Chuyên gia Lê Công Thành đưa ra lời khuyên về sử dụng AI và mô hình tư duy 6C

Nhân sự kiện công ty MISA ra mắt giải pháp AMIS OneAI với mục tiêu phổ cập AI đến cho mọi doanh nghiệp, tổ chức và hộ gia đình, VietTimes đã có cuộc trao đổi bên lề với chuyên gia Lê Công Thành, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Công ty InfoRE Technology. Ông Thành là một chuyên gia về AI, và người đi đầu trong phong trào "Bình Dân Học AI" tại Việt Nam, nhằm mục đích giúp mọi người hiểu và làm chủ công nghệ AI.

- Là quản trị viên của cộng đồng "Bình dân học AI", ông nhận thấy AI hiện nay đang phát triển đến cấp độ nào và người mới tiếp xúc với AI cần bắt đầu từ đâu?

- AI là một công nghệ xuyên suốt mọi lĩnh vực, ngành nghề và xã hội, vì vậy ứng dụng của nó rất rộng lớn. Với người mới, có thể bắt đầu bằng việc học viết prompt đơn giản để ứng dụng trong viết lách và sáng tạo. Sau đó, người dùng nâng cao bằng cách kết hợp hình ảnh, âm thanh và văn bản trong prompt để điều khiển AI tốt hơn.

Ở cấp độ cao hơn, sử dụng AI đòi hỏi tư duy chuyên sâu, trong đó có sáu mô hình tư duy cốt lõi gọi là 6C: tư duy phản biện (Critical Thinking), tư duy sáng tạo (Creative), tư duy hợp tác (Collaboration), tư duy giao tiếp (Communication), tư duy học tập suốt đời (Continuous Learning) và tư duy tinh xảo (Craftsmanship).

Một bước tiến quan trọng là sử dụng AI như một kỹ năng tư duy, kết hợp giao tiếp và cộng hưởng mạnh mẽ với AI. Thậm chí, người dùng có thể phát triển kỹ năng xử lý dữ liệu – nguồn tài nguyên chính để tương tác hiệu quả với AI, từ đó gia tăng sức mạnh xử lý công việc và giải quyết vấn đề.

Tuy nhiên, cuộc cách mạng công nghiệp AI cũng đòi hỏi con người không chỉ sử dụng mà còn phải biết phát minh – tạo ra những sáng tạo mới, mô hình mới, phương thức làm việc mới. Đây là thách thức lớn nhất khi làm chủ AI và cũng là quá trình học tập, tìm tòi suốt đời. AI giống như điện năng, đi vào cuộc sống và là cơ hội để chúng ta sáng tạo và học hỏi không ngừng ở nhiều tầng bậc khác nhau.

- Ông có lời khuyên nào dành cho những người mới tiếp cận AI để rút ngắn thời gian làm quen và khai thác hiệu quả công nghệ này?

- Một cách tiếp cận hiệu quả là coi AI như kỹ năng đọc viết thông thường, không nên học kiểu cấp tốc trong vài ngày hay vài giờ mà cần học dần từng chút một mỗi ngày.

Theo mô hình đầu tư lãi kép, nếu ta dành khoảng 1% thời gian mỗi ngày, tức khoảng 15 phút để học và thực hành AI, nhưng đều đặn không bỏ ngày nào, thì chỉ sau vài tháng sẽ thấy giá trị rất lớn. Sau 3 - 6 tháng, nhiều người có thể tiết kiệm được đến 30% – 50% thời gian làm việc hàng ngày nhờ sự hỗ trợ của AI, ví dụ chỉ còn tốn 4 tiếng thay vì 8 tiếng để hoàn thành công việc.

Cách học này giúp làm chủ AI dễ dàng và bền vững, tránh được tình trạng học nhanh quên nhanh hay bỏ cuộc giữa chừng.

- Ngoài ChatGPT, hiện có nhiều công cụ AI khác trên thị trường khiến người dùng phổ thông bối rối không biết chọn gì. Ông có lời khuyên nên sử dụng công cụ nào không?

- Thời đại hiện nay là thời đại sáng tạo toàn cầu. Rất nhiều công cụ AI mạnh mẽ, thậm chí miễn phí, đang sẵn có cho người dùng. Tôi khuyên nên sử dụng kết hợp nhiều công cụ để tối ưu hiệu quả. Ví dụ, không chỉ dùng ChatGPT mà nên dùng thêm Gemini để phản biện nội dung, hoặc Claude để tạo thành một bộ công cụ AI đa dạng và hiệu quả.

Tuy nhiên, trong công việc thì phải lưu ý các quy định về bảo mật dữ liệu tại Việt Nam, chẳng hạn như luật cấm luân chuyển dữ liệu ra nước ngoài. Vì thế nên ưu tiên chọn các công cụ như MISA AMIS OneAI có khả năng bảo vệ và xử lý dữ liệu nội địa. Khi đã thành thạo, người dùng sẽ biết lựa chọn công cụ phù hợp với từng tình huống và nhu cầu cụ thể.

- Nhiều chủ doanh nghiệp còn băn khoăn về việc ứng dụng AI như thế nào và đầu tư ra sao để hiệu quả. Ông có lời khuyên gì dành cho họ?

- Tôi khuyên các chủ doanh nghiệp và lãnh đạo nên bắt đầu bằng việc tự mình làm chủ AI. Có khái niệm gọi là C.AI.O - những nhà lãnh đạo trí tuệ nhân tạo, không nhất thiết phải chuyên sâu công nghệ nhưng hiