Theo Bộ Tư pháp Mỹ, Ruja Ignatova, 40 tuổi, kẻ lừa đảo người Bulgaria đã kiếm được hơn 4 tỉ USD trên toàn cầu thông qua việc phát hành đồng tiền mã hóa OneCoin. Chỉ riêng ở Trung Quốc, năm 2018, các cơ quan thực thi pháp luật nước này đã truy tố 98 người từ hệ thống lừa đảo đa cấp kiểu Kim tự tháp "OneCoin", liên quan đến hơn 15 tỉ Nhân dân tệ (NDT).
Ngoài FBI, vào tháng 5 năm nay, Europol, cơ quan thực thi pháp luật của Liên minh châu Âu, cũng đưa Ruja Ignatova vào "Danh sách những tội phạm bị truy nã gắt gao nhất châu Âu" trong năm nay.
Trong cơn sốt tiền mã hóa toàn cầu các năm 2014 và 2015, đồng OneCoin của Ignatova đã cung cấp cho người mua một khoản hoa hồng khá cao để khuyến khích họ bán OneCoin cho nhiều người hơn. FBI và các công tố viên liên bang của Mỹ nói rằng OneCoin vô giá trị, chưa bao giờ được bảo vệ bởi công nghệ blockchain và chỉ thực chất chỉ là một “Ponzi scheme” (kế hoạch lừa đảo) được ngụy trang dưới dạng tiền mã hóa.
Trước khi bị FBI liệt vào danh sách 10 tên tội phạm bị truy nã gắt gao nhất, tên của Ruja Ignatova rất ít khi được nhắc đến, dù gì thì cô ta cũng đã biến mất từ năm 2017, nhưng di hại của OneCoin thì vẫn không hề biến mất, kể cả sau khi những kẻ tổ chức nó ở Trung Quốc bị bắt, vẫn có những người mê muội mù quáng, vẫn nuôi giấc mơ “trở thành tỉ phú sau một đêm”.
 |
Rujia Ignatova đã lừa được hơn 4 tỉ USD của các nhà đầu tư hơn 100 nước trên thế giới (Ảnh: Guancha). |
Tự xưng là "Người giết chết Bitcoin"
Tiền mã hóa Onecoin được ra mắt vào cuối năm 2014. Trong tư liệu giới thiệu chính thức, Ruja Ignatova, người sáng lập nó, có bằng Thạc sĩ kinh tế tại Đại học Konstanz ở Bulgaria và bằng Tiến sĩ luật kép của Đại học Oxford và Đại học Konstanz, từng là CEO và CFO (Giám đốc điều hành và Giám đốc tài chính) của công ty quỹ lớn nhất ở Bulgaria.
Mang những danh hiệu này, Ignatova đi khắp thế giới diễn thuyết, bất cứ nơi nào cô ta tới, quần áo và đồ trang sức sang trọng cho thấy xuất thân giàu có của cô ả, nhưng đây chỉ là một gói tự quảng cáo của OneCoin.
Vào mùa hè năm 2016, tại sân vận động Wembley ở London, Ignatova đã lên sân khấu để phát biểu trong tiếng hò reo hoan hô, và cô ta hứa rằng OneCoin sẽ trở thành "Bitcoin Killer" để thống trị thế giới. Giá trị thị trường của Onecoin trong thời kỳ hoàng kim của nó cao bằng một nửa Bitcoin và nó từng đứng thứ hai về giá trị thị trường trong số các loại tiền mã hóa toàn cầu. OneCoin bùng nổ đã khiến Ignatova được mệnh danh là "Nữ hoàng tiền mã hóa" (Cryptoqueen).
Nhưng không giống như tiền mã hóa dựa trên công nghệ blockchain, OneCoin là một đồng tiền mã thông báo tập trung, chỉ sử dụng hệ thống dịch vụ SQL phổ biến nhất và nó thậm chí không phải là một loại tiền mã hóa. Theo lời của điều tra viên, cái gọi là tiền mã hóa của cô hoàn toàn không có được sự trợ giúp của công nghệ blockchain, và tất cả các đồng tiền đều được ngụy tạo mà thành.
Các nhân viên điều tra FBI cũng cáo buộc OneCoin thu hút nhiều người tham gia hơn bằng cách cung cấp cho người dùng một loạt phần thưởng, hoa hồng và "gói giao dịch" với các mức giá khác nhau. Cuối cùng, các nhà đầu tư từ hơn một trăm quốc gia đã tham gia vào cơn sốt này.
Ngoài ra, Ignatova còn sản xuất một bộ các khóa học trả phí để khuyến khích người tham gia mua "gói giảng dạy". Các hội viên bình thường có thể mua gói giảng dạy từ 100.000 đến 118.000 euro, còn nếu là những blogger nổi tiếng trên Internet, họ có thể mua tới 225.500 euro một gói giảng dạy trọn bộ.
Ruja Ignatova đã kiếm được rất nhiều tiền bằng cách hứa hẹn sự mở rộng theo kiểu mạng đa cấp mang lại lợi nhuận cao. Theo thống kê của báo chí nước ngoài, chỉ riêng năm 2016, cô ả đã huy động được 4 tỉ NDT.
