Nguy cơ chiến tranh thương mại xuất hiện sau lệnh áp thuế của ông Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu của Canada và Mexico và 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc bắt đầu từ thứ Ba tuần sau.

Lệnh áp thuế nhằm vào Canada, Mexico và Trung Quốc của ông Trump có thể làm dấy lên nguy cơ chiến tranh thương mại. Ảnh: Reuters.
Lệnh áp thuế nhằm vào Canada, Mexico và Trung Quốc của ông Trump có thể làm dấy lên nguy cơ chiến tranh thương mại. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Trump cũng tuyên bố rằng các hàng rào thuế quan này sẽ được giữ nguyên cho đến khi tình trạng khẩn cấp quốc gia về ma túy fentanyl và nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ kết thúc.

Giới truyền thông Mỹ dẫn lời các quan chức Mỹ nói rằng các sản phẩm năng lượng từ Canada sẽ chỉ có mức thuế 10%, nhưng năng lượng nhập khẩu từ Mexico sẽ bị áp thuế 25%.

Một bản thông tin của Nhà Trắng về các hàng rào thuế quan này cho biết chúng sẽ được giữ nguyên “cho đến khi khủng hoảng giảm bớt”, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết về những hành động mà ba nước sẽ cần thực hiện để được ân giảm.

Các động thái này diễn ra sau lời đe dọa lặp đi lặp lại mà ông Trump đã đưa ra ngay sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống năm ngoái. Động thái mới có thể sẽ gây ra hành động trả đũa từ 3 nước bị áp thuế và có nguy cơ làm bùng phát một cuộc chiến thương mại, gây ra sự gián đoạn kinh tế trên diện rộng cho tất cả các nước liên quan.

Việc áp thuế sẽ bắt đầu lúc 12:01 sáng 4/2, theo lệnh bằng văn bản của ông Trump. Tuy nhiên, hàng hóa nhập khẩu đã được xếp lên tàu hoặc bằng các phương thức vận chuyển khác trước khi vào Mỹ trước 12:01 sáng 1/2 sẽ được miễn thuế.

Ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế và Đạo luật Khẩn cấp Quốc gia để áp dụng các hàng rào thuế quan, cho phép Tổng thống có nhiều quyền lực hơn để giải quyết khủng hoảng.

Các quan chức Nhà Trắng cho biết sẽ không có ngoại lệ nào đối với hàng rào thuế quan mới. Hơn nữa, trong trường hợp cụ thể của Canada, họ cho biết việc miễn thuế “tối thiểu” của Mỹ đối với các lô hàng nhỏ dưới 800 USD sẽ bị hủy bỏ.

Ông Trump không có kế hoạch nói chuyện với các phóng viên liên quan tới việc áp thuế mới. Trước đó, ông đặt ra thời hạn ngày 1/2 để thúc đẩy hành động mạnh mẽ nhằm ngăn chặn dòng thuốc phiện fentanyl và tiền chất của nó vào Mỹ từ Trung Quốc qua Mexico và Canada, cũng như ngăn chặn những người nhập cư bất hợp pháp qua biên giới Mỹ.

Chưa đầy hai tuần sau nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã bắt đầu thay đổi nhanh chóng các chuẩn mực về cách ứng xử của nước Mỹ đối với các nước láng giềng cũng như thế giới. Trong hôm 31/1, ông cam kết sẽ tiếp tục áp dụng các khoản thuế mặc dù thừa nhận rằng chúng có thể gây ra sự gián đoạn và khó khăn cho các hộ gia đình Mỹ.

Một mô hình đánh giá tác động kinh tế của kế hoạch thuế quan của ông Trump từ Nhà kinh tế trưởng Greg Daco của EY cho thấy nó sẽ làm giảm mức tăng trưởng của Mỹ 1,5 điểm phần trăm trong năm nay, đẩy Canada và Mexico vào suy thoái và dẫn đến tình trạng "lạm phát đình đốn" ở trong nước.

Ông Daco nhận định: “Chúng tôi đã nhấn mạnh rằng việc tăng thuế mạnh đối với các đối tác thương mại của Mỹ có thể tạo ra cú sốc đình trệ – một tác động tiêu cực về kinh tế kết hợp với động lực lạm phát – đồng thời gây ra biến động trên thị trường tài chính”.

Sự biến động đó thể hiện rõ vào hôm 31/1, khi đồng peso của Mexico và đô la Canada đều sụt giảm sau khi ông Trump tuyên bố sẽ thực hiện những lời đe dọa của mình. Giá cổ phiếu Mỹ cũng giảm và lợi suất trái phiếu kho bạc tăng.