|
|
| Máy bay ném bom chiến lược Tu-160 và vũ khí mang theo. Ảnh: Defense. |
Ông Putin nhấn mạnh: “Dù Lục quân và Hải quân vẫn là ưu tiên trong kế hoạch hiện đại hóa quân đội lâu dài, chúng ta vẫn đặc biệt chú trọng đến việc củng cố sức mạnh của bộ ba hạt nhân. Trong năm 2025, Lực lượng Tên lửa Chiến lược sẽ nhận tên lửa đạn đạo liên lục địa RS-24, còn Không quân Vũ trụ sẽ tiếp nhận các oanh tạc cơ chiến lược Tu-160M2”.
Quá trình phát triển và sản xuất Tu-160M2
Hồi tháng 1/2018, Bộ Quốc phòng Nga đã ký hợp đồng trị giá 160 tỷ rúp để đặt mua 10 chiếc Tu-160M2, dự kiến bàn giao hoàn tất trước năm 2027. Tuy nhiên, đến nay đã được xác định là không thể hoàn thành đúng hạn.
Chiếc Tu-160 đầu tiên được nâng cấp lên tiêu chuẩn Tu-160M (nay gọi là Tu-160M1) đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 16/11/2014. Phiên bản Tu-160M1 này được trang bị radar và hệ thống điện tử hàng không mới, đồng thời kéo dài thời gian sử dụng.
Ngày 25/1/2018, chiếc máy bay nguyên mẫu Tu-160M2 được nâng cấp sâu đã cất cánh lần đầu với tên gọi “Pyotr Deinekin”. Đến ngày 2/2/2020, nguyên mẫu Tu-160M2 đầu tiên theo cấu hình sản xuất hàng loạt mang tên “Igor Sikorsky” cũng đã hoàn tất chuyến bay đầu tiên.
Tiếp đến, ngày 12/1/2022, chiếc Tu-160M2 nguyên mẫu đầu tiên được sản xuất hoàn toàn mới mang tên “Valentina Tereshkova” chính thức bay thử thành công. Tính đến năm 2024, Nga đã có thêm 2 chiếc Tu-160M2 bản sản xuất mới hoàn tất chuyến bay đầu tiên, với số hiệu xuất xưởng là 9-01 và 9-02. Chiếc thứ ba (9-03) hiện đang được lắp ráp hoàn chỉnh.
Hai trong số ba oanh tạc cơ Tu-160M2 mẫu mới đã được đặt tên là “Mintimer Shaimiev” và “Boris Vylegzhanin”, được ông Putin trực tiếp xem xét tại buổi giới thiệu ngày 21/2/2024.
Trang bị hiện đại trên Tu-160M2
Oanh tạc cơ chiến lược Tu-160M2 được trang bị loạt thiết bị điện tử hàng không hoàn toàn mới, bao gồm: Hệ thống thông tin liên lạc cải tiến; hệ thống dẫn đường hàng không ANS-2009; tổ hợp tác chiến điện tử tự bảo vệ; Radar hàng không NW-70M “Zvezda” phiên bản nâng cấp.
Đặc biệt, động cơ NK-32-02 mới được nâng cấp từ loại NK-32 cũ giúp nâng cao hiệu suất bay và độ tin cậy của máy bay.
Dựa trên các thông tin do quân đội Nga và ngành công nghiệp quốc phòng công bố, máy bay ném bom Tu-160M2 có sự thay đổi lớn nhất ở việc trang bị buồng lái kính hóa hoàn toàn mới và hệ thống tác chiến điện tử hiện đại.
Với buồng lái kính hóa có giao diện đơn giản, phi công có thể dễ dàng tiếp cận các thông tin quan trọng, từ đó nâng cao hiệu quả tác chiến.
Về hệ thống tác chiến điện tử, Tu-160M2 áp dụng các công nghệ từ hệ thống tác chiến điện tử của tiêm kích Su-57 và Su-35, giúp tăng cường khả năng phòng thủ cho máy bay.
