Lực lượng Vũ trang Ukraine ngày càng tập trung nhắm vào các thành phần của hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa S-400 của Nga, trong nỗ lực có chủ đích nhằm làm tê liệt “xương sống” phòng không của quốc gia này.
Một số ví dụ cho các cuộc tấn công thành công bao gồm vụ phóng tên lửa ATACMS hôm 23/11 phá hủy hai bệ phóng của một tổ hợp S-400 tại khu vực Kursk (Nga), cũng như một đòn tấn công khác hai tháng sau đó phá hủy radar phát hiện mục tiêu 92N6 gần thành phố Belgorod, cũng thuộc Kursk.
Gần đây hơn, một cuộc tấn công khác đã nhắm vào hệ thống S-400 ở Crimea. Cơ quan Tình báo Chính của Ukraine (GUR) đã công bố đoạn video cho thấy 2 radar điều khiển hỏa lực đa năng 92N2E, 2 radar giám sát tầm xa 91N6E và 1 khẩu đội tên lửa phòng không đã bị phá hủy. “Các chiến dịch nhằm vào radar phòng không sẽ còn tiếp tục”, GUR khẳng định.
Các cuộc tấn công này của Ukraine nhận được sự hỗ trợ rất lớn từ các vệ tinh phương Tây, thông tin tình báo điện tử từ máy bay phương Tây hoạt động gần chiến trường, cùng với sự hiện diện của nhân viên quân sự và nhà thầu quốc phòng phương Tây trực tiếp hỗ trợ mục tiêu.
Tuy nhiên, khả năng của Ukraine trong việc bào mòn sức mạnh phòng không Nga vẫn bị hạn chế bởi nhiều yếu tố. Một trong số đó là thành công đáng kể của các hệ thống tác chiến điện tử Nga trong việc làm giảm độ chính xác của các vũ khí dẫn đường như tên lửa ATACMS, cũng như nguồn dự trữ loại vũ khí này đang giảm sút do các nút thắt trong sản xuất ở các quốc gia thuộc khối phương Tây.
Một yếu tố chủ chốt khác làm suy giảm khả năng Ukraine trong việc gây tổn hại nghiêm trọng đến năng lực phòng không tầm xa của Nga là chương trình gia tăng sản xuất S-400 với quy mô rất lớn. Hiện tại, tốc độ sản xuất S-400 của Nga vượt xa bất kỳ hệ thống tương đương nào trên thế giới.
Mặc dù S-400 ban đầu gặp khó khăn trong sản xuất và triển khai do hệ quả từ sự suy yếu nghiêm trọng của ngành công nghiệp quốc phòng Nga sau khi Liên Xô tan rã, nhưng một chương trình tái thiết lớn đã được Điện Kremlin phê duyệt ngày 25/8/2000 nhằm hỗ trợ phát triển S-400 thông qua việc hồi sinh ngành công nghiệp tên lửa nội địa.
Chương trình này bao gồm việc xây dựng 3 cơ sở quy mô lớn: một phân xưởng mới tại Nhà máy Obukhov ở St. Petersburg, hiện đại hóa toàn diện Nhà máy Avitek tại Kirov, và phát triển Nhà máy NMP tại Nizhniy Novgorod. Khi các cơ sở này đi vào hoạt động từ giữa những năm 2010, chúng đã góp phần đưa sản lượng S-400 lên mức có thể sản xuất đủ cho nhiều trung đoàn mỗi năm.
Nhấn mạnh quy mô sản xuất khổng lồ, Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tháng 1/2023 khi thăm Nhà máy Obukhovsky tuyên bố rằng ngành công nghiệp quốc phòng Nga đang sản xuất số lượng tên lửa phòng không mỗi năm tương đương – nếu không muốn nói là nhiều hơn – so với phần còn lại của thế giới cộng lại.
“Chúng ta đang sản xuất tên lửa phòng không gấp 3 lần Mỹ mỗi năm. Nhìn chung, ngành công nghiệp quốc phòng của Nga sản xuất tên lửa phòng không với số lượng gần tương đương tất cả các nhà máy quân sự khác trên thế giới cộng lại”, ông phát biểu.
Mặc dù tuyên bố đó còn gây tranh cãi, đặc biệt khi xét đến quy mô sản xuất chưa được công bố của Trung Quốc và Triều Tiên, thì việc vượt qua năng lực sản xuất cộng gộp của các nước NATO gần như là điều chắc chắn.
Do đó, mặc dù các cuộc tấn công của Ukraine có thể gây ra tổn thất đáng kể, làm gián đoạn kế hoạch mở rộng nhanh của Nga trong lĩnh vực tên lửa phòng không tầm xa, nhưng viễn cảnh Ukraine có thể làm cạn kiệt kho tên lửa S-400 của Nga hoặc khiến số lượng hệ thống đang vận hành bị suy giảm nghiêm trọng là điều rất khó xảy ra.
Việc Nga vẫn tiếp tục xuất khẩu S-400 cho Ấn Độ, Belarus, cũng như nỗ lực tìm kiếm thêm các khách hàng mới, là một chỉ dấu quan trọng cho thấy kho vũ khí S-400 của Moscow vẫn chưa chịu nhiều áp lực lớn.
Nga dồn 110.000 quân áp sát Pokrovsk, "điểm nóng" chiến sự mới tại miền Đông Ukraine
Nga tung biến thể Pantsir-SMD mới: "Át chủ bài" chống bầy UAV giá rẻ trên chiến trường Ukraine
