Hơn 100.000 người tại Thung lũng Silicon mất việc: AI là thủ phạm?

Doanh thu, cổ phiếu liên tục lập đỉnh, vẫn sa thải

Phóng viên của China Business Journal lưu ý các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ đã thường xuyên sa thải nhân viên trong năm nay. Amazon gần đây đã lên kế hoạch sa thải khoảng 14.000 người để tinh giản hoạt động và đẩy nhanh việc triển khai AI; Microsoft từ tháng 5 đã sa thải hơn 15.000 nhân viên; Intel đã sa thải hơn 20.000 người trong ba tháng mùa hè này…

Theo thống kê từ trang web theo dõi độc lập Layoffs.fyi, hơn 218 công ty công nghệ đã sa thải tổng cộng hơn 110.000 nhân viên trong năm nay. Thung lũng Silicon hiện đang trải qua một đợt điều chỉnh nguồn lực mạnh mẽ, chuyển hướng ngân sách nhân sự tiết kiệm sang AI tạo sinh và mô hình hóa quy mô lớn. Theo báo cáo của công ty tư vấn Challenger, Gray & Christmas, tính đến cuối tháng 10 năm nay, các nhà tuyển dụng Mỹ đã công bố 1.099.500 ca sa thải, tăng 65% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là số lượng sa thải cao nhất được công bố trong cùng kỳ từ 2020.

Điều đáng chú ý là những gã khổng lồ công nghệ đang sa thải nhân viên nhìn chung đang hoạt động tốt. Ví dụ, doanh thu và lợi nhuận ròng của Amazon trong quý 3 năm nay lần lượt tăng 13% và 39% so với cùng kỳ năm trước; Microsoft và Meta cũng chứng kiến ​​mức tăng trưởng hơn 10% trong quý 3, và giá cổ phiếu của họ liên tục đạt mức cao mới.

Một số người trong ngành được phỏng vấn cho biết mặc dù công nghệ AI thực sự đang thay thế các ngành công nghiệp truyền thống, nhưng không thể đổ lỗi hoàn toàn cho AI. Các yếu tố như sự thu hẹp và điều chỉnh của các công ty sau khi mở rộng quá nhanh trong những năm trước, sự mất cân bằng trong phân phối cổ tức công nghệ và hiệu ứng thay thế của nền kinh tế việc làm tự do đều là những thực tế quan trọng.

Gần đây, thông báo sa thải 600 nhân viên trong bộ phận AI của Meta đã thu hút sự chú ý. Trước đó, Amazon đã lên kế hoạch sa thải khoảng 14.000 nhân viên để tinh giản hoạt động và đẩy nhanh việc triển khai AI. Đây là đợt sa thải lớn thứ hai của Amazon kể từ năm 2022, khi đó công ty đã sa thải 27.000 người.

Trên thực tế, Amazon chỉ là một ví dụ về việc sa thải hàng loạt trong số các công ty công nghệ khổng lồ ở Thung lũng Silicon.

Đầu năm nay, Google đã cắt giảm đáng kể các vị trí thiết kế trong bộ phận điện toán đám mây, tập trung nguồn lực vào phát triển sản phẩm AI; Microsoft đã sa thải hơn 15.000 nhân viên từ tháng 5, chủ yếu ảnh hưởng đến các bộ phận cốt lõi như đám mây Azure, bán hàng toàn cầu và kỹ thuật; Intel đã sa thải hơn 20.000 nhân viên chỉ trong ba tháng mùa hè; gần đây, IBM cũng đã công bố một đợt sa thải mới trong quý IV, dự kiến ​​sẽ ảnh hưởng đến hàng nghìn người.

Hiện nay, hầu hết các đợt sa thải được công bố rộng rãi của các công ty đều liên quan đến AI. Các vị trí bị ảnh hưởng chủ yếu tập trung ở bộ phận nhân sự, hỗ trợ vận hành và một số bộ phận R&D không cốt lõi, hầu hết các đợt sa thải đều nhằm nhường chỗ cho AI. Các giám đốc điều hành bộ phận nhân sự của Amazon đã thẳng thắn tuyên bố trong một bản ghi nhớ nội bộ: thế giới đang thay đổi quá nhanh, thế hệ công nghệ AI đang gây gián đoạn và các công ty phải tinh giản để theo kịp tốc độ.