Một đại diện ngành công nghiệp quốc phòng Nga từng trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Sao đỏ (Zvezda) cho biết: Ngay cả khi máy bay bị tấn công điện tử hoặc bị chế áp điện tử toàn hướng, hệ thống này vẫn có thể tiếp tục hoạt động bình thường.
Theo nhận định của giới chuyên gia, Tu-160M2 được đánh giá là oanh tạc cơ hạng nặng có tốc độ nhanh nhất thế giới, có khả năng mang tên lửa hành trình tầm xa, kể cả đầu đạn hạt nhân và xuyên phá hệ thống phòng không dày đặc. Nó không có khả năng tàng hình nhưng bù lại bằng sức mạnh tốc độ, tầm bay xa và hỏa lực hủy diệt.
Tu-160M2 là biểu tượng của sức mạnh răn đe hạt nhân Nga, thiên về tấn công chiến lược với mục tiêu xuyên phá sâu vào lãnh thổ đối phương.
Quân đội Nga cho biết, bằng cách áp dụng nhiều công nghệ và thiết bị mới, hiệu quả chiến đấu của máy bay ném bom Tu-160M2 sẽ tăng gấp 2-2,5 lần so với các máy bay Tu-160 và Tu-160M1 hiện nay.
Thực trạng Tu-160 hiện nay
Năm 2015, khi còn giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng Nga, ông Sergey Shoigu từng tuyên bố sẽ đặt mua tổng cộng 50 chiếc Tu-160M2. Tuy nhiên đến nay, ngoài đơn hàng 10 chiếc ban đầu, chưa có hợp đồng bổ sung nào được ký kết.
Hiện tại, Không quân Vũ trụ Nga đang sở hữu tổng cộng 18 chiếc oanh tạc cơ chiến lược dòng Tu-160, bao gồm: 6 chiếc Tu-160 nguyên bản; 7 chiếc Tu-160M; 5 chiếc Tu-160M1.
Theo thông tin từ phía Ukraine, ít nhất 1 chiếc Tu-160 đã bị hư hại trong chiến dịch tập kích mang mật danh “Mạng nhện” (Spider’s Web) do họ tiến hành nhằm vào các căn cứ không quân Nga mới đây; tuy nhiên cũng có nguồn tin cho rằng có thể lên tới 2–3 chiếc bị ảnh hưởng.
Trong chiến tranh Nga–Ukraine, máy bay ném bom chiến lược Tu-160 của Nga đã được sử dụng chủ yếu trong vai trò phóng tên lửa hành trình tầm xa, nhằm vào các mục tiêu chiến lược trên lãnh thổ Ukraine, bao gồm hạ tầng năng lượng, cơ sở quân sự, nhà máy quốc phòng...
Một số thông số cơ bản của Tu-160M2:
Biệt danh: "Thiên nga trắng" (White Swan), tên NATO đặt: “Blackjack”
Nhà sản xuất: Nhà máy Tupolev
Tốc độ tối đa: Mach 2,05 (~2.200 km/h)
Tầm bay không tiếp nhiên liệu:12.300 km
Trọng lượng cất cánh tối đa: 275 tấn
Trần bay: ~16.000 m
Động cơ: 4 × NK-32-02 (siêu âm)
Vũ khí: Tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân Kh-102; các tên lửa Kh-101 thường; tên lửa Kh-55, Kh-15
Khả năng mang đầu đạn hạt nhân: Có
Thời gian đưa vào phục vụ: 2025 trở đi
Tình trạng sản xuất: Tiếp tục sản xuất mới
Ưu điểm nổi bật: Tốc độ siêu âm
- Mang tên lửa hạt nhân tầm xa
- Khả năng xuyên phá sâu
- Hệ thống điện tử hiện đại
- Khả năng mang nhiều loại bom chính xác