Mỹ bất ngờ tấn công tại Syria, 300 lính đánh thuê Nga thiệt mạng?

Theo truyền thông phương Tây, nhiều chiến binh mang quốc tịch Nga bị chết hoặc bị thương ngày 7/2/2018 tại Deir Ezzor, Syria, trong trận không kích của quân đội Mỹ được triển khai trong vùng. Ngày 15/2, Matxcơva chính thức xác nhận có 5 công dân Nga bị thiệt mạng, trong khi Reuters nêu con số vài trăm người chết và bị thương.
Một nhóm lính đánh thuê được cho là người Nga tại chiến trường Syria
Một nhóm lính đánh thuê được cho là người Nga tại chiến trường Syria

Điều ngạc nhiên là cả Nga và Mỹ đều tránh làm ầm ĩ vụ việc.Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, ít nhất 100 chiến binh ủng hộ chế độ Syria đã bị thiệt mạng trong trận không kích ngày 7/2 nhằm đáp trả một vụ tấn công vào trụ sở của Lực Lượng Dân Chủ Syria (SDF), được liên quân quốc tế do Mỹ đứng đầu yểm trợ. Ngày 13/2, tướng Jeffrey Harrigian, chỉ huy lực lượng không quân Mỹ tại Trung Đông, xác nhận là liên quân quốc tế đã “tự vệ chính đáng” trong cuộc không kích kéo dài hơn 3 giờ, huy động nhiều chiến đấu cơ, máy bay ném bom chiến lược, máy bay trực thăng chiến đấu và máy bay tự hành.

Tướng Harrigian không nêu rõ các mục tiêu bị tấn công là của nước nào, mà chỉ khẳng định: “Chúng tôi chỉ nhắm đến một kẻ thù duy nhất là tổ chức Nhà nước Hồi giáo. Chúng tôi không tìm cách chiến đấu với bất kỳ lực lượng nào khác, như Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis đã phát biểu vào tuần trước”. Như nhiều tướng lĩnh Mỹ khác, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết không có bất kỳ thông tin nào liên quan đến các nạn nhân, được cho là người Nga.

Điện Kremlin cũng khẳng định không được thông tin về bất kỳ sự mất mát nào bên phía Nga, đồng thời cảnh báo sự lan truyền “thông tin thất thiệt” về chủ đề này. Cho đến khi nhiều tổ chức bán quân sự và dân tộc chủ nghĩa Nga thống kê số nạn nhân trong hàng ngũ của họ sau loạt tấn công ngày 7/2. Phát ngôn viên đảng Nước Nga Khác theo khuynh hướng dân tộc chủ nghĩa cực tả, Alexander Averin, thông báo Kirill Ananyev, một chiến binh thuộc đảng này đã bị thiệt mạng và khẳng định “người này không chết một mình”.

Cuối cùng ngày 15/2, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova khẳng định với báo giới: “Theo những thông tin sơ bộ, có thể nói là 5 người chết, được cho là công dân Nga, vì đụng độ có vũ trang và nguyên nhân vẫn đang được tìm hiểu”. Bà cũng tuyên bố: “Đó không phải là quân nhân của Nga”, ăn khớp với phát biểu của Bộ Quốc phòng Nga là "không có bất kỳ quân nhân Nga nào ở Deir Ezzor”.

Tuy nhiên, nhiều nguồn tin khác được hãng tin Reuters phỏng vấn, lại nhắc đến số nạn nhân Nga ở một quy mô lớn hơn khoảng 300 người làm việc cho công ty quân sự tư nhân Wagner đã bị chết hoặc bị thương trong loạt không kích trên không và trên bộ của liên quân quốc tế. Trước hết, theo một bác sĩ quân y Nga được Reuters đặt câu hỏi, có ít nhất ba máy bay chở người bị thương từ Syria về Matxcơva từ ngày 9 đến 12/2.

Vẫn theo Reuters, ông Yevgeny Shabayev, một lãnh đạo của tổ chức bán quân sự Cozack, có quan hệ với lính đánh thuê, cho biết vào ngày 14/2, ông đã đến thăm một số người bị thương được đưa từ Syria về và được điều trị ở viện quân y trung ương của Bộ Quốc phòng ở Khimki, ngoại ô Matxcơva. Những người bị thương này kể lại là khoảng 550 tay súng của công ty Wagner đã tham gia vào trận đánh hôm 7/2. Vẫn theo ông Yevgeny Shabayev, khoảng 300 người trong số họ đã bị chết hoặc bị thương. Nhiều tay súng đánh thuê khác được điều trị ở ba nơi khác nhau, bao gồm Trung tâm Quân y Thứ ba Vishnevskiy ở Krasnogorsk, gần Matxcơva, Bệnh viện Burdenko ở Mátxcơva và ở Viện Hàn lâm Quân y ở Saint-Peterburg. Nhưng khi Reuters liên lạc, các cơ sở này đều bác bỏ thông tin hoặc từ chối bình luận.