Vì áp lực không đến từ hiệu suất, mọi người đang đổ lỗi cho việc ứng dụng AI đang được đẩy nhanh gần đây. "Logic cơ bản là việc ứng dụng AI trên quy mô lớn sẽ thay thế nhiều người hơn. Việc sa thải, ở một mức độ nào đó, cho thấy mức độ ứng dụng AI cao hơn, có thể giảm chi phí, nắm bắt tốt hơn các xu hướng trong tương lai và cải thiện hiệu quả hoạt động của công ty. Nó có thể được coi là một sự tái cấu trúc ngân sách cho kỷ nguyên AI", một nhà quan sát công nghệ lâu năm theo dõi lĩnh vực AI nói. Điều này thực sự khiến nhiều người lo lắng: Trước khi thực sự thấy được ứng dụng rộng rãi của AI và sự tiện lợi mà nó mang lại, công việc của họ đã bị đe dọa trước.

Do AI hay tái cấu trúc?

Những người trong ngành cho rằng với việc ứng dụng AI được đẩy nhanh, việc thay thế một số công việc là điều có thật. Trước đây, các công ty như Amazon, Microsoft và Meta đã quy một số đợt sa thải của họ là do mã do AI tạo ra. Ví dụ, Microsoft tuyên bố rằng 30% mã của họ sẽ được viết bởi AI trong tương lai, trong khi Meta dự đoán rằng mã AI sẽ chiếm hơn 50% trong tương lai, dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu đối với các vị trí như kỹ sư phần mềm.

Tuy nhiên, bên dưới chiêu bài "AI thay thế con người", còn có nhiều yếu tố thực tế khác đang tác động.

Thứ nhất, sự bành trướng nhanh chóng của các tập đoàn công nghệ lớn trong những năm trước đã dẫn đến sự điều chỉnh. Trong đại dịch COVID-19 từ năm 2020 đến năm 2022, các tập đoàn công nghệ lớn ở Thung lũng Silicon đã mở rộng quy mô lớn. Ví dụ, số lượng nhân viên của Amazon đã tăng hơn gấp đôi từ 800.000 vào năm 2019 lên 1,6 triệu vào năm 2021.

Trong khi đó, từ năm 2019 đến năm 2022, số lượng nhân viên của Google đã tăng từ khoảng 110.000 lên 187.000; của Microsoft từ 150.000 lên hơn 220.000; và Meta từ 45.000 lên 87.000. Sau năm 2022, do việc Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất và suy thoái kinh tế, những gã khổng lồ công nghệ này, bước vào giai đoạn điều chỉnh hiệu suất, đều đã bắt đầu quá trình sa thải liên tục và tái cấu trúc.

Theo dữ liệu từ Layoffs.fyi, năm 2022 các công ty công nghệ đã công bố khoảng 160.000 đợt sa thải trên toàn cầu, gấp 13 lần con số công bố của năm trước. Năm 2023, khoảng 1.191 công ty công nghệ đã thực hiện sa thải, tổng cộng khoảng 260.000 việc làm, mức cao nhất kể từ khi bong bóng dot-com vỡ năm 2001. Xu hướng sa thải này vẫn tiếp tục trong năm nay.

"Giữa bối cảnh mở rộng và tuyển dụng ồ ạt, nhiều vị trí đã trở nên vô dụng. Cùng với nền kinh tế toàn cầu trì trệ sau năm 2022 và 11 lần tăng lãi suất liên tiếp của Cục Dự trữ Liên bang từ tháng 3/2022 đến tháng 7/2023, các công ty lớn đã phải sa thải hoặc giảm tuyển dụng", một chuyên gia công nghệ cho biết. Làn sóng sa thải này rõ ràng thể hiện đặc điểm của sự điều chỉnh theo chu kỳ.

Những người trong ngành cho rằng khó có thể thay đổi việc ứng dụng AI ngày càng nhanh. Về cơ bản, AI đang định hình lại cơ cấu lực lượng lao động, với việc đóng băng rộng rãi việc tuyển dụng các vị trí đầu vào, đòi hỏi các chuyên gia phải có tính linh hoạt cao hơn để thích ứng với kỷ nguyên AI.

Trong tương lai, các quản lý cấp trung và các vị trí kỹ thuật mới vào nghề sẽ bị ảnh hưởng mạnh, đặc biệt là tình trạng sa thải nhân sự trong ngành gia công phần mềm, do một số công việc được thay thế bằng các cải tiến hiệu quả nhờ AI. Đồng thời, số lượng người làm việc tự do sẽ tăng lên, với 38% lực lượng lao động Mỹ (khoảng 64 triệu người), một số người buộc phải tham gia nền kinh tế việc làm tự do do thất nghiệp.

Theo Sohu