Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương ngày 5/9, Đại sứ Philippines ở Washington Jose Manuel G. Romualdez hôm 4/9 đã nói, không ai muốn xảy ra bất kỳ cuộc xung đột hay chiến tranh nào, hy vọng Hoa Kỳ và Trung Quốc đại lục tăng cường liên lạc để làm dịu căng thẳng và cố gắng giải quyết vấn đề. Nhưng ông tuyên bố: nếu xảy ra xung đột, Philippines sẽ cho phép quân đội Mỹ sử dụng căn cứ quân sự ở nước này. Romualdez cũng tiết lộ rằng Philippines đang thảo luận với chính phủ Hoa Kỳ về việc tăng số lượng các căn cứ quân sự của Philippines có thể được quân đội Hoa Kỳ sử dụng và đang nghiên cứu các địa điểm khả thi.
Đông Phương viết, Romualdez là một người họ hàng thân thích của Tổng thống Philippines Ferdinan Marcos Jr., thế giới bên ngoài cho rằng phát biểu của ông có sức nặng nhất định. Trước đó, ông đã từng chỉ ra rằng “Hiệp ước Phòng thủ chung Hoa Kỳ-Philippines” sẽ không tự động đưa Philippines bị cuốn vào tất cả các cuộc xung đột liên quan đến Hoa Kỳ, mà dựa nhiều hơn vào khu vực trách nhiệm của Philippines, bao gồm Biển Đông và các vùng biển xung quanh. Ông nói rằng trong trường hợp xảy ra chiến tranh, Philippines sẽ liên minh với Hoa Kỳ, giống như trong Thế chiến thứ hai, và phía Philippines có thể cho phép Mỹ sử dụng các cơ sở liên quan.
 |
Quân đội Mỹ giúp huấn luyện quân đội Philippines theo Hiệp định phòng thủ chung (Ảnh: Reuters). |
Theo RFI ngày 5/9, Đại sứ Jose Manuel Romualdez, đã nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn với Nikkei Asia rằng Philippines có thể cho phép quân đội Hoa Kỳ sử dụng các căn cứ quân sự của mình trong trường hợp xảy ra xung đột ở eo biển Đài Loan. Ông nhấn mạnh rằng Philippines sẽ cho phép quân đội Mỹ sử dụng các căn cứ quân sự của Philippines nếu điều đó "quan trọng đối với chúng tôi và quan trọng đối với an ninh của chính chúng tôi."
Bài báo trên Nikkei Asia đề cập rằng Romualdez là một người họ hàng bên mẹ của Tổng thống Philippines Ferdinan Marcos Jr. và có sức ảnh hưởng nhất định đến chính sách an ninh và đối ngoại của tân tổng thống, ông đã bày tỏ lo ngại về căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Romualdez nói trong cuộc phỏng vấn: "Không ai muốn xảy ra bất kỳ cuộc chiến tranh hay đối đầu nào". Ông lưu ý: “Chúng tôi muốn kêu gọi hai nước giảm leo thang căng thẳng bằng cách đối thoại nhiều hơn và sau đó làm việc để giải quyết tất cả những vấn đề này vì đây là khía cạnh của chúng ta trên thế giới”.
 |
Tháng 3/2022, 9 ngàn lính Mỹ và Philippines đã tham gia cuộc tập trận chung có quy mô lớn nhất trong nhiều năm qua (Ảnh: AP). |
Romualdez đề cập rằng cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã bày tỏ thái độ cởi mở trong việc cho phép sử dụng đất nước của mình như một nơi tập kết quân đội Mỹ trong trường hợp khẩn cấp ở eo biển Đài Loan. Nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy đã có bất kỳ cuộc thảo luận nào giữa Manila và Washington về khả năng này dưới thời ông Duterte cầm quyền.
Sau khi chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ vào tháng 2 năm nay, ông Romualdez hồi tháng 3 cũng đã nói với giới truyền thông rằng: "Ông ấy (Duterte) nói rằng nếu họ (Hoa Kỳ) yêu cầu sự hỗ trợ của Philippines thì điều đó rất rõ ràng. Đương nhiên nếu là vạn bất đắc dĩ, Philippines sẽ sẵn sàng là một phần của nỗ lực này, đặc biệt nếu cuộc khủng hoảng Ukraine này lan sang khu vực châu Á."