Nhiều nhà đầu tư ảo tưởng về việc “giàu có chỉ qua một đêm” đã trở thành người ủng hộ vững chắc OneCoin, Ignatova cũng nói với họ rằng: “Những người đã mua OneCoin đều là thành viên trong một gia đình, những ai nói xấu OneCoin đều là kẻ thù muốn hạ bệ chúng ta, là kẻ thù ngăn cản mọi người kiếm tiền”.
Nhưng chỉ ít lâu sau Ignatova đã vứt bỏ "đại gia đình" của mình, ngay cả những người thân thực sự của ả. Vào năm 2017, OneCoin đã tổ chức một sự kiện bán hàng lớn ở Lisbon, Bồ Đào Nha, nhưng bản thân Ignatova lại không xuất hiện. Hai tuần sau, ngày 25/10/2017, cô ả lên chuyến bay của hãng Ryanair từ Sofia, Bulgaria đến Athens, Hy Lạp và đó là lần cuối cùng người ta nhìn thấy Ignatova.
FBI cho biết Ruja Ignatova đã bỏ trốn với ít nhất 500 triệu USD, một số tiền khổng lồ có thể giúp cô ta trốn tránh việc bị bắt. Ngoài ra, FBI cũng cảnh báo rằng Ignatova được cho là đang đi cùng những người hộ tống có vũ trang và có thể đã thay đổi ngoại hình nhờ phẫu thuật thẩm mỹ hoặc các biện pháp khác.
Một người sáng lập khác của OneCoin là Konstantin Ignatov, người anh trai của Ruja Ignatova, đã bị FBI bắt giữ tại Sân bay Quốc tế Los Angeles vào tháng 3/2019, đã ký nhận tội vào ngày 4/10/2019 và hiện phải đối mặt với án tù 90 năm.
 |
Riêng ở Trung Quốc, hơn 2 triệu người đã bị lừa mất hơn 15 tỉ NDT (Ảnh: Sina) |
OneCoin và kế hoạch lừa đảo đa cấp trực tuyến lớn hơn 15 tỉ NDT ở Trung Quốc
Các nhà đầu tư từ hơn 100 quốc gia trên thế giới đã tham gia đầu tư vào OneCoin, và nó cũng đã được thúc đẩy ở Trung Quốc thông qua kế hoạch lừa đảo đa cấp, tạo ra "Vụ án đa cấp cực lớn OneCoin".
Cảnh sát Trung Quốc đã dốc sức trấn áp hoạt động lừa đảo mạng đa cấp OneCoin. Từ tháng 5 đến tháng 12/2016, cảnh sát thành phố Chu Châu (Zhuzhou) đã đến hơn 20 tỉnh và thành phố, liên tiếp bắt giữ 55 nghi phạm lừa đảo OneCoin. Vào tháng 5/2018, Viện kiểm sát Chu Châu đã truy tố 4 nghi phạm cuối cùng liên quan đến đợt thứ ba của kế hoạch lừa đảo mạng đa cấp khổng lồ OneCoin.
Công an Trung Quốc đã phát hiện ra mô hình tiếp thị và tổ chức bán hàng đa cấp kiểu Kim tự tháp mạng “One Coin” liên quan đến vụ án do viên giám đốc điều hành quốc tịch Đức Lỗ X thành lập. Tính đến tháng 5/2018, tổ chức lừa đảo kiểu mạng đa cấp này đã phát triển ở Trung Quốc 7 đường dây, 27 tài khoản quỹ, hơn 140 cấp thành viên với hơn 2 triệu tài khoản thành viên được đăng ký ở Trung Quốc, với tổng số tiền lừa đảo chiếm dụng hơn 15 tỉ NDT (hơn 2 tỉ USD).
Những khoản tiền khổng lồ này đã được tổng hợp từ dưới đáy của kế hoạch kiểu kim tự tháp lên tài khoản của cấp trên, trốn tránh sự giám sát tài chính chảy ra nước ngoài và nhập vào các tài khoản nước ngoài, gây nguy hiểm nghiêm trọng đến an ninh và ổn định tài chính quốc gia. Có tin cho biết vụ án do Viện kiểm sát Chu Châu tỉnh Hồ Nam thực hiện có liên quan đến 3 đường dây của tổ chức lừa đảo đa cấp này, thu hồi được số tiền liên quan vào thời điểm đó là gần 1,7 tỉ NDT.
Nhưng mặc dù vậy, vẫn có những người tin tưởng vào OneCoin. Trên mạng tra cứu Zhihu, có hai câu hỏi về OneCoin: "Bạn nhìn nhận tương lai của OneCoin hiện tại như thế nào?", "Bố tôi rơi vào vụ lừa đảo OneCoin và đã đầu tư mấy trăm nghìn tệ; gia đình lâm vào khốn khó và gần như cạn kiệt tiền bạc, tôi nên làm gì để cứu vãn?". Nhìn vào nhật ký biên tập, có thể thấy rằng một câu đã được hỏi vào tháng 2/2018 và câu hỏi còn lại được hỏi vào tháng 8/2018, cách cuộc tấn công của cảnh sát Chu Châu vào đồng OneCoin chỉ một thời gian ngắn, nhưng đến nay đã qua 4 năm vẫn đang được bàn luận.
