Tội phạm đang biến thuốc lá điện tử và nung nóng thành công cụ để đưa ma túy vào trường học
Khi thảo luận về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), đại biểu quốc hội (ĐBQH) Lê Hoàng Anh, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, khẳng định việc dự thảo hiện chưa quy định cấm tuyệt đối đầu tư, kinh doanh thuốc lá điện tử (TLĐT) và thuốc lá nung nóng (TLNN) là “một bước thụt lùi về chính sách, tiềm ẩn thảm họa sức khỏe và an ninh xã hội”.
Theo đại biểu, việc không cấm là đi ngược chủ trương của Đảng, trái với tinh thần Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, cũng không phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc bảo vệ thanh thiếu niên trước nguy cơ nghiện ngập. Dự thảo cũng không thống nhất với Nghị quyết 173/2024/QH15 – văn bản mà Quốc hội đã thông qua, cấm hoàn toàn sản xuất, kinh doanh và sử dụng TLĐT, TLNN từ năm 2025.
“Chính sách trong Điều 6 của Luật Đầu tư phải thể hiện sự thống nhất ý chí với Đảng. Nếu không, chúng ta sẽ tự mâu thuẫn trong hành động lập pháp của chính mình,” ông Lê Hoàng Anh nhấn mạnh.
Đại biểu Lê Hoàng Anh cho biết TLĐT và TLNN không chỉ là vấn đề y tế mà đã trở thành nguy cơ an ninh xã hội. Nhiều thiết bị thuốc lá điện tử bị lợi dụng để ngụy trang, vận chuyển và sử dụng ma túy tổng hợp, cần sa lỏng và các hoạt chất gây nghiện.
“Các đối tượng tội phạm đang biến TLĐT và TLNN thành công cụ để đưa ma túy vào trường học, nơi công cộng và giới trẻ – những người dễ tổn thương nhất. Nếu không cấm kinh doanh, chẳng khác nào tiếp tay hợp pháp cho tội phạm ma túy,” ông cảnh báo.
Ông Lê Hoàng Anh đặt câu hỏi thẳng: “Tại sao cơ quan soạn thảo lại bỏ ngỏ quy định cấm?", phải chăng có áp lực.
Ông khẳng định Việt Nam không thể nhân nhượng trước bất kỳ sức ép thương mại nào gây tổn hại đến sức khỏe cộng đồng. “Chúng ta cấm vì bản chất sản phẩm này là độc hại, không phải vì không quản được,” đại biểu Lê Hoàng Anh nhấn mạnh.
Nhiều quốc gia đã cấm hoàn toàn TLĐT và TLNN: Thái Lan và Singapore đã ra lệnh cấm triệt để; tại Nga, Duma Quốc gia đang gấp rút hoàn thiện dự luật cấm và Tổng thống Putin công khai ủng hộ.
“Chúng ta không thể trở thành quốc gia dễ dãi nhất, là nơi đổ thải của những sản phẩm độc hại mà thế giới đang loại bỏ. Nếu không hành động kịp thời, Việt Nam sẽ là ‘thị trường rác’ của các tập đoàn thuốc lá quốc tế,” ông Lê Hoàng Anh nói.
Đại biểu Lê Hoàng Anh dẫn chứng thêm: Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), đã thông tin về các ca bệnh trẻ tuổi cấp cứu do TLĐT, trong đó có bệnh nhân 17 tuổi và 20 tuổi bị tổn thương phổi nặng, không thể hồi phục. “Đó là lời cảnh tỉnh chúng ta không thể để thế hệ trẻ Việt Nam bị đầu độc một cách hợp pháp,” ông nói.
Phải đặt sức khỏe nhân dân, an toàn của thế hệ trẻ lên trên mọi lợi ích cục bộ
Cùng quan điểm, ĐB Trương Trọng Nghĩa, Đoàn TP.HCM, cho rằng việc không đưa quy định cấm vào dự thảo Luật là bất thường và cần được làm rõ. Ông đặt vấn đề: “Có hay không hoạt động vận động hành lang nhằm hợp thức hóa việc kinh doanh TLĐT và TLNN?”
Theo ông, đây là sản phẩm gây hại cho sức khỏe và xã hội, đã được Quốc hội ra Nghị quyết cấm. “Nếu chúng ta đã xác định sản phẩm này là độc hại thì không thể sản xuất để mang cái ‘hại’ đó đi xuất khẩu cho nước khác”, ông Nghĩa nói, đồng thời nhấn mạnh việc cấm không phải do không quản lý được mà bởi sản phẩm này đặc biệt nguy hiểm với giới trẻ.
ĐB Lê Văn Khảm, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, nhấn mạnh: Quốc hội đã có Nghị quyết thống nhất cấm hoàn toàn sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu TLĐT, TLNN. Nếu quy định này không được đưa vào Luật Đầu tư, doanh nghiệp có thể căn cứ vào Luật để “lách”, gây mâu thuẫn pháp lý và làm suy yếu hiệu lực quản lý.
Ông cũng bác bỏ lập luận của Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Mỹ cho rằng “thuốc lá nung nóng nếu làm từ nguyên liệu thuốc lá thì nên được quản lý như thuốc lá truyền thống”. “Khi Quốc hội đã có chủ trương cấm, nghĩa là chúng ta không khuyến khích sử dụng bất kỳ dạng thuốc lá nào. Đây là cơ hội để kiểm soát ngay từ đầu", ông Khảm nói.
ThS.BS Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, chia sẻ: “Trong khi chúng ta còn đang bàn cấm TLĐT, thì ngành công nghiệp thuốc lá đã tung ra TLNN, thậm chí là các sản phẩm lai giữa hai loại – vừa có nguyên liệu thuốc lá, vừa có dung dịch nicotin. Họ luôn đi trước chính sách một bước”.
Bà Hải dẫn chứng: WHO khẳng định không có loại thuốc lá nào an toàn. “Một gói mì tôm phát hiện có chất độc hại là bị cấm ngay. Vậy tại sao với sản phẩm chứa hàng trăm chất độc và gây nghiện mạnh, chúng ta lại phải đắn đo mãi?”, bà bức xúc.
ĐB Lê Hoàng Anh tha thiết đề nghị Quốc hội bổ sung vào Điều 6 của dự thảo Luật nội dung: “Cấm đầu tư, kinh doanh TLĐT, TLNN và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khác”.
"Chúng ta phải đặt sức khỏe, sự an toàn của thế hệ trẻ và tương lai dân tộc lên trên mọi lợi ích cục bộ”, ông Lê Hoàng Anh nói.