|
|
| Tên lửa hạt nhân chiến lược liên lục địa nhiên liệu lỏng DF-5C mới đã được ra mắt tại cuộc diễu hành Ngày Chiến thắng hôm 3/9 ở Bắc Kinh. Ảnh: EPA. |
Điểm nhấn của cuộc duyệt binh quân sự tại Bắc Kinh hôm 3/9 là một tên lửa chiến lược liên lục địa dùng nhiên liệu lỏng mang đầu đạn hạt nhân, được biết đến dưới tên DF-5C.
Khi hệ thống mới được giới thiệu trên 3 xe chuyên chở hạng nặng, phần thuyết minh chính thức nhấn mạnh rằng nó “luôn trong trạng thái báo động và có khả năng tấn công bất cứ nơi nào trên thế giới”.
Tên lửa nhiên liệu lỏng có tầm bắn xa nhưng mất thời gian để nạp nhiên liệu và không thể bảo quản lâu sau khi đã nạp – khác với tên lửa nhiên liệu rắn như Minuteman III của Mỹ.
Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng DF-5C đã có tiến bộ ở những khía cạnh này.
Các họng đẩy (nozzle) của tên lửa dường như được bảo vệ bởi các vật liệu giống màng, một nâng cấp so với phiên bản tiền nhiệm DF-5B, gợi ý về một bước nhảy trong công nghệ lưu trữ nhiên liệu cho phép tên lửa đứng lâu trong silo “sẵn sàng phóng bất cứ lúc nào”, một chuyên gia quốc phòng giấu tên ở Bắc Kinh đã giải thích với SCMP.
“Trước đây, một số người ở Washington buộc phải tỏ ra hoài nghi về năng lực răn đe hạt nhân của Trung Quốc”, ông nói. “Những cảnh quay gần [DF-5C] trong cuộc duyệt binh có vẻ được cung cấp nhằm xua tan sự hoài nghi đó”.
Ưu thế chính của tên lửa nhiên liệu lỏng là tải trọng lớn. Trong cùng một thể tích, chúng có thể mang nhiều nhiên liệu hơn, đầu đạn nặng hơn hoặc nhiều thiết bị tái nhập độc lập mục tiêu (MIRV) hơn so với tên lửa nhiên liệu rắn.
Nhưng các nhiên liệu lỏng truyền thống rất không ổn định. Ví dụ, nitrogen tetroxide và unsymmetrical dimethylhydrazine cực độc và ăn mòn, trong khi hydro lỏng và oxy lỏng lại rất dễ bay hơi ở nhiệt độ phòng.
Quá trình tiếp nhiên liệu cũng phức tạp và nguy hiểm. Các nhiên liệu dạng hydrazine và nitrogen tetroxide không chỉ độc mà còn dễ rò rỉ, gây rủi ro nghiêm trọng về môi trường và an toàn.
Oxy lỏng phải được lưu trữ ở -180 độ C (-292 độ F), và hydro lỏng ở nhiệt độ còn thấp hơn, khoảng -250 độ C (-418 độ F).
Nhiệt độ cực thấp này có thể làm kim loại trở nên giòn, và sự bốc hơi của các nhiên liệu này ở nhiệt độ phòng có thể dẫn tới áp suất nguy hiểm trong bồn chứa. Ngay cả một vết rò nhỏ của hydrogen cũng có thể hòa với không khí tạo thành hỗn hợp cực kỳ nổ.
Do những rủi ro này – tính dễ bay hơi, dễ cháy và khả năng rò rỉ – tên lửa nhiên liệu lỏng thường được lưu giữ với thùng nhiên liệu rỗng.
Chỉ trước khi phóng một khoảng thời gian ngắn thì mới nạp nhiên liệu cho tên lửa, một quy trình làm tăng thời gian chuẩn bị, làm tăng rủi ro bị phát hiện bởi vệ tinh do thám và làm chậm khả năng phản ứng chiến lược.
Để đảm bảo phản ứng theo thời gian thực, thường thì quân đội các nước ưu tiên tên lửa nhiên liệu rắn. Chúng vừa có khả năng phóng theo lệnh vừa dễ di động, phù hợp cho phản ứng nhanh trước các mối đe dọa hạt nhân.
Người ta tin DF-61, cũng được giới thiệu trong cuộc duyệt binh, thuộc dạng trên.
Nhưng tải trọng lớn và tầm bắn mở rộng của DF-5C khiến nó có giá trị chiến lược. Khả năng “luôn sẵn sàng” dường như cho thấy Trung Quốc có thể đã đạt được một đột phá trong công nghệ nạp nhanh, hoặc phát triển các tổ hợp nhiên liệu mới và vật liệu bồn chứa cho phép tên lửa được giữ đầy nhiên liệu và sẵn sàng phóng mọi lúc.
Trong buổi truyền hình trực tiếp cuộc duyệt binh, kênh CCTV phát một cảnh cận đặc biệt dài 4 giây về họng đẩy của DF-5C. Cảnh phim cho thấy bốn họng đẩy được bao quanh bởi vật liệu mềm có màu xám bạc, có thể là silicon hoặc cao su composite.
Các nhà phân tích quân sự suy đoán đây có thể là thế hệ “họng đẩy dẻo có thể mở rộng”, giúp hấp thụ xung lực, bảo vệ thân tên lửa và đơn giản hóa công tác bảo trì.
Tên lửa ICBM nhiên liệu lỏng như DF-5C mang lại lợi thế chiến lược đáng kể, bao gồm tầm bắn xa và khả năng mang tải lớn.
Khi bố trí trong silo (giếng phóng) kiên cố, chúng cung cấp năng lực trả đũa quan trọng, đảm bảo phản ứng hạt nhân ngay cả sau một cuộc tấn công – một phần then chốt của chiến lược răn đe.
Trung Quốc theo chính sách “không sử dụng vũ khí hạt nhân trước”. Khả năng DF-5C dường như luôn sẵn sàng cùng năng lực tấn công toàn cầu cho thấy họ chuyển từ thế phòng thủ phản ứng – khi một đòn tấn công phủ đầu có thể bị hấp thụ trước khi trả đũa – sang một mô hình răn đe thời gian thực với khả năng phản công bất cứ lúc nào, vào bất cứ mục tiêu nào trên toàn thế giới.
DF-5C là phiên bản mới nhất trong loạt Dongfeng-5, ICBM đầu tiên của Trung Quốc, vốn đã hoàn thành thử nghiệm phóng thành công vào năm 1980. Phiên bản hiện nay là bản nâng cấp của DF-5B, được giới thiệu cách đây khoảng một thập kỷ.
Một số nước khác cũng phát triển và triển khai ICBM nhiên liệu lỏng, như tên lửa hạng nặng Sarmat của Nga nặng hơn 200 tấn và có thể mang nhiều đầu đạn, bao gồm cả phương tiện lượn siêu thanh. Tổng thống Vladimir Putin từng nói vào tháng 6/2023 rằng Sarmat sẽ sớm đi vào biên chế.
Theo ước tính nguồn mở, DF-5C được cho là có thể mang tới 10 MIRV và có tầm bắn hơn 20.000 km (12.400 dặm). Trong khi đó, Minuteman III của Mỹ được ước tính có sức chứa 3 MIRV và tầm bắn khoảng 13.000 km (8.000 dặm).