Quan hệ Mỹ - Trung căng thẳng kéo dài do hoạt động xây đảo nhân tạo của trung Quốc trên Biển Đông gây ra. Sự căng thẳng này đã khiến rất nhiều quan chức Lầu Năm Góc quan tâm chặt chẽ hơn đến tốc độ hiện đại hóa của hải quân Trung Quốc và hành vi bành trướng của lực lượng này trên biển Đông.
Mới đây, một tàu khu trục của Mỹ đã triển khai hoạt động qua lại vô hại ở gần vùng biển Đông mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép, Trung Quốc đã huy động chiến đấu cơ ra cảnh cáo xua đuổi. Hai bên đối đầu nhau ở vùng biển tồn tại nhiều tranh cãi, khiến rất nhiều quốc gia bày tỏ sự lo ngại về tình hình leo thang trong khu vực.
Theo nguồn tin tổng hợp, ngày 10/5, tàu khu trục tên lửa USS William P.Lawrence của Mỹ tiến vào khu vực 12 hải lý của đá Chữ Thập mà Trung Quốc kiểm soát trái phép, hải quân Trung Quốc đã huy động chiến đấu cơ và máy bay cảnh báo sớm ra tuần tra, đồng thời cử tàu khu trục tên lửa, tàu hộ tống ra nhận biết kiểm tra, đồng thời lên tiếng cảnh cáo, truy đuổi.
Tàu khu trục tên lửa USS William P.Lawrence của Mỹ tuần tra trên biển Đông.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, hành động đi qua vô hại lần này của Mỹ là muốn thách thức “yêu sách chủ quyền trên biển quá đà” của Trung Quốc. Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho rằng, tàu chiến Mỹ “chưa được cho phép mà tiến vào vùng biển gần đảo của Trung Quốc là hành vi thách thức nghiêm trọng”, hành động này lại một lần nữa chứng mình rằng việc Trung Quốc xây dựng hệ thống phòng ngự trên các đảo có liên quan là “hoàn toàn hợp lý và hết sức cần thiết”.
Đối với cuộc đối đầu mới nhất tại vùng biển tồn tại tranh cãi trên Biển Đông giữa Mỹ và Trung Quốc, tại một quộc hội thảo diễn ra tại Washington, ông Timothy Heath – chuyên gia của Công ty nghiên cứu quốc phòng Rand ngày 12/5 mới đây chỉ ra rằng, Trung Quốc chưa sẵn sàng cho cuộc chiến tranh, các hành động của Trung Quốc trên biển Đông nhằm mục đích uy hiếp đối thủ, tuy nhiên Bắc Kinh sẽ đặt việc kiểm soát rủi ro là mục tiêu ưu tiên để không bị cuốn vào cuộc chiến tranh khu vực vì nó có thể phá nát giấc mơ bá chủ của họ.
Ông Timothy Heath nói: “Trung Quốc đã nhận thức được rằng họ chưa sẵn sàng cho việc đối mặt với chiến tranh, họ cũng không muốn chiến tranh xảy ra, tuy nhiên nguy cơ xảy ra xung đột ở những hòn đảo gây tranh cãi này đang không ngừng gia tăng, nó có thể cuốn nước Mỹ vào cuộc, do đó mục tiêu hàng đầu của quân đội Trung Quốc là phát triển năng lực ngăn ngừa xung đột xảy ra, thứ hai là họ cần năng lực để bảo vệ lợi ích của Trung Quốc, hạ thấp nguy cơ khiến xung đột leo thang, cảnh sát biển chính là công cụ vô cùng thích hợp trong phương diện này”.
Giáo sư Hoàng Giới Chính của Viện nghiên cứu chiến lược trường Đại học Danjiang của Đài Loan cũng cho biết, Trung Quốc lợi dụng những tranh chấp trên biển Đông để duy trì sự bành trướng về quân sự trên Biển Đông, khi chưa thực hiện được giấc mơ của mình, các nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ không để Bắc Kinh cuốn vào chiến tranh, vì điều này không phù hợp với lợi ích của Bắc Kinh.
