Đây là lần thứ ba cây cầu nối liền đất liền Nga với bán đảo Crimea – biểu tượng được Nga đặc biệt coi trọng – bị tấn công thành công, mặc dù mức độ thiệt hại vẫn chưa rõ ràng.
Mức độ thiệt hại ra sao?
Hiện đang có tranh cãi về mức độ hư hại của cầu Kerch sau vụ tấn công vào rạng sáng. Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) tuyên bố đã kích nổ chất nổ dưới nước gắn vào các trụ cầu vào sáng sớm 3/6 theo giờ địa phương, gây “thiệt hại nghiêm trọng”.
Tuy nhiên, các nguồn tin Nga thừa nhận có vụ tấn công nhưng đánh giá nhẹ mức độ phá hoại, khẳng định giao thông đã được khôi phục chỉ sau vài giờ. Nga cũng cho biết họ đã đẩy lùi một cuộc tấn công bằng xuồng không người lái diễn ra sau đó cùng ngày. Cây cầu này vốn được bảo vệ dày đặc với các lớp phòng thủ thụ động lẫn chủ động.
Theo SBU, chiến dịch đặt mìn cây cầu đã được lên kế hoạch từ nhiều tháng trước. Đây là lần thứ ba Ukraine tấn công cây cầu trị giá 4 tỷ USD nối Nga với bán đảo Crimea. Cầu đường sắt và đường bộ này là tuyến tiếp vận hậu cần quan trọng cho quân đội Nga.
Vụ việc mới nhất diễn ra chỉ hai ngày sau khi SBU thực hiện một đợt tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) quy mô lớn nhằm vào các căn cứ không quân trong lãnh thổ Nga. Giới chức Ukraine khẳng định đã phá hủy hoặc làm hư hại các máy bay ném bom chiến lược và nhiều tài sản quân sự có giá trị cao, con số cụ thể vẫn chưa được xác định.
SBU đã công bố đoạn video cho thấy một vụ nổ dưới nước cạnh các trụ cầu Crimea. Trong đoạn clip dài 8 giây, có thể thấy cột nước phun lên từ vụ nổ, sau đó là khói bốc lên. Tuy nhiên, đoạn video không cho thấy rõ liệu vụ nổ có gây thiệt hại thực sự nào không. SBU cũng tung ra một bức ảnh chụp phần lan can cầu bị hư hỏng.
Cơ quan an ninh Ukraine không tiết lộ cách thức thu thập được video, nhưng nhiều khả năng họ đã tiếp cận được hệ thống camera giám sát của cây cầu.
“SBU đã tiến hành một chiến dịch đặc biệt độc đáo và tấn công cầu Crimea lần thứ ba – lần này là từ dưới nước!”, cơ quan này tuyên bố trên Telegram. “Chiến dịch kéo dài trong nhiều tháng. Các đặc vụ SBU đã đặt mìn vào các trụ của công trình bất hợp pháp này. Và vào lúc 4h44 phút sáng nay, thiết bị nổ đầu tiên đã được kích hoạt mà không gây thương vong cho dân thường!”.
“Sát đáy, các trụ cầu đã bị phá hủy nghiêm trọng – lượng thuốc nổ tương đương 1.100 kg TNT đã được sử dụng”, SBU khẳng định thêm. “Thực tế, cây cầu hiện ở trong tình trạng khẩn cấp”.
Trung tướng Vasyl Malyuk, Chỉ huy trưởng SBU, được cho là đã “trực tiếp giám sát và điều phối kế hoạch” chiến dịch.
“SBU luôn hoàn tất những gì mình khởi xướng, không lặp lại cách cũ”, ông Malyuk tuyên bố. “Chúng tôi đã hai lần đánh cầu Crimea vào năm 2022 và 2023. Hôm nay, chúng tôi tiếp tục truyền thống đó – lần này từ dưới nước. Những công trình bất hợp pháp của Nga không có chỗ trên lãnh thổ Ukraine. Do đó, cầu Crimea là mục tiêu hoàn toàn chính đáng, nhất là khi kẻ thù dùng nó làm tuyến hậu cần tiếp tế quân đội. Crimea là Ukraine, và mọi biểu hiện chiếm đóng đều sẽ nhận phản ứng cứng rắn từ chúng tôi”.
Theo tạp chí The War Zone, những tuyên bố trên chưa thể được xác minh độc lập.
Vụ nổ được định vị tại trụ phía đông nam của phần cầu cho tàu thuyền đi qua, ở phía biển Azov.
Cơ quan quản lý cầu Nga, sau khi cho biết cây cầu tạm thời đóng để “kiểm tra”, thông báo rằng nó đã được mở lại vài giờ sau đó.
