|
| Nghiên cứu mới cho thấy dịch COVID-19 có thể đã xuất hiện ở Vũ Hán từ sớm hơn (Ảnh: PRI) |
Đây là đánh giá được đưa ra trong một nghiên cứu mới của trường ĐH Y Harvard. Sử dụng các phương pháp tương tự như các cơ quan tình báo, nhóm nghiên cứu đã phân tích hình ảnh vệ tinh thương mại và phát hiện ra "mức tăng đột biến lưu lượng gia thông bên ngoài 5 bệnh viện lớn ở Vũ Hán bắt đầu từ cuối mùa Hè và đầu mùa Thu năm 2019"; theo Tiến sĩ John Brownstein, Giáo sư dẫn đầu nhóm nghiên cứu của ĐH Harvard.
Ông Brownstein nói với ABC News rằng lưu lượng giao thông tăng cũng "trùng thời điểm" với lượng tìm kiếm từ khóa "các triệu chứng có thể bị xem là có liên quan tới virus corona chủng mới" trên Internet ở Trung Quốc.
Mặc dù ông Brownstein nói rằng bằng chứng trên chỉ là một suy luận, nhưng thêm rằng nghiên cứu của ông giúp đưa ra một điểm dữ liệu quan trong để lý giải về nguồn gốc của COVID-19.
"Có điều gì đó đã xảy ra vào tháng 10" - ông Brownstein nói - "Rõ ràng là đã có một sự gián đoạn trong xã hội ở một mức độ nào đó đã xảy ra, trước khi nó được xác nhận là khởi đầu của đại dịch do virus corona chủng mới".
 |
|
So sánh lưu lượng xe tại bệnh viện Zhongnan, Vũ Hán vào trung tuần tháng 10 của hai năm 2018 và 2019 (Ảnh: ABC News)
|
Kể từ khi dịch bùng phát ở Trung Quốc vào cuối năm ngoái, viurs corona chủng mới đã lan ra khắp toàn cầu và nay đã nhiễm cho 7 triệu người, khiến hơn 400.000 người tử vong trên toàn cầu; theo dữ liệu của ĐH Johns Hopkins. Nhiều người tin rằng virus từ một số loài động vật lây sang người, và trở thành kẻ giết người tự nhiên nguy hiểm nhất kể từ sau đại dịch cúm Tây Ban Nha cách đây 1 thế kỷ.
Mặc dù giới chức Trung Quốc phải đến ngày 31/12 mới chính thức thông báo cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về dịch bệnh ở Vũ Hán, nhưng tình báo Mỹ từ tháng 11 năm ngoái đã phát hiện ra vấn đề và thông báo với Lầu Năm Góc; ABC News dẫn 4 nguồn tin được tiếp cận với thông tin mật cho hay.
Do nguồn gốc của COVID-19 quá khó để được làm rõ, nhưng lại đóng vai trò hết sức quan trọng đối với các nhà khoa học...nên chuyên gia trên toàn thế giới đang ra sức làm rõ về chủng virus có tên chính thức là SARS-CoV-2.
Ông Brownstein và nhóm nghiên cứu của ông - trong đó có các nhà nghiên cứu đến từ ĐH Boston và Bệnh viện Nhi Boston - đã bỏ ra hơn 1 tháng để lần ra những dấu hiệu chỉ ra thời điểm mà tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc bị virus bắt đầu tấn công.
 |
|
Hình ảnh vệ tinh cho thấy lưu lượng xe ở bệnh viện Tongji, Vũ Hán ngày 10/10/2018 và ngày 12/9/2019 (Ảnh: ABC News)
|
Logic làm nền tảng cho dự án nghiên cứu của ông Brownstein rất rõ ràng: Các bệnh dịch đường hô hấp thường dẫn tới những hành vi đặc biệt trong cộng đồng người bị ảnh hưởng. Bởi vậy, những bức ảnh vệ tinh cho thấy những hành vi này có thể giúp làm rõ điều gì đang xảy ra, mặc dù vào thời điểm bấy giờ nhiều người chưa nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của bệnh dịch.
