Mỹ tung “đòn hiểm”: Tàu dầu Venezuela bị bắt giữa biển, hàng loạt tàu khác sắp chung số phận?

Việc bắt giữ một tàu chở dầu ngoài khơi Venezuela cho thấy Mỹ đang mạnh tay trấn áp “đội tàu bóng tối” vận chuyển dầu lậu và siết chặt tài chính của chính phủ của ông Nicolás Maduro.

Sáu nguồn thạo tin cho biết rằng Mỹ đang chuẩn bị chặn thêm nhiều tàu vận chuyển dầu Venezuela sau vụ bắt giữ một tàu chở dầu trong tuần này, trong bối cảnh Washington gia tăng áp lực lên ông Maduro.

Đây là vụ chặn tàu dầu đầu tiên kể từ khi Venezuela bị Mỹ trừng phạt năm 2019. Sự việc diễn ra đúng lúc Mỹ triển khai một lực lượng quân sự quy mô lớn xuống phía nam Caribe và khi Tổng thống Donald Trump thúc đẩy kế hoạch buộc ông Maduro phải rời ghế.

Động thái mới của Mỹ khiến các chủ tàu, nhà điều hành và cơ quan hàng hải tham gia vận chuyển dầu thô Venezuela đứng ngồi không yên, nhiều đơn vị đang cân nhắc hoãn rời cảng Venezuela trong những ngày tới, SCMP hôm 12/12 dẫn nguồn tin ngành vận tải biển cho hay.

Theo các nguồn tin hiểu vấn đề, trong vài tuần tới, Mỹ dự kiến sẽ có nhiều lần can thiệp trực tiếp nhằm vào các tàu chở dầu Venezuela – bao gồm cả những tàu từng vận chuyển dầu từ các quốc gia cũng bị Mỹ trừng phạt như Iran.

Tập đoàn dầu khí quốc gia PDVSA của Venezuela không phản hồi yêu cầu bình luận. Chính phủ Venezuela tuần này gọi hành động của Mỹ là “ăn cướp”.

Khi được hỏi liệu chính quyền ông Trump có kế hoạch bắt giữ thêm tàu hay không, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt nói rằng bà không thể tiết lộ các hành động trong tương lai nhưng khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục thi hành chính sách trừng phạt của Tổng thống.

Bà nói: “Chúng tôi sẽ không đứng nhìn các tàu bị trừng phạt tùy tiện di chuyển khắp biển với số dầu buôn lậu, thứ sẽ tiếp tục nuôi dưỡng các chế độ bất hảo và hoạt động ma túy – khủng bố trên toàn thế giới”.

Một nguồn tin cho biết Mỹ đã tập hợp danh sách các tàu chở dầu bị trừng phạt để sẵn sàng bắt giữ. Bộ Tư pháp và Bộ An ninh Nội địa Mỹ đã chuẩn bị cho các chiến dịch này từ nhiều tháng nay, theo hai nguồn thạo tin.

Nếu việc xuất khẩu dầu Venezuela – nguồn thu chủ lực của chính quyền Maduro – giảm mạnh hoặc bị ngừng hoàn toàn, tài chính của chính phủ này sẽ chịu áp lực nặng nề.

Bộ Tài chính Mỹ hôm 11/12 cũng công bố trừng phạt 6 siêu tàu chở dầu vừa bốc hàng tại Venezuela, cùng 4 công dân Venezuela, trong đó có 3 người mà họ cho là người thân của Đệ nhất phu nhân Cilia Flores. Không rõ các tàu mới bị trừng phạt này có nằm trong diện Mỹ sắp chặn hay không.

Vụ bắt giữ hôm thứ Tư diễn ra sau khi Mỹ thực hiện hơn 20 cuộc tấn công nhằm vào các tàu bị cáo buộc dính líu đến ma túy ở Caribe và Thái Bình Dương trong vài tháng qua, khiến hơn 80 người thiệt mạng. Các chuyên gia nói rằng đây có thể là hành động “ngoài pháp lý”, còn Mỹ khẳng định họ đang bảo vệ công dân trước các băng đảng ma túy mà nước này coi là tổ chức khủng bố.

Một nguồn tin nắm rõ chính sách Venezuela của Mỹ cho rằng các vụ bắt tàu tiếp theo có thể nhằm siết chặt tài chính của ông Maduro. Tổng thống Venezuela cáo buộc Mỹ đang xây dựng lực lượng quân sự để lật đổ ông và giành quyền kiểm soát nguồn dầu của quốc gia OPEC này.

Chiến thuật mới của Mỹ tập trung vào hoạt động của cái gọi là “đội tàu bóng tối” – những tàu chở dầu bị trừng phạt chuyên vận chuyển dầu sang Trung Quốc, khách hàng lớn nhất của Venezuela và Iran. Một con tàu thường thực hiện nhiều chuyến hàng cho Iran, Venezuela và cả Nga.

Vụ bắt giữ tàu chở dầu Skipper khiến ít nhất một hãng vận chuyển phải tạm ngừng ba chuyến hàng với tổng cộng gần 6 triệu thùng dầu Merey – mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Venezuela.

Một lãnh đạo ngành giao dịch dầu thô nói: “Hàng vừa được bốc lên và chuẩn bị rời cảng sang châu Á. Nhưng giờ các chuyến đi bị hủy, tàu phải neo ngoài khơi Venezuela vì ở đó an toàn hơn”.

Lực lượng Mỹ đang theo dõi sát các tàu trên biển và một số tàu trong cảng Venezuela, hoặc đang sửa chữa hoặc bốc hàng, chờ chúng đi vào vùng biển quốc tế để hành động, theo một nguồn tin.

Trước khi bắt giữ tàu Skipper, vốn từng bị trừng phạt do giao dịch dầu với Iran, lực lượng Mỹ đã tăng cường giám sát vùng biển gần Venezuela và Guyana, theo nguồn tin thứ hai.

Người phát ngôn Nhà Trắng Leavitt cho biết tàu bị bắt dự kiến sẽ được đưa về một cảng của Mỹ, nơi chính phủ muốn tịch thu lượng dầu trên tàu thông qua quy trình pháp lý chính thức.

Trong khi chính phủ Venezuela gọi vụ bắt giữ là “hải tặc quốc tế”, các chuyên gia pháp lý nói rằng theo luật quốc tế, sự việc không được xếp vào hành vi cướp biển.

Ông Laurence Atkin-Teillet, chuyên gia về luật biển và cướp biển tại Trường Luật Nottingham (Anh), nhận định: “Vì vụ bắt giữ được chính phủ Mỹ phê chuẩn và thực hiện, nên không thể coi đó là hành vi cướp biển. Trong bối cảnh này, từ ‘hải tặc’ chỉ mang tính tu từ hoặc ẩn dụ”.

Theo SCMP