi xưa. Mặc dù đôi lúc tự nhận còn kém xa Mỹ trong một số lĩnh vực, nhưng Trung Quốc đã tiến rất nhanh trong việc bắt kịp và thậm chí vượt mặt Mỹ ở một số lĩnh vực.

Thượng tướng Không quân Hứa Kỳ Lượng sinh năm 1950, Ủy viên Bộ Chính trị các khóa 18, 19 là người chỉ đứng sau ông Tập Cận Bình trong Quân ủy trung ương Trung Quốc và được coi là người tâm phúc của ông Tập Cận Bình, nắm quyền chỉ huy quân đội Trung Quốc.