KIDO Group – tập đoàn được sáng lập bởi hai anh em gốc Hoa là Trần Kim Thành và Trần Lệ Nguyên là một trong những ông lớn trong ngành thực phẩm. Tập đoàn xưa nay được biết đến với nhiều chiến lược M&A mát tay, cũng như trung thành với công thức quen thuộc: “nuôi để bán”.
Mới đây, KIDO Group đang lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản để bán toàn bộ 49% cổ phần còn lại của CTCP Thực phẩm Đông lạnh KIDO (Kido Foods) cho Nutifood.
Biên lãi gộp mảng kem cao ngất ngưởng nhưng đang dần rơi vào bão hòa
Kido Foods là tên tuổi hàng đầu trong thị trường kem Việt Nam với hai thương hiệu nổi tiếng là Merino và Celano. Theo Euromonitor, KIDO chiếm gần 47% thị phần kem năm 2023, bỏ xa Unilever (11,5%) và Vinamilk (9%). Sự thống trị này đã biến Kido Foods thành “con cưng” của KIDO Group.
Bởi, KIDO Foods – đảm nhiệm mảng ngành lạnh của tập đoàn và là một trong hai ngành hàng đem về nguồn thu lớn nhất cho tập đoàn – sở hữu khả năng sinh lời “đáng mơ ước”. Mỗi 10 đồng doanh thu từ kem mang lại 5 đồng lợi nhuận gộp, cao hơn nhiều so với ngành dầu ăn (biên lợi nhuận dao động 10-15%).
Xét giai đoạn 2020 – 2023 (số liệu 2024 không công bố chi tiết), ngành hàng lạnh đem về chỉ 14 - 16% tổng doanh thu của KIDO Group nhưng đóng góp tới 40 - 60% biên lợi nhuận gộp. Trong khi đó, dầu ăn – lĩnh vực đóng góp hơn 80% doanh thu thuần cho tập đoàn mẹ – lại chỉ mang lại biên lợi nhuận gộp loanh quanh mức 10%.
Dù có biên lãi gộp vượt trội nhưng mảng kem của KIDO bắt đầu tăng trưởng âm từ năm 2023 trong bối cảnh người tiêu dùng quan tâm hơn đến sức khỏe, hạn chế các sản phẩm nhiều đường và chất béo.
Ngoài ra, áp lực cạnh tranh từ các thương hiệu khác trong ngành thực phẩm đông lạnh, đặc biệt là sự nổi lên của các sản phẩm ngoại nhập, cũng khiến KIDO Foods không thể duy trì được đà tăng trưởng như trước đây.
Mảng dầu ăn khó tìm dư địa tăng trưởng
Quay trở lại cách đây hơn một thập kỷ, sau khi bán mảng chủ lực là thương hiệu bánh kẹo Kinh Đô cho Mondelēz International (Mỹ) , ban lãnh đạo KIDO Group khi đó đã tuyên bố dồn hết tâm sức cho các mảng kem và dầu ăn - đây đều là những sản phẩm tiêu dùng thiết yếu với cơ hội tăng trưởng còn rất lớn.
Tuy nhiên giờ đây ban lãnh đạo KIDO Group nhận định cả ngành dầu ăn và kem lạnh đang dần bão hòa. Nếu như ngành kem gặp thách thức về hành vi tiêu dùng và cạnh tranh từ các thương hiệu ngoại nhập, thì ngành dầu ăn của KIDO lại đối diện với muôn vàn câu chuyện liên quan đến chênh lệch tỷ giá và giá nguyên liệu dầu ăn biến động liên tục.
Trong ĐHĐCĐ thường niên 2025, ban lãnh đạo KIDO cho biết: “Trong vài năm gần đây, câu chuyện chênh lệch tỷ giá và giá nguyên liệu dầu ăn biến động liên tục, đã khiến dầu ăn chưa đi về cảng đã lỗ. Với câu chuyện giá đầu biến động 40% đến 50%, không ai có thể làm tốt ở mảng này. Phương án của KIDO là tăng cường mua nguyên liệu trong nước và mở thêm ngành hàng gia vị. Hai bước đi này sẽ giúp Dầu Tường An có doanh thu dài hơi ổn định”.