"Điều mà chúng tôi nhìn vào là các hoạt động của người dân, một bệnh viên đông đến mức nào" - ông Brownstein lý giải - "Và chúng tôi làm điều đó bằng cách đếm số lượng xe hơi tại bệnh viện đó. Các bãi đỗ xe sẽ được lấp đầy khi một bệnh viện đông bệnh nhân. Bởi vậy, càng nhiều xe ở bệnh viện, bệnh viện càng đông bệnh nhân, như thể đang có điều gì xảy ra với cộng đồng, như một bệnh truyền nhiễm đang tăng và người dân cần phải đến khám bác sĩ".
Ông Brownstein thừa nhận rằng bức tranh được nhóm ông vẽ ra dựa vào dữ liệu vệ tinh không mang tính kết luận, nhưng thêm rằng tự những con số đã nói lên tất cả.
"Nghiên cứu chỉ ra những thông tin cho thấy có điều gì đó đã xảy ra ở Vũ Hán vào thời điểm đó" - ông Brownstein nói - "Sẽ cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ điều gì đã xảy ra. Đây chỉ là một bằng chứng mới".
 |
|
Lưu lượng xe tại các bệnh viện lớn ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc (Ảnh: ABC News)
|
Những bức ảnh vệ tinh cho thấy một cuộc khủng hoảng đang diễn ra bên dưới
Dựa vào gần 350 bức ảnh được vệ tinh của các hãng tư nhân chụp lại, nhóm nghiên cứu của ông BRownstein ban đầu kiểm tra lưu lượng giao thông và bãi đỗ xe bên ngoài các bệnh viện lớn ở Vũ Hán trong vòng 2 năm qua. Một trong số này là các bức ảnh được chụp từ không gian mỗi tuần lễ trong suốt khoảng thời gian mùa Thu năm 2019.
Từ khoảng 350 khung hình khác nhau, nhóm nghiên cứu lựa chọn ra 108 bức có thể sử dụng, cho thấy các địa điểm không bị che phủ bởi khói bụi, các tòa nhà cao ốc, mây hay các đặc tính khác.
Vào ngày 10/10/2-18, có 171 xe hơi đỗ bên ngoài bệnh viện Tianyou ở Vũ Hán, một trong số những bệnh viện lớn nhất thành phố này. Một năm sau, các bức ảnh vệ tinh ghi nhận 285 xe hơi ở vị trí tương tự - tăng 67%.
 |
|
Lưu lượng xe tại Bệnh viện Tianyou, Vũ Hán vào trung tuần tháng 10 các năm 2018 và 2019 (Ảnh: ABC News)
|
Ở các bệnh viện khác của Vũ Hán, lưu lượng xe bên ngoài cũng tăng 90% vào mùa Thu năm 2019 nếu so sánh với mùa Thu năm 2018; theo nghiên cứu. Tại ĐH Y Tongji, Vũ Hán, mức tăng đột biến lượng xe hơi được ghi nhận vào khoảng trung tuần tháng 9/2019.
Để đảm bảo không đưa ra những kết luận sai lầm, nhóm nghiên cứu nói rằng họ đã tính đến mọi yếu tố có thể khiến mức lưu lượng xe tăng như vậy - từ việc tụ tập nơi công cộng cho tới khả năng có thêm khu mới đang được xây dựng tại các bệnh viện.
Nhóm nghiên cứu cho hay họ cũng so sánh hoạt động đỗ xe tại chợ hải sản Huanan ở Vũ Hán vào trung tuần tháng 9/2019, khi khu chợ này đang đông và cả sau khi chợ đã bị chính quyền thành phố cho đóng cửa sau khi cho rằng đâu là nơi khởi nguồn của virus corona. Nhóm nghiên cứu nói rằng họ phát hiện ra sự thay đổi đáng chú ý.
 |
|
Lưu lượng xe tại chợ hải sản Huanan, nơi được cho là nguồn gốc bùng phát dịch COVID-19 ở Trung Quốc (Ảnh: ABC News)
|
Để thực hiện dự án nghiên cứu này, RS Metrics - một công ty chuyên phân tích hình ảnh vệ tinh, phối hợp với nhóm nghiên cứu của ông Brownstein - đã áp dụng những kỹ thuật nhận diện vaftheo dõi sự thay đổi trong hoạt động sinh hoạt và kinh doanh của người dân. Kỹ thuật này tương tự như cách phân tích của CIA và Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ.
