Moradabad, thành phố phía bắc thuộc bang Uttar Pradesh, Ấn Độ từ lâu đã sống cùng nhịp điệu của nghề thủ công, với những xưởng làm việc rộn ràng khi các bình đồng, hộp chạm khắc tinh xảo và chân nến được tạo tác dưới đôi bàn tay tài hoa.
Được mệnh danh là “Thành phố Đồng” của Ấn Độ, Moradabad nhiều thế hệ đã xuất khẩu kiệt tác thủ công ra khắp thế giới, với gần 75% sản lượng hàng năm – phần lớn là đồ trang trí nội thất cao cấp – được xuất sang thị trường Mỹ.
Nhưng giờ đây, bầu không khí trầm lặng bất thường đã thay thế cho sự nhộn nhịp ấy.
Các nghệ nhân chìm trong nỗi bất an, nỗi lo lắng bao trùm, khi hầu hết những người gắn bó với nghề đồng đều sợ hãi cho kế sinh nhai sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp mức thuế chưa từng có tiền lệ đối với Ấn Độ. Với nhiều doanh nghiệp nhỏ, điều này đồng nghĩa đơn hàng cho thị trường Mỹ bị hoãn vô thời hạn, hoặc bị hủy hoàn toàn.
Shadab Ahmad, 46 tuổi, lộ rõ vẻ lo âu. Vợ và hai con gái tuổi thiếu niên của ông đều làm nghề chế tác đồng ở Moradabad. “Chúng tôi không biết phải làm gì. Thương lái nói không có việc nữa. Cả khu vực đều lo lắng về sinh kế”, ông nói với hãng thông tấn RT. Ahmad là nghệ nhân đời thứ ba trong gia đình và khẳng định nghề này đã là truyền thống nhiều thế hệ.
“Phần lớn sản phẩm chúng tôi làm ra đều xuất sang Mỹ. Nếu không có đơn hàng, nghĩa là tất cả chúng tôi sẽ mất việc”, ông giải thích.
Sự bất định còn lan sang các khu vực khác của Uttar Pradesh, cũng như Rajasthan và Jammu & Kashmir – nơi nổi tiếng với các sản phẩm thủ công xa xỉ vốn chiếm thị phần lớn tại Mỹ.
Theo ông Yogesh Kumar, Phó Ủy viên Công nghiệp Moradabad, trong năm tài chính vừa qua, thành phố ghi nhận kim ngạch xuất khẩu hơn 1,2 tỷ USD, phần lớn trong số đó được gửi tới Mỹ.
“Ngay cả trước đây, chúng tôi cũng phải cạnh tranh với sản phẩm giá rẻ từ Trung Quốc. Chúng tôi chỉ trụ được ở thị trường Mỹ nhờ sự tinh xảo thủ công. Với mức thuế cao như hiện nay, xuất khẩu không còn khả thi”, ông Naveed Ur Rehman, Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu Thủ công Moradabad, cho biết. Ông nhấn mạnh rằng nếu xuất khẩu sang Mỹ bị dừng, sẽ không thể bù đắp khoản lỗ này bằng những thị trường khác.
Tác động dài hạn đến ngành thủ công
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp mức thuế 25% lên Ấn Độ hồi tháng 8 vì nước này mua dầu và vũ khí từ Nga. Khoản thuế này được cộng thêm với mức 25% áp dụng trước đó trong gói thuế “Liberation Day” (Ngày Giải phóng), khiến tổng mức thuế nhập khẩu tăng lên đến 50% đối với các mặt hàng như dệt may, quần áo, thảm, da giày, nội thất, đá quý và trang sức, cùng nhiều sản phẩm thủ công khác.
Điều này giáng một đòn mạnh vào tính cạnh tranh về giá của hàng thủ công Ấn Độ tại thị trường Mỹ. Các chuyên gia cho biết khách hàng Mỹ hiện đang cân nhắc tìm nguồn cung từ các nước có quan hệ thương mại thuận lợi hơn.
Trong những năm gần đây, xuất khẩu hàng thủ công của Ấn Độ đạt mức 3,6–4,3 tỷ USD. Với mức thuế 50% hiện nay, các ngành sản xuất thảm, đồ đồng, sản phẩm gỗ và dệt may đang đối mặt với tình trạng đơn hàng bị hủy, thất nghiệp lan rộng và khả năng mất đi mối quan hệ với khách hàng lâu năm khi họ chuyển sang đối thủ khác.
Tại bang Rajasthan, cửa hàng trang sức Gem Palace – một trong những cửa hàng lâu đời và lớn nhất thành phố Jaipur, do ông Sudhir Kasliwal điều hành – cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Gia đình ông từng là nhà cung cấp cho các hoàng gia địa phương.
“Chúng tôi có tới 60–70% đơn hàng bị treo. Khách hàng lo ngại chi phí tăng. Chúng tôi bán cho các nhà buôn sỉ ở Mỹ, và họ đã báo giá cố định cho khách từ trước, nên sau khi áp thuế, chúng tôi mất thị trường”, ông Kasliwal cho hay.