“Giao thông qua cầu Crimea đã được nối lại”, kênh Telegram chính thức “CRIMEAN BRIDGE: operational information” thông báo lúc 9 giờ sáng (giờ địa phương), tức chỉ hơn bốn tiếng sau vụ nổ. “Không gặp khó khăn nào trong việc tiếp cận các điểm kiểm tra ở hai đầu cầu”.
Kênh Telegram “Romanov Light” khẳng định cây cầu hầu như không bị ảnh hưởng.
“Trụ đã được kiểm tra sáng nay – không bị hư hại”, Romanov Light viết. “Chúng tôi đang chờ thông tin từ các cơ quan chức năng xem ai đã rò rỉ video và hình ảnh từ camera”.
Tuy vậy, Romanov Light bày tỏ hy vọng sự việc lần này sẽ thúc đẩy các biện pháp bảo vệ bổ sung quanh cầu.
“Chúng ta sẽ tăng cường phòng thủ dưới nước cho cầu chứ?”, tài khoản này đặt câu hỏi. “Chúng ta sẽ lắp thêm thiết bị dò âm, hệ thống chống ngư lôi, gia cố và tăng số lượng rào chắn dưới nước…Đúng chứ?”.
Ukraine cài mìn bằng cách nào?
Dù SBU tuyên bố đã gài mìn, hiện vẫn chưa rõ bằng cách nào và khi nào chất nổ được đưa vào vị trí dưới đáy cầu.
Có tuyên bố chưa được xác nhận rằng Ukraine đã sử dụng mẫu drone ngầm Marichka trong vụ tấn công, nhưng chưa có bằng chứng hình ảnh xác thực.
Vài giờ sau khi cầu được mở lại, Romanov Light cho biết Ukraine đã tiếp tục tấn công cầu vào khoảng 3 giờ chiều bằng xuồng không người lái. Người dân khu vực cho biết nghe thấy một vụ nổ, theo kênh Telegram “Crimean Wind” của Ukraine.
“Một trực thăng đã được điều lên không và đang bay quanh bờ biển dọc eo biển”, Crimean Wind cho biết. “Cộng đồng mạng ở Kerch đang hoảng loạn”.
Một đoạn video xuất hiện, được cho là ghi lại cảnh một xuồng không người lái mặt nước định tấn công cầu đã bị phá hủy bởi drone Lancet của Nga.
Khoảng 3 giờ chiều (giờ địa phương), cơ quan quản lý cầu thông báo cây cầu lại bị đóng, nhưng không đưa ra lý do.
“Chúng tôi đề nghị những người đang trên cầu và trong khu vực kiểm tra giữ bình tĩnh và tuân theo hướng dẫn của lực lượng an ninh giao thông”, thông báo cho biết. Đến khoảng 5h42 phút chiều, cầu lại được mở.
Cây cầu được bảo vệ chặt chẽ
Trong lần tấn công đầu tiên vào tháng 10/2022, cầu bị phá hủy một phần bởi một xe tải chứa bom. Đến tháng 7/2023, cầu bị tấn công bằng xuồng không người lái.
Nga đã cố gắng khắc phục điểm yếu của cầu trước các cuộc tấn công từ biển. Sau vụ tấn công thứ hai, Nga dựng hàng rào bằng các sà lan bị đánh chìm ở phía Biển Đen của cầu. Các biện pháp phòng thủ này tiếp tục được củng cố trong hơn một năm sau đó. Sau khi loại bỏ các sà lan, Nga lắp đặt hàng rào chống lặn/phá hoại cố định dọc toàn bộ chiều dài cả hai nhánh cầu. Các rào chắn này được bố trí hai lớp ở phía Biển Đen và một lớp ở phía biển Azov. Ngoài ra, các sà lan nổi cũng được neo để tạo thành lối dẫn hướng vào khu vực tàu lớn đi qua gầm cầu.
Nga cũng tăng cường mạnh mẽ các biện pháp phòng thủ chủ động quanh cầu, bao gồm tuần tra bằng trực thăng, tàu mặt nước và đội tuần tra ngay trên cầu. Hệ thống kiểm tra phương tiện được siết chặt, phòng không được tăng cường và các hoạt động ngăn chặn thợ lặn hay phá hoại cũng được thực hiện.
Với tất cả những lớp phòng thủ này, việc SBU có thể đặt được chất nổ vào đúng vị trí quan trọng dưới cây cầu là điều đáng kinh ngạc. Nếu Ukraine phá hủy được cây cầu tại điểm đó, hậu quả sẽ là làm gián đoạn hoàn toàn giao thông qua cầu và cắt đứt đường tiếp cận ra biển Azov – một đòn giáng mạnh vào các khu vực do Nga chiếm đóng dọc theo vùng biển này.
Tình báo Ukraine đánh bom cầu Crimea, FSB bắt giữ "điệp viên" của Kiev
Phi đội Tu-95 khó phục hồi sau đòn UAV của Ukraine: Không quân Nga ứng phó như thế nào?