Tom Diamond - Chủ tịch của RS Metrics - nói với ABC News rằng khu vực Vũ Hán rõ ràng là đã trải qua một vấn đề y tế trong những tháng trước khi chính phủ Trung Quốc công khai thừa nhận là có một dịch bệnh đang lây lan trong cộng đồng người dân thành phố này.
"Ở tất cả các bệnh viện lớn hơn ở Vũ Hán, chúng tôi đã đo được mức lưu lượng xe cao nhất từng thấy trong vòng 2 năm qua, trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 12/2019" - ông Diamond nói - "Công ty của chúng tôi đã rất thông thạo trong việc theo dõi những sự thay đổi dù là nhỏ, như 2% - 3% mức tăng lưu lượng xe ở bãi đỗ xe của Walmart".
Cựu Thứ trưởng Bộ An ninh Nội địa Mỹ John Cohen, người từng quản lý hoạt động tình báo của Bộ An ninh Nội địa Mỹ dưới thời chính quyền Obama, nói rằng nghiên cứu mới cho thấy COVID-19 rất có khả năng được amng tới Mỹ bởi du khách đến từ Vũ Hán, vào thời điểm rất lâu trước khi bị phát hiện.
"Nghiên cứu này làm dấy lên nhiều câu hỏi nghiêm túc rằng, liệu có phải virus corona đến nước Mỹ lần đầu tiên sớm hơn rất nhiều so với báo cáo trước đây? Và liệu các biện pháp hạn chế người Trung Quốc đến Mỹ công bố vào cuối tháng 1 có phải là quá trễ?" - ông Cohen nói với ABC News.
Dân Vũ Hán tra các từ khóa liên quan tới triệu chứng của COVID-19
Ông Brownstein cho hay ông và nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng lưu lượng xe tăng trùng thời điểm với lượng tra cứu các triệu chứng bệnh nhất định tăng trên Internet ở Trung Quốc.
Trong lúc mà lưu lượng xe tại các bệnh viện ở Vũ Hán tăng đột biến, thì trên ở trên mạng Internet, lưu lượng truy cập mạng ở khu vực Vũ Hán cũng tăng, với các từ khóa như "ho" và "tiêu chảy" rất phổ biến.
 |
|
Xu hướng tra cứu hai từ khóa "ho" và "tiêu chảy" của người dân Vũ Hán trong năm 2019 (Ảnh: ABC News)
|
"Mặc dù từ khóa "ho" không có gì bất ngờ bởi trùng với thời điểm mùa cúm hàng năm, nhưng từ khóa "tiêu chảy" lại là triệu chứng đặc trưng của COVID-19 và chỉ có thể cho thấy có sự liên quan tới dịch bệnh hiện tại" - nghiên cứu mới chỉ ra - "Cả hai dấu hiệu trên đều xuất hiện trước khi đại dịch COVID-19 được cho là chính thức bắt đầu vào tháng 12".
"Một số nghiên cứu mà chúng tôi thực hiện trước đây cho thấy, thứ mà người dân tra cứu trên mạng cũng là một dấu hiệu cho thấy đang có một bệnh dịch trong cộng đồng" - ông Brownstein nói - "Và chúng tôi thực sự thấy rằng người dân tra cứu các triệu chứng có thể liên quan tới COVID-19: tiêu chảy, ho. Sự gia tăng lưu lượng tra cứu trên mạng xuất hiện từ cuối mùa Hè (năm ngoái)".
