Điều này sẽ gây ra một loạt các sự kiện chưa từng có trong một cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. Đây không phải là lần đầu tiên các đảng viên đảng bảo thủ kêu gọi Trump rút lui.
Hồi tháng 8/2016, hội đồng xuất bản Wall Street Journal cánh phải đã xuất bản một loạt hình ảnh gay gắt kêu gọi ông Trump cần trưởng thành hơn trong phong cách chiến dịch của mình, nếu không thì hãy nhường vé đề cử này cho người bạn đồng hành của ông, Mike Pence.
Những các vụ bê bối vẫn tiếp tục. Trong một video thô tục mới được The Washington Post công bố, ông Trump đã nói rằng ông ta cố để quan hệ với một phụ nữ đã có chồng và hôn một nữ diễn viên mà ông ta định xuất hiện cùng trên “Days of our lives”. “Khi bạn là một ngôi sao, họ để bạn làm điều đó. Bạn có thể làm bất cứ điều gì”, Trump thản nhiên.
Các thành viên Đảng Cộng hòa cho đến Chủ tịch Hội đồng quốc gia, Reince Priebus, đã lên án Trump vì lời nói của ông. Sau đó một số người đã yêu cầu ông rút lui khỏi cuộc tranh cử. Thượng nghị sĩ Mark Kirl của bang Illinois, một trong số những người đứng đầu Đảng Cộng hòa cho rằng ông Trump nên bỏ cuộc và Ủy ban quốc gia Đảng Cộng hòa (RNC) nên áp dụng các quy tắc thay thế khẩn cấp.
“Đã đến lúc Thống đốc Pence giành lấy tấm vé”, Cựu thống đốc bang Utah Jon Huntsman đã nói với Salt Lake Tribune một tuần sau khi thôi ủng hộ Trump. Thống đốc ba nhiệm kỳ của bang New York, một đại diện Đảng Cộng hòa, ông Geogre Pataki đã viết lên twitter rằng: “Chiến dịch của Trump là sự pha trộn độc hại bởi sự cố chấp và lơ là. Đủ rồi! Ông ta nên lùi bước thôi.”
A.J. Spiker, một cựu chủ tịch đảng Cộng hòa bang Iowa và cố vấn của Thượng nghị sĩ Rand Paul’s PAC cho rằng Trump “không phù hợp với quản trị công” và “ông Trump nên sớm rút lui khỏi đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa.”
Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu viễn cảnh ông Trump rời khỏi cuộc đua thành sự thực?
Trump có nhường đề cử cho Mike Pence?
Cho dù ông Trump bị buộc rời khỏi vị trí hay quyết định từ bỏ thì việc chuyển giao chắc chắn vẫn sẽ rất lộn xộn.
Alex Keyssar, một nhà lịch sử chính trị tại Đại học Havard trả lời Bussiness Insider hồi tháng 8 rằng: “Tôi không nghĩ là ông ta sẽ chịu lùi bước.” Nhưng việc nhiều người đang cho rằng ông ta nên làm như vậy cũng chưa từng xảy ra trước đây trong cuộc bầu cử Tổng thống.
“Đây là lần đầu tiên cuộc tranh luận như vậy nổ ra”, Alex cho hay. Nếu Trump có quyết định rút lui thì ông Pence cũng không tự động nhận được đề cử của Đảng Cộng hòa, Ballotpedia Charles Aull, một chuyên gia về chạy đua tổng thống phân tích với Business Insider. Đảng Cộng hòa sẽ phải trải qua một quy trình chính thức khác.
Đảng Cộng hòa có thể thay thế Trump?
Luật của Ủy ban quốc gia Đảng Cộng hòa nói rằng có thể thế chỗ trống vị trí ứng viên trong các trường hợp “chết, từ chối hoặc trường hợp khác” bằng cách triệu tập tất cả 2472 đại biểu bỏ phiếu tại một hội nghị khác hoặc để 168 thành viên chủ chốt quyết định thông qua đa số phiếu bầu.
Trong kịch bản thứ hai, mỗi thành viên sẽ có một số phiếu nhất định dựa trên số dân của bang họ đại diện. Aull cho rằng khả năng này dễ xảy ra hơn vì việc triệu tập một hội nghị khác sẽ là một cơn ác mộng. Dù sao thì cũng đã hết thời gian để áp dụng cách này.
Ai sẽ thay thế Trump?
Aull cho rằng nếu điều này xảy ra, việc chọn Pence sẽ là lựa chọn ít gây tranh cãi nhất (điều này trái ngược với các ứng viên tổng thống trước đây như Thống đốc John Kasich hay Thượng nghị sĩ Ted Cruz) vì ông Pence đã được ông Trump chấp nhận và lựa chọn tại hội nghị trước.
Keyssar cho rằng lựa chọn này cũng khiến các thành viên Đảng Cộng hòa nhẹ nhõm, khuyến khích các cử tri không muốn bầu cho ứng viên từ bất kỳ đảng nào có lí do để bỏ phiếu trong ngày bầu cử thay vì chỉ ngồi nhà.
Một số ít người đã kêu gọi RNC sử dụng khả năng diễn giải cụm “hoặc trường hợp khác” trong luật thay thế ứng viên của Đảng Cộng hòa để buộc Trump rời khỏi vị trí đề cử. RNC cũng có thể viết lại luật để buộc ông ta rời bỏ và điều này thậm chí còn mất nhiều thời gian hơn. Rõ ràng là không thể thực hiện được.