Như vậy KIDO Group vẫn giữ lại mảng dầu ăn, bởi ít ra Dầu ăn Tường An đang nắm thị phần thứ hai thị trường, chỉ sau thương hiệu đứng đầu là Calofic.
Trong khi đó, tập đoàn thực phẩm này vẫn quyết tâm bán mảng kem lạnh, dù đây là mảng có mức sinh lời cao và vị thế đã được khẳng định trên thị trường.
Việc bán cổ phần KIDO Foods thực tế đã nằm trong chiến lược tái cấu trúc toàn diện của KIDO, được đề ra từ đầu năm 2023. Theo đó, tập đoàn dự kiến tách bạch từng mảng kinh doanh và mời gọi các nhà đầu tư chiến lược, nhằm tăng cường nguồn lực và đẩy mạnh phát triển thị trường quốc tế.
Tổng giám đốc Trần Lệ Nguyên từng cho biết, KIDO hướng tới một chiến lược kinh doanh "tinh gọn", tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng phát triển cao như dầu ăn, bánh kẹo và bánh bao.
Từ năm 2023, KIDO đã đầu tư mạnh mẽ trở lại vào mảng bánh kẹo, bao gồm bánh tươi và bánh trung thu; song song đó là mua cổ phần chi phối tại thương hiệu bánh bao Thọ Phát.
Cũng thời gian đó, KIDO gia nhập trở lại vào ngành hàng gia vị nước mắm, hạt nêm. Trong năm 2024, KIDO đã mua cổ phần để nắm tỷ lệ chi phối 75,39% công ty sở hữu trung tâm thương mại Hùng Vương Plaza (quận 5, TP HCM), giúp mở rộng hệ sinh thái bán lẻ của tập đoàn.
Hoãn cổ tức năm 2024 để ưu tiên dòng tiền cho kinh doanh
Trong tờ trình lấy ý kiến của cổ đông mới đây, bên cạnh vấn đề bán mảng kem lạnh, KIDO Group còn xin ý kiến tạm hoãn chi trả cổ tức năm 2024 bằng tiền mặt với tỷ lệ 12% (1.200 đồng/cổ phiếu), tức số tiền chi ra gần 350 tỷ đồng.
Ban lãnh đạo giải thích rằng tình hình kinh tế năm 2025 dự kiến vẫn khó khăn, công ty chịu áp lực chi phí và cạnh tranh gay gắt. Do đó, công ty cần ưu tiên dòng tiền cho sản xuất kinh doanh trong quý IV/2025 và quý 1/2026. Thời gian chi trả cổ tức dự kiến lùi sang quý I/2026.
Như vậy với những thông tin trên, có thể thấy KIDO trước mắt đang gặp khó khăn về dòng tiền. Trong 9 tháng đầu năm, tập đoàn đã thâm hụt hơn 750 tỷ đồng từ các hoạt động kinh doanh, đầu tư, hoạt động tài chính, phản ánh áp lực vốn cho sản xuất và trả nợ.
Nếu tập đoàn chuyển nhượng thành công KIDO Foods cho Nutifood như kế hoạch, dự kiến sẽ bổ sung một lượng tiền khổng lồ hàng nghìn tỷ đồng (dự kiến là 2.500 tỷ đồng), đồng thời cải thiện kết quả kinh doanh trong giai đoạn tới.
Theo kết quả 9 tháng đầu năm nay, KIDO Group mới ghi nhận 6.586 tỷ đồng doanh thu thuần và lãi trước thuế 157 tỷ. Tức là công ty mới thực hiện được hơn một nửa kế hoạch doanh thu và 20% mục tiêu lợi nhuận cả năm.