Hàng chục lãnh đạo thế giới đã tập trung tại trụ sở Liên Hợp Quốc trong hôm 22/9 để bày tỏ ủng hộ việc công nhận Nhà nước Palestine, đánh dấu một bước ngoặt ngoại giao quan trọng gần 2 năm sau khi chiến sự ở Gaza bùng nổ. Tuy nhiên, động thái này vấp phải sự phản đối dữ dội từ Israel và đồng minh thân cận là Mỹ.
Tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố Pháp sẽ chính thức công nhận Nhà nước Palestine tại một cuộc họp do ông chủ trì cùng Arab Saudi. Đây được xem là một dấu mốc mang tính biểu tượng, nâng cao tinh thần của người Palestine, dù ít khả năng thay đổi cục diện thực tế tại chiến trường.
Chính phủ cực hữu nhất trong lịch sử Israel khẳng định sẽ không bao giờ chấp nhận sự tồn tại của một Nhà nước Palestine, đồng thời tiếp tục chiến dịch quân sự chống Hamas ở Gaza sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng. Ngược lại, chiến dịch quân sự của Israel đã vấp phải làn sóng chỉ trích toàn cầu khi hơn 65.000 người Palestine thiệt mạng, theo số liệu từ cơ quan y tế địa phương. Gần đây, Israel bắt đầu cuộc tấn công trên bộ vào thành phố Gaza, với triển vọng ngừng bắn vẫn vô cùng xa vời.
“Chúng ta phải mở đường cho hòa bình”, ông Macron phát biểu khi khai mạc phiên họp tại New York. Ông nhấn mạnh cần duy trì khả năng thực hiện giải pháp hai nhà nước, nơi Israel và Palestine cùng tồn tại hòa bình và an ninh. Tuyên bố công nhận Palestine đã khiến hội trường vang lên những tràng pháo tay kéo dài.
Israel cảnh báo rằng những động thái này sẽ làm suy yếu triển vọng đi đến một thỏa thuận hòa bình.
Tham dự sự kiện còn có Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan, Thủ tướng Canada Mark Carney và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres. Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez, người từng công nhận Palestine vào năm 2024, nhận định bước đi của Pháp và Anh là “rất quan trọng”, đồng thời nhấn mạnh đa số các nước phương Tây hiện nay đã công nhận Nhà nước Palestine.
Ông Macron cũng đưa ra một khuôn khổ cải tổ cho chính quyền Palestine, theo đó Pháp sẽ mở đại sứ quán nếu đạt được những điều kiện như ngừng bắn, cải cách và thả toàn bộ con tin còn bị Hamas giam giữ.
Trước thềm khóa họp Đại hội đồng LHQ tuần này, Luxembourg, Malta, Bỉ và Monaco cũng gia nhập hơn 3/4 trong số 193 quốc gia thành viên đã công nhận Nhà nước Palestine.
Trong thông điệp qua video, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas kêu gọi thêm nhiều nước công nhận và ủng hộ Palestine trở thành thành viên đầy đủ của Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, để có ghế chính thức, quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào Hội đồng Bảo an, nơi Mỹ nắm quyền phủ quyết.
Mỹ và Israel tẩy chay phiên họp. Đại sứ Israel tại LHQ Danny Danon cho biết sẽ bàn thảo cách đáp trả khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu trở về từ Washington sau cuộc gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 29/9. Ông Netanyahu nhiều lần tuyên bố sẽ không ngừng chiến dịch cho tới khi Hamas bị tiêu diệt, và kiên quyết bác bỏ việc công nhận Nhà nước Palestine.
Washington cũng cảnh báo rằng các động thái công nhận sẽ gây thêm nhiều rắc rối, thay vì giải quyết xung đột. Trong bối cảnh chiến sự ở Gaza leo thang và bạo lực gia tăng ở Bờ Tây, nhiều quốc gia cho rằng cần hành động ngay để cứu vãn cơ hội cuối cùng cho giải pháp hai nhà nước.
Châu Âu chia rẽ, Israel phản ứng cứng rắn
Dù phần lớn châu Âu đã công nhận Palestine, hai nền kinh tế lớn là Đức và Italy vẫn giữ thái độ dè dặt. Berlin khẳng định chỉ công nhận khi có một tiến trình chính trị rõ ràng dẫn đến giải pháp hai nhà nước, đồng thời cảnh báo Israel không được tiếp tục sáp nhập lãnh thổ chiếm đóng. Rome thì cho rằng việc công nhận lúc này có thể “phản tác dụng”.
Giới chức Israel hé lộ khả năng sẽ đáp trả Paris bằng các biện pháp song phương và thậm chí xem xét sáp nhập thêm một phần Bờ Tây. Tuy nhiên, động thái này có nguy cơ phản tác dụng, khiến Israel mất đi sự ủng hộ từ những đối tác quan trọng trong khu vực như Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) – quốc gia từng bình thường hóa quan hệ với Israel năm 2020 theo Hiệp định Abraham.
UAE cảnh báo việc sáp nhập sẽ phá vỡ tinh thần của thỏa thuận lịch sử này. Trong khi đó, Mỹ cũng đe dọa sẽ có hậu quả đối với bất kỳ quốc gia nào áp đặt biện pháp trừng phạt Israel, bao gồm cả Pháp – nước chủ trì hội nghị.
Pháp và Arab Saudi dẫn đầu làn sóng công nhận Palestine: Thế giới chia rẽ, Israel dọa trả đũa
4 công dân Mỹ thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel vào Lebanon
Ba đồng minh thân cận “quay lưng”: Anh, Canada và Australia bất ngờ công nhận Palestine
Theo Reuters