Đây là cách duy nhất để Trump bỏ tấm vé xuống cho dù phần lớn ứng viên tổng thống đều không dễ bỏ cuộc như vậy. Keyssar cho rằng: “Tôi nghĩ đây là điều bình thường, bạn có thể coi như là mọi người chạy đua vào văn phòng nào đó đều muốn ở lại trụ sở. Họ sẽ không nhường bước, đặc biệt là với ngôi vị Tổng thống. Nó thỏa mãn tham vọng cả đời của họ.”
Nếu Trump không tự nguyện rời đi, ông ta có thể sẽ kiện RNC nếu họ giải nghĩa cụm từ “hoặc trong trường hợp khác” và truất quyền đề cử của ông ta. Sau đó việc ai sẽ là ứng cử viên sẽ phụ thuộc vào phán quyết của tòa.
Giả sử trong trường hợp: Nếu ông Trump hay bất kỳ ứng viên nào phạm tội nghiêm trọng, ông ta vẫn có thể chạy đua tổng thống một cách hợp pháp vì không có điều nào trong Hiến pháp Mỹ cấm các tội phạm bị cáo buộc chạy đua Tổng thống. Ứng viên Đảng Dân chủ Eugene V.Debs thậm chí còn nhận được 1 triệu phiếu bầu sau song chắn nhà tù năm 1920.
Nếu ông Trump hoặc ai khác vị kết tội, phó Tổng thống có thể thế chỗ, nếu như ứng viên của Đảng Cộng hòa chiến thắng. Hoặc có thể ông ta sẽ tự tha thứ cho chính mình, chưa từng có tiền lệ cho kịch bản lố bịch này.
Quá muộn để loại Trump khỏi cuộc đua
Một quy trình tái bầu chọn chính thức sẽ mất ít nhất vài tuần trong khi thời gian chỉ còn đếm ngược để đến ngày bầu cử 8/11.
Phần lớn các bang đều có thời hạn nhất định cho lá phiếu của họ để những người bỏ phiếu vắng mặt có thể có lựa chọn chính xác. Không chỉ các lá phiếu bị mắc kẹt với cái tên ông Trump mà việc bỏ phiếu vắng mặt sớm đã bắt đầu ở một số bang và vài bang cũng sẽ tổ chức trong một vài ngày tới. Ngày bầu cử chính thức chỉ còn chưa đầy một tháng.
Điều đó có nghĩa là RNC nếu muốn thay thế Trump thì tên của ông ta vẫn xuất hiện trong những lá phiếu bầu vắng mặt và có thể vẫn xuất hiện trong những là phiếu cử tri bầu vào ngày 8/11. Điều này có thể gây hoang mang cho các cử tri muốn bầu cho Pence nhưng lại phải lựa chọn tên Trump trên phiếu bầu, nhà khoa học chính trị Josh Putnam giải thích với The Washington Post. Một số thời hạn phiếu bầu đã trôi qua và một số thì sẽ tới chỉ trong tuần này.
Và một rào cản cấp bang sẽ mọc lên sau cuộc bầu cử. Đó là khi các cử tri lựa chọn ứng viên, họ sẽ nói với thành viên của Đoàn bầu cử của bang họ là họ bình chọn cho ứng viên đó. Ở một số bang Đại cử tri có thể chọn bất kỳ ai họ muốn thành tổng thống. Một số khác lại yêu cầu họ bầu chọn cho đảng dựa trên phổ thông đầu phiếu, và trường hợp thứ ba là đại cử tri buộc phải bầu cái tên trên phiếu bầu.
Và Đảng Cộng hòa sẽ phải tìm đến tòa để chuyển số phiều bầu cho Trump sang cho người thay thế. Điều này càng tốn thời gian và lộn xộn hơn.
Điều gì sẽ xảy ra nếu Trump từ bỏ?
Mỹ đã có Hiến pháp trong trường hợp này. Tu chính án thứ 20 nói rằng: “Nếu một Tổng thống không được chọn trước thời gian bắt đầu nhiệm kỳ hoặc Tổng thống được chọn không đáp ứng yêu cầu thì Phó Tổng thống đắc cử sẽ nắm quyền Tổng thống cho đến khi Tổng thống mới đạt yêu cầu lên thay”.
Trong trường hợp này, ông Trump có thể chọn liên danh phó tổng thống Pence nắm quyền hộ nếu cử trị bầu cho ông và sau đó ông quyết định rút lui. Trong suốt cuộc tranh biện phó tổng thống, mọi người đã đổ xô đi tìm kiếm cụm từ “Pence chạy đua Tổng thống”. Và một cuộc thăm dò dư luận sau đó đã chốt ông là lựa chọn hàng đầu cho đề cử.
Các cuộc thăm dò ý kiến và các học giả đều công nhận rằng ứng viên chạy đua chức Phó Tổng thống Đảng Cộng hòa đã chiến thắng trong cuộc tranh biện và khiến tấm vé của ông Trump trở nên hợp lý hơn. Cuộc thăm dò dư luận mới đây lại cho thấy ông Pence là ứng viên Tổng thống cho năm 2020.
Keyssar cho biết với một vài cử tri, việc thay thế ông Trump là một ý tưởng chẳng lấy gì làm hay ho. Phần lớn những người ủng hộ ông Trump đều trung thành với ông ta và có thể cảm nhận được sự phản bội của RNC nếu RNC cố thay thế ông bằng một người khác. Nhưng với số còn lại thì Pence có vẻ là vị cứu tinh của họ, đặc biệt là sau sự cố mất mặt vừa rồi.