Giáo sư Hoàng Giới Chính nói: “Hoạt động xây dựng của Trung Quốc trên biển Đông là có mục đích, ngoài việc duy trì sự bành trướng đối với bên ngoài, việc này đồng thời cũng phát huy được vai trò thao túng chính trị đối với bên trong”.
Rắc rối Trung Quốc có thể gây ra cho Mỹ
Tạp chí National Interest của Mỹ số mới nhất đã đăng tải bài viết có tựa để Tại sao hải quân Mỹ có thể gặp rắc rối lớn: Trung Quốc dự định tăng số lượng tàu chiến hải quân lên 351 chiếc vào năm 2020. Bài viết chỉ ra rằng mặc dù xét về công nghệ, hải quân Trung Quốc còn lạc hậu hơn rất nhiều so với hải quân Mỹ, tuy nhiên trong vài thập kỷ tới, tình hình này có thể sẽ có sự thay đổi lớn, vì nguồn tin cho biết, Trung Quốc đang nghiên cứu và phát triển hệ thống hải quân và vũ khí trang bị trên tàu, tàu chiến thế hệ mới.
Năm 2014, Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ - Trung đã kiến nghị với quốc hội Mỹ rằng, hải quân Mỹ cần chế tạo nhiều tàu chiến và tăng cường sự hiện diện của lực lượng này tại khu vực châu Á để đáp trả Trung Quốc – Và Mỹ đã bắt đầu thực hiện chiến lược này.
Tàu khu trục type 052D của hải quân Trung Quốc
Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ - Trung đã nhắc đến hệ thống vũ khí mà Trung Quốc đang nghiên cứu phát triển, hệ thống này sẽ làm thay đổi những đánh giá chiến lược mà mẫu hạm và tàu chiến mặt nước của Mỹ có thể cần phải tiến hành khi hoạt động ở khu vực này. Trong đó bao gồm tàu khu trục type 052D mới gia nhập hạm đội tàu chiến của Trung Quốc. Ủy ban này cho biết, tàu khu trục này được trang bị hệ thống phóng thẳng đứng, có thể phóng tên lửa hành trình chống tàu tầm xa. Ngoài các loại vũ khí khác, tàu khu trục loại mới này còn được trang bị hệ thống tên lửa phòng không tầm xa.
Ngoài ra, có thể Trung Quốc đã chế tạo được vài chiếc tàu sân bay cho riêng mình. Hiện tại Trung Quốc đã sở hữu tàu sân bay Liêu Ninh. Không chỉ dừng lại ở đó, Trung Quốc đang chế tạo một loại chiến đấu cơ được trang bị cho tàu sân bay là J-15. Bản báo cáo chỉ ra rằng, còn về tàu chiến lưỡng cư, Trung Quốc đang lên kế hoạch bổ sung mấy tàu đổ bộ type 071, loại tàu chiến này có thể chở theo vài trăm binh lính, 4 chiếc trực thăng và nhiều xe tăng.
Không chỉ có vậy, Trung Quốc còn đang tập trung chế tạo tàu khu trục type 055, loại tàu này sẽ được trang bị hệ thống tên lửa hiện tại. Nguồn tin cho biết, biên đội tàu chiến mặt nước của Trung Quốc còn sở hữu tàu tên lửa hành trình cỡ nhỏ có tốc độ khá nhanh, và tàu hộ tống lớp 056 được trang bị đại bác, ngư lôi và tên lửa chống tàu đang được bàn giao cho quân đội.
Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ - Trung còn cho biết, kế hoạch hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc còn kêu gọi tăng mạnh số lượng tàu ngầm thường quy và tàu ngầm hạt nhân. Tàu ngầm tên lửa hạt nhân của Trung Quốc hiện tại có thể trang bị tên lửa JL-2 để thực hiện nhiệm vụ trực chiến.
Một số nghị sĩ quốc hội Mỹ - bao gồm ông Randy Forbes - Chủ tịch Tiểu ban lực lượng và sức mạnh trên biển thuộc Ủy ban quân lực Hạ viện Mỹ đều chủ trương: Ủng hộ việc mở rộng lực lượng hải quân Mỹ và áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn đối với các hành vi của Trung Quốc trên biển Đông.
Đ.Q