Ông lưu ý rằng khách hàng chủ yếu là du khách nước ngoài. “Khoảng 70–80% doanh số của chúng tôi đến từ khách Mỹ, và điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc kinh doanh. Du khách phải trả thuế nhập khẩu, vì vậy họ sẽ cân nhắc kỹ hơn khi mua sắm”, ông nói thêm.
Ông Kasliwal cho rằng tác động không chỉ ảnh hưởng tới cửa hàng của mình, mà còn tới các nghệ nhân: “Nếu không có khách hàng, chúng tôi sẽ phải giảm sản xuất, đồng nghĩa thợ thủ công ít việc hơn. Nếu xuất khẩu bị ảnh hưởng, phần lớn nghệ nhân sẽ mất việc. Vài tháng nữa, hậu quả sẽ thấy rõ”.
Các chuyên gia dự đoán thương mại hàng thủ công có thể giảm gần một nửa trong năm tới, gây thiệt hại lớn và đe dọa hàng trăm nghìn việc làm.
Mùa kim cương đang đến gần
Bang Rajasthan chiếm khoảng 22% tổng xuất khẩu thủ công của Ấn Độ, với khoảng 700.000 nghệ nhân hiện đối diện nguy cơ mất kế sinh nhai. Ngành đá quý và trang sức là một trong những ngành trụ cột của bang, mang lại doanh thu khoảng 241 triệu USD mỗi năm, theo số liệu của các nhà xuất khẩu địa phương.
Ông Alok Sonkhiya, Chủ tịch Hiệp hội Trang sức Jaipur, cảnh báo rằng nếu vấn đề với Washington không sớm được giải quyết, các doanh nghiệp lớn nhỏ đều sẽ hứng chịu thiệt hại nặng nề.
“Mùa cao điểm đang tới, nhưng không có đơn hàng. Năm ngoái, vào thời điểm này, 50% đơn hàng đến từ Mỹ”, ông Sonkhiya nói thêm.
Cựu Thủ hiến Rajasthan, ông Ashok Gehlot, cũng nhận định việc xuất khẩu sụt giảm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế của bang và đe dọa sinh kế của hàng trăm nghìn người.
Truyền thống bị đe dọa
Không khí căng thẳng hiện rõ ở Srinagar, thủ phủ Kashmir, nơi nổi tiếng với khăn Pashmina, gỗ óc chó chạm khắc và thêu chỉ sozni tinh xảo. Phòng Thương mại và Công nghiệp Kashmir coi mức thuế của Mỹ là “thảm họa” với ngành, vốn đang nuôi sống khoảng 400.000 lao động.
“Mất việc không chỉ gây thiệt hại trước mắt mà còn làm mai một kỹ năng truyền thống. Một khi nghệ nhân bỏ nghề để mưu sinh bằng công việc khác, chúng ta mất cả lực lượng hiện tại lẫn khả năng sáng tạo ra sản phẩm tinh xảo trong tương lai”, một quan chức cấp cao của Sở Thủ công Kashmir cho hay.
Ông nhấn mạnh: “Hàng thủ công Kashmir, như thảm, là mặt hàng xa xỉ chứ không phải nhu yếu phẩm. Nếu thuế quá cao, những sản phẩm này sẽ mất chỗ đứng tại thị trường Mỹ. Điều đó đánh thẳng vào trái tim của một ngành được xây dựng trên di sản và nghệ thuật”.
Trước đây, hàng thủ công chỉ chịu mức thuế khoảng 8–12% khi nhập vào Mỹ. Nhưng chính sách mới khiến sản phẩm trở nên khó mua với khách hàng.
“Mối đe dọa lớn nhất đến từ Nepal, nơi cũng sản xuất thảm và khăn thủ công. Nhưng ông Trump chỉ áp mức trần thuế 10% cho sản phẩm Nepal, điều này là lợi thế lớn với họ”, ông Mujeeb Ahmad, một nhà xuất khẩu tại Srinagar, cho biết.
Afroza Jan, 35 tuổi, nghệ nhân thêu chỉ sozni trên khăn Pashmina cao cấp, khẳng định rằng mất đi việc làm sẽ là cú đòn nặng nề với hàng nghìn phụ nữ Kashmir. “Tôi học nghề từ mẹ. Nhờ nó, chúng tôi có thể nuôi dạy con cái, giúp đỡ gia đình, và quan trọng nhất là có thu nhập độc lập”, ông nói.
Ông Afroza, sống tại làng Kanihama thuộc huyện Budgam, Kashmir, nói thêm: “Nếu nghề này mất đi, chúng tôi sẽ suy sụp”.
Ấn Độ thách thức Mỹ: “Không cúi đầu” trước thuế 50% của ông Trump
Ấn Độ tạm dừng kế hoạch mua vũ khí của Mỹ sau khi bị ông Trump áp thuế
Ấn Độ phản ứng trước đòn thuế mới 25% của chính quyền Mỹ
Theo RT
