Khủng bố dùng UAV trút bom đạn xuống đầu liên quân Nga-Syria

Các máy bay vô hình đối với radar, các tên lửa siêu vượt âm chính xác cao và các xe tăng tương lai với tháp không người không phải là những thành tựu duy nhất của tiến bộ KHKT trên chiến trường hiện đại. Cuộc nội chiến ở Syria đã cho cả thế giới thấy được sức mạnh to lớn của các máy bay không người lái (UAV) bé nhỏ và rẻ tiền có thể vừa trinh sát trận địa địch, vừa thả bom xuống đối phương. 

Đã qua thời mà các UAV chỉ có thể đến tay một nhóm người nhỏ. Ngày nay, UAV được bán twjk do và vấn đề chỉ là giá cả. Đáng tiếc là ngoài những mục đích hòa bình và có tính xây dựng, chúng còn bị sử dụng vào mục đích phạm tội. Vận chuyển ma túy, gián điệp thương mại, hăm dọa, buôn lậu – đó chưa phải là danh sách đầy đủ những ứng dụng phi pháp của UAV.

Bọn khủng bố và những kẻ giống như thế đã không bỏ qua sản phẩm kỹ thuật mới này. Ngay vào năm 2004, phong trào Hezbollah ở Li-băng đã bắt đầu sử dụng các UAV tự tạo để trinh sát lãnh thổ Israel. Gần 10 năm sau, các UAV thương mại đã tham gia các cuộc chiến tranh ở Syria và Iraq.

Các mảnh vỡ UAV của Hezbollah bị quân đội Israel bắn rơi (Militaryedge.org)

Ban đầu, UAV được sử dụng thậm chí không phải để trinh sát, chứ chưa nói đến tấn công. Giống như nhiều thường dân, bọn khủng bố đã sử dụng UAV để quay những đoạn video đẹp từ trên cao. Dĩ nhiên, các video clip ấy không phải để đưa vào hồ sơ tác nghiệp hay bộ sưu tập mà những hình ảnh quay chụp từ UAV được đưa vào các hình ảnh và video clip tuyên truyền.

Hình ảnh từ clip âm nhạc quay từ UAV của bộ phận tuyên truyền thuộc phong trào Ansar Allah ở Yemen (Telegram-Directorate4)

Khá lâu sau đó, các UAV 4 cánh quạt và các UAV khác đã bắt đầu được sử dụng để trinh sát và chỉ huy trên chiến trường. Đó là vì trong điều kiện chiến tranh Syria hay Iraq, các bên đối địch đều có hình dung tương đối về bố trí của nhau, lẫn tình hình ở hậu phương. Phiến quân có nhu cầu nhiều hơn về bản đổ. Và ở đây, các bức ảnh vệ tinh đã hỗ trợ chúng. Nhưng rất khó biết kẻ thù ở đây, nếu biết thêm quân số và chất lượng của chúng để khỏi đột nhiên chạm mặt nòng pháo xe tăng hay súng máy thì quá tốt. Mà thích hợp nhất để thu thập những thông tin này thì không gì hơn UAV được.

Sử dụng UAV để thả lựu đạn xuống đầu quân địch chỉ còn là vấn đề thời gian. Và quả thực là Jund Al-Aqsa và hồi đó còn là Jabhat al-Nusra đã là những tổ chức khủng bố đầu tiên tuyên bố sử dụng UAV ném bom ở Syria. Thực ra thì đi trước chúng là tổ chức Hezbollah, nhưng may thay là Hezbollah chiến đấu ở phía bên kia. Tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) cũng không bỏ qua cơ hôi và năm 2016, IS đã dùng UAV thả bom thành công vào dân quân người Kurd Peshmega ở Mosul và đặc nhiệm Pháp. Tiếp đó IS chỉ có mở rộng lực lượng UAV và thường xuyên tấn công đối phương từ trên không.

IS sử dụng UAV tiêu diệt xe Humvee của quân đội Iraq ở Tây Nam Mosul vào tháng 2/2017 (Telegram-Directorate4)

Như vậy, vấn đề bảo vệ trước vũ khí mới của khủng bố đã được đặt ra trước quân đội Iraq và Syria. Các bên xung đột đã xử lý vấn đề này theo cách của mình. Trong cuộc công kích Mosul, các đơn vị chính phủ Iraq đã thấy có các hệ thống Blighter AUDS Counter-UAV cho phép không chỉ phát hiện mà cả vô hiệu hóa UAV đối địch.

Hệ thống này có bán kính hoạt động đến 10 km, nghĩa là một xe ở địa hình trống trải về lý thuyết có thể bảo đảm an ninh cho một cụm quân lớn. Tuy nhiên, mẫu này trước hết được dùng để đối phó với các UAV quân sự lớn, còn với các UAV nhỏ kiểu thương mại (UAV 4 cánh quạt), chúng chỉ phát hiện được ở cự ly 2,5 km. Theo Tư lệnh quân Mỹ ở Iraq, Đại tá Brett Sylvia, chỉ đến cuối tháng 1/2017, tức là cao điểm giao tranh ở Mosul, họ đã bắn rơi được cả chục UAV của IS.

Một phương tiện khác đối phó với UAV là hệ thống cơ động RAYSUN MD1 của Đài Loan. Hệ thống này thua kém hệ thống tĩnh tại nói ở trên vì chỉ có bán kính hoạt động gần 1 km. Theo nhà sản xuất, RAYSUN MD1 có thể chặn thu tín hiệu của UAV trong vòng 3 s, buộc nó hạ cánh hay quay về với chủ nhân nếu như nó được lập trình để làm việc này. Ngoài ra, thiết bị này cho phép kiểm soát riêng rẽ tions tín hiệu ISM hay GPS. Ví dụ, người dùng chỉ có thể ngắt tín hiệu ISM mà vẫn duy trì hoạt động của GPS để theo dõi vị trí của chủ nhân UAV đã tiêu diệt sau đó.

Theo giới quân sự Mỹ, ngoài hệ thống của Đài Loan, ở Iraq còn đang sử dụng sản phẩm Dronedefender của Mỹ có dạng một khẩu súng trường với máy ngắm quang và các anten định hướng bổ sung. Theo tài liệu kỹ thuật, súng trường hoạt động được đến 5 giờ và có khả năng tiêu diệt UAV ở cự ly đến 400 m.

Một sản phẩm tương tự trên thị trường súng chống UAV là ZALA REX 1 của Nga. Nhưng giống như các thiết bị cùng loại, REX 1 cũng có những nhược điểm như vậy: thời gian hoạt động ngắn (gần 3 giờ), có tác động nguy hiểm đối với nhân viên vận hành (cấm làm việc quá 4 giờ 40 phút/ca) và tác động nguy hiểm đối với những người xung quanh. Nó cũng không thể phát hiện UAV ở chế độ tự động mà nhân viên vận hành phải tự tìm mục tiêu, có nghĩa là không thể nói đến hoạt động hiệu quả về đêm.

REX-1 (Zala / YouTube)

Trong điều kiện chiến tranh hiện đại với các nhóm khủng bố khác nhau hoạt động kiểu bán du kích và sử dụng nhiều UAV nhỏ, vấn đề bảo vệ hạ tầng quân sự trở nên đặc biệt bức thiết. Các phương thức của khủng bố đe dọa không chỉ binh sĩ của các đơn vị quân đội mà cả vũ khí và đạn dược.

Trưng bày các UAV chiến đấu và trinh sát của IS thu được ở Mosul, Iraq (Telegram- Directorate4)

Một trong những ví dụ điển hình là cuộc tấn công kho đạn của quân đội Syria bố trí trên sân vận động ở thành phố Deir ez-Zor của IS. Nằm sau tiền tuyến, cách mục tiêu khoảng 3 km, IS đã điều khiển một UAV nhẹ mang theo một quả đạn của súng phóng lựu kẹp nòng bay thẳng đến kho đạn. Kết quả là toàn bộ mấy chục tấn đạn con và đạn pháo đã bị phá hủy.