Tổng thống Donald Trump có vẻ ưa thích thái độ khó lường cho dù đã khoác áo lãnh đạo siêu cường kinh tế và quân sự. Hai tuần sau ngày tuyên thệ nhậm chức, tổng thống theo nguyên tắc «nước Mỹ trên hết», và chính phủ của ông Trump đã liên tục đưa ra những tuyên bố bốc lửa. Không những đối thủ của Mỹ mà ngay các quốc gia đối tác hay đồng minh như Mexico, Úc và Israel cũng bị ông Donald Trump dằn mặt, theo phân tích của AFP.
Chống Iran «không trừ một giải pháp nào»
Đối với Iran, sau lời cảnh báo của Nhà Trắng, Washington dự kiến tăng cường các biện pháp mới trừng phạt nước này vì Teheran thử tên lửa đạn đạo bị xem là vi phạm thỏa hiệp hạt nhân ký kết với các cường quốc vào tháng 7/2015.
Tổng thống Barack Obama trước đây sử dụng hiệp định hạt nhân này để làm giảm căng thẳng với Iran, tạo ra một bước ngoặt trong quan hệ song phương. Trái lại, tân tổng thống Donald Trump thẳng thừng đe dọa «không loại trừ một biện pháp nào» kể cả biện pháp quân sự. Teheran lập tức lên án tổng thống Mỹ «liên tục vu khống để khiêu khích».
Tiếp tục trừng phạt Nga, lạnh nhạt Israel
Điều ngạc nhiên hơn cả là Washington cũng lên giọng với Matxcơva. Trong khi ông Donald Trump, từ lúc vận động tranh cử đã chủ trương thắt chặt quan hệ với tổng thống Nga Vladimir Putin, thì tân đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley lại «lên án hành động gây hấn của Nga tại Ukraine». Tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, nữ đại sứ Mỹ khẳng định lệnh trừng phạt «sẽ được duy trì cho đến khi nào Nga trả bán đảo Crimea lại cho Ukraine».
Nhà Trắng cũng tỏ thái độ lạnh nhạt với Israel trong hồ sơ lập khu định cư người Do Thái trên lãnh thổ lấn chiếm của Palestine. Cho dù ông Trump nhiều lần ca ngợi mối quan hệ với đồng minh truyền thống tại Trung Đông kể cả ý định dời sứ quán Mỹ từ Tel-Aviv về Jerusalem, nhưng phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer thẩm định việc «xây thêm khu định cư không giúp giải quyết xung đột Israel-Palestine».
Nhưng rồi sau đó, có tin tân ngoại trưởng Rex Tillerson gọi điện trấn an thủ tướng Benyamin Netanyahu, cam kết một sự ủng hộ toàn diện.
Nạt nộ Úc, vùi dập Triều Tiên
Donald Trump cũng làm cho đồng minh quân sự Úc ở Thái Bình Dương choáng váng. Trong cuộc điện đàm bị cắt giữa chừng, tổng thống Mỹ cho rằng ông sẽ xét lại thỏa thuận «ngớ ngẩn» giữa Washington và Canberra về việc Mỹ nhận di dân bất hợp pháp bị cô lập trong các trại tạm cư ngoài nước Úc.
Còn tại Bắc Á, trong chuyến công du trấn an hai đồng minh Hàn Quốc và Nhật Bản, tân bộ trưởng Quốc Phòng James Mattis tuyên bố sẵn sàng «vùi dập» Triều Tiên nếu Bình Nhưỡng dùng vũ khí hạt nhân tấn công một trong các đồng minh của Mỹ. Chủ nhân Lầu Năm Góc là bộ trưởng đầu tiên của chính quyền Trump thăm nước ngoài và với chủ đề an ninh quốc phòng.
Trong lĩnh vực kinh tế, tuần trước vị tổng thống thứ 45 của Mỹ thực hiện ngay chủ trương bảo hộ thị trường, thúc giục Canada và Mexico thương thuyết lại hiệp định tự do mậu dịch Bắc Mỹ.
Những lời tuyên bố bốc lửa trong những ngày qua làm cho công việc của tân ngoại trưởng Rex Tillerson khó khăn thêm. Ngày 2/2, ông chính thức nhậm chức vào lúc bộ ngoại giao trong tình trạng «nổi loạn» với khoảng 1.000 người phản đối sắc lệnh di trú của ông Trump. Chính sách ngoại giao của tổng thống Donald Trump bị chống đối công khai.
Giới phân tích không rõ là tổng thống Trump toan tính gì? Có người đặt câu hỏi phải chăng ông sử dụng chiến thuật đấu trí mà người Mỹ gọi là «ván bài lừa dối» mà cứu cánh duy nhất cần đạt được là phục vụ quyền lợi nước Mỹ trước hết, đồng minh lịch sử hay kẻ thù truyền thống không đáng kể.
