Một số cố vấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra phẫn nộ trước quyết định của Israel tiến hành không kích nhằm vào các thủ lĩnh Hamas ở Doha, Qatar trong hôm 9/9, đặc biệt vì họ không được tham vấn hoặc có cơ hội cảnh báo cho phía Qatar.
Theo một quan chức Mỹ, ông Trump chỉ được thông báo về cuộc tấn công ngay trước khi nó diễn ra – không phải bởi Israel, mà từ Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Dan Caine. Ngay sau đó, ông lập tức chỉ thị đặc phái viên Nhà Trắng Steve Witkoff liên hệ để thông báo cho Qatar. Witkoff vốn có mối quan hệ lâu năm với giới lãnh đạo Qatar.
Tuy nhiên, một quan chức Mỹ khác cho biết khi ông Witkoff liên lạc được thì mọi chuyện đã quá muộn. Sự việc càng gây phẫn nộ hơn khi ông Witkoff mới gặp ông Ron Dermer, một trong những cố vấn thân cận của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, vào hôm đầu tuần này, nhưng không hề được cảnh báo về kế hoạch tấn công.
“Tôi không vui chút nào về tình huống này. Nó không tốt. Nhưng tôi sẽ nói thế này: chúng tôi muốn con tin được thả, nhưng rõ ràng chúng tôi không hài lòng với cách mà mọi chuyện diễn ra”, ông Trump nói với báo giới tối 9/9. Ông cho biết sẽ đưa ra “tuyên bố đầy đủ” vào ngày hôm sau.
Nhiều năm qua, các lãnh đạo Hamas đã sử dụng thủ đô Doha của Qatar như một tổng hành dinh bên ngoài Gaza. Theo Bộ Ngoại giao Qatar, cuộc không kích nhắm vào các tòa nhà dân cư nơi có nhiều thành viên của Cơ quan Chính trị Hamas sinh sống.
Thư ký báo chí Karoline Leavitt nói với các phóng viên rằng ông Trump “ngay lập tức chỉ thị đặc phái viên Witkoff thông báo cho phía Qatar về cuộc tấn công sắp xảy ra, và ông ấy đã làm vậy”. Nhưng phía Qatar bác bỏ, khẳng định họ không được thông báo trước; khi hay tin, bom đã nổ ngay tại Doha, một quan chức cấp cao của Qatar cho biết.
Sau đó, ông Trump đăng tải trên Truth Social, thừa nhận cuộc gọi của ông Witkoff đến Qatar “đáng tiếc là quá muộn để ngăn chặn vụ tấn công”. Ông cũng nhấn mạnh rằng quyết định mở không kích là của ông Netanyahu – “không phải quyết định của tôi”. Tuyên bố này phản ánh sự thất vọng sâu sắc của ông Trump khi Israel hành động trái ngược với các mục tiêu mà ông đang theo đuổi tại khu vực.
Diễn biến trong ngày đã cho thấy rõ sự mong manh trong nỗ lực hòa giải Gaza của ông Trump, mối quan hệ đầy mâu thuẫn với ông Netanyahu, cũng như việc ông cố gắng duy trì quan hệ chặt chẽ với các đồng minh ở vùng Vịnh. Một quan chức Nhà Trắng cho biết phản ứng của Washington được cân nhắc kỹ lưỡng: vừa giữ khoảng cách với quyết định của ông Netanyahu, vừa tránh công khai đối đầu với Israel.
Tuy vậy, đây không phải lần đầu ông Trump bị bất ngờ và khó chịu trước hành động của Israel ngoài lãnh thổ. Hồi tháng 7, ông từng bị “bỏ rơi” khi Israel tấn công thủ đô Damascus của Syria. Và vào đầu mùa hè, ông cũng bày tỏ sự giận dữ sau khi Israel oanh kích một nhà thờ Công giáo ở Gaza.
Việc lần này xảy ra ở Qatar càng khiến Nhà Trắng cảm thấy bị phản bội. Tháng 5, ông Trump đã trở thành Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm Qatar, nhấn mạnh mối quan hệ quân sự quan trọng giữa hai nước khi ghé thăm căn cứ không quân al-Udeid. Qatar cũng đã nỗ lực vun đắp quan hệ cá nhân với ông Trump – thậm chí tặng Mỹ một chiếc Boeing 747 sang trọng để dùng làm chuyên cơ Không lực Một.
Chiến dịch "Đỉnh lửa" của Israel có thể thiêu rụi nỗ lực hòa bình của Mỹ ở Trung Đông
Trung Đông "dậy sóng", thế giới đồng loạt lên án đòn tấn công của Israel ở Qatar