Giới quan sát cho rằng, Matxcơva khó có thể công nhận rằng nhiều công dân Nga chết khi chiến đấu ở Syria. Để tránh bị mang tiếng là có quân nhân tham chiến ở Syria, trên thực tế Nga luôn khẳng định chỉ can thiệp bằng cách tiến hành oanh kích trên không và từ ngoài khơi. Theo lập trường chính thống này, nếu công dân Nga tham chiến trên thực địa, thì đó chỉ có thể là những tay súng tình nguyện, đến chiến đấu tại Syria vì lợi ích riêng của họ.

Nga cũng phủ nhận sự tồn tại của công ty Wagner vì việc đánh thuê bị cấm ở Nga. Vì vậy, công ty này không tồn tại một cách hợp pháp. Kể từ năm 2015, Wagner có lẽ đã gửi lính đến Syria, thường là trong số chiến binh đã hoạt động ở Ukraine.

Theo các nguồn tin, lính đánh thuê của công ty Wagner được trả thù lao hậu hĩnh, có thể gấp 10 lần so với mức lương trung bình ở Nga. Nhưng không phải tất cả những người đó sống sót trở về, và những người đã hồi hương thì nhắc đến thiệt hại rất lớn về nhân mạng. Trước khi đến chiến đấu ở Syria, những lính đánh thuê này được huấn luyện tại một căn cứ bí mật ở miền nam nước Nga.

Một số nguồn tin cho rằng, các cuộc đụng độ xảy ra giữa một bên là vài trăm tay súng Nga, chiến đấu cùng lực lượng thân chính phủ Syria, và bên kia là quân nhân Mỹ vào ngày 7/2 tại Syria, có quy mô chưa từng có kể từ sau Chiến tranh lạnh. Tuy nhiên phải giải thích thế nào về việc cả Matxcơva và Washington đều không đưa ra phản ứng?

Phóng viên France 24 đã liên lạc với ông Vladimir Frolov, một cựu quan chức ngoại giao Nga hiện là nhà phân tích chính trị độc lập ở Matxcơva. Theo ông, lời giải thích rất đơn giản: “Nga cũng như Mỹ, tìm cách giảm thiểu những gì đã xảy ra, vì không bên nào muốn gây chiến”. Và chắc chắn tổng thống Vladimir Putin cũng không muốn làm to chuyện này, vì ông đang vận động tranh cử để tiếp tục nhiệm kỳ thứ tư. Vì vậy, ông Vladimir Frolov đánh giá đây không phải là sự xung đột giữa Nga và Mỹ, mà là “sự nhầm lẫn của chiến tranh”.

Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump đã điện đàm vào ngày 12/2, nhưng không đề cập đến vấn đề Syria, theo thông báo của phát ngôn viên điện Kremlin Dimitri Peskov. Do Washington chấp nhận quan điểm của Matxcơva, theo đó Nga không liên can với vụ tấn công hôm 7/2, nên vấn đề đối đầu quân sự giữa hai cường quốc chính thức được gác sang một bên. Tuy nhiên, sau trận không kích của Mỹ, Nga đã chỉ trích Washington về sự hiện diện bất hợp pháp tại Syria và ý đồ “kiểm soát các nguồn lợi kinh tế của Syria”.

Theo truyền thông Nga, lính đánh thuê của công ty Wagner có thể là do tổng thống Bashar Al Assad hoặc do các lực lượng đồng minh của chính quyền Syria tuyển mộ để bảo vệ nguồn năng lượng của nước này, như các giếng dầu, các khu khai thác khí đốt, có rất nhiều trong vùng Deir Ezzor.

Và cho đến nay, vẫn không ai biết chính xác những gì đã xảy ra trong trận chiến ngày 7/2, cũng như có bao nhiêu chiến binh người Nga thương vong ở Syria. Tất cả chỉ là những thông tin đồn thổi, không được bất cứ bên nào xác nhận.
Bộ Ngoại giao Nga ngày 20/2 cho biết, trong cuộc xung đột quân sự gần đây tại Syria, khoảng vài chục người Nga và công dân của các nước SNG đã bị thương.

"Như đã đề cập, ở Syria có những công dân Nga tới đó theo ý nguyện riêng của họ và với các mục đích khác nhau. Việc của Bộ Ngoại giao không phải là đánh giá thẩm quyền và  tính hợp pháp của các quyết định như vậy". Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng trong số những người tham gia xung đột không có quân  nhân Nga; đồng thời  Bộ cũng cho biết: tất cả các nạn nhân có thể trở lại Nga. Theo Bộ Quốc phòng Nga, những thiệt hại của dân quân Syria không đến nỗi thảm khốc như truyền thông Mỹ đưa tin: "25 dân quân Syria đã bị thương do hậu quả của vụ  không kích". Theo số liệu của Bộ Quốc phòng Nga, quân đội Syria không bị ảnh hưởng trong vụ không kích, mà là những người dân quân Syria thân chính phủ. Trong khi đó, các phương tiện truyền thông Mỹ rầm rộ loan tin về "hàng trăm người chết", trong đó có cả người Nga.