Tờ Nikkei Asia viết, tân Tổng thống Marcos Jr. cho thấy ông đã thay đổi thái độ ôn hòa của ông Duterte về vấn đề Trung Quốc. Marcos cho biết trong bài diễn văn đầu tiên của ông về tình hình đất nước sau khi nhậm chức vào tháng 7: "Tôi sẽ không chủ trì bất kỳ quá trình nào để từ bỏ dù chỉ một inch vuông lãnh thổ của Cộng hòa Philippines cho bất kỳ thế lực nước ngoài nào."
 |
Chỉ huy quân đội hai bên tại lễ khai mạc cuộc tập trận chung hôm 28/3/2022 (Ảnh: AP). |
Báo cáo chỉ ra rằng, với việc quân đội Mỹ tìm cách triển khai quân theo "chuỗi đảo Thứ nhất" từ Nhật Bản đến Đông Nam Á, tầm quan trọng địa chính trị của Philippines đang gia tăng. Trong cuộc trả lời phỏng vấn, ông Romualdez cho biết Manila đang đàm phán với Washington để tăng số lượng các căn cứ quân sự của Philippines mà quân đội Mỹ có thể sử dụng.
Romualdez nói: "Quân đội của chúng tôi và quân đội Hoa Kỳ đang nghiên cứu xem xét các khu vực có thể". Ông nói, một căn cứ hải quân có thể nằm trong số các căn cứ bổ sung có thể được mở cho quân đội Hoa Kỳ. Khi được hỏi về khung thời gian thực hiện kế hoạch, Romualdez trả lời: “Hy vọng rằng trong vòng ba năm tới chúng tôi có thể có tất cả những khu vực mà chúng tôi đã xác định”.
Vào tháng 4/2014, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines lúc đó là Voltaire Gazmin và Đại sứ Hoa Kỳ tại Philippines Philip Goldberg đã ký kết tại Manila bản "Hiệp ước tăng cường Hợp tác Quốc phòng" kéo dài 10 năm giữa Philippines và Hoa Kỳ, cho phép quân đội Hoa Kỳ sử dụng các căn cứ quân sự của Philippines, xây dựng các cơ sở quân sự ở Philippines và cất giữ, triển khai vũ khí ở Philippines. Theo hiệp ước này, Mỹ có thể duy trì sự hiện diện quân sự luân phiên tại 5 căn cứ ở Philippines.
Một phát ngôn viên Lầu Năm Góc khi trả lời câu hỏi chất vấn, nói Hoa Kỳ và Philippines "định kì thảo luận về việc làm sâu sắc thêm liên minh an ninh lâu dài của chúng tôi, được hỗ trợ bởi Hiệp ước Phòng thủ chung và nhiều thỏa thuận khác, bao gồm “Hiệp ước tăng cường Hợp tác Quốc phòng năm 2014".
 |
Sau khi ông Marcos Jr, lên cầm quyền, Philippines dường như xích lại gần Mỹ hơn so với thời kì Duterte làm tổng thống (Ảnh: BBC). |
Người phát ngôn Lầu Năm Góc này cho biết: “Trong thời gian tới, chúng tôi tìm cách củng cố tư thế của liên minh để ứng phó những thách thức mới và đang nổi lên; đồng thời chúng tôi dự định sẽ tiếp tục triển khai các dự án cơ sở hạ tầng tại các địa điểm hiện tại của Hiệp ước tăng cường Hợp tác Quốc phòng và tìm thêm các địa điểm khác để phát triển hơn nữa”.
Ngoài ra, ngày 1/9 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd J. Austin III đã có cuộc điện đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Jose Faustino, Jr. Hai ông đã bày tỏ sẽ làm sâu sắc thêm sự hợp tác giữa hai bên theo “Hiệp định thăm viếng lẫn nhau” và “Hiệp ước tăng cường Hợp tác Quốc phòng” đã kí trước đây.
Hiện chưa thấy phía Trung Quốc có phản ứng trước phát biểu này của Đại sứ Jose Manuel G. Romualdez.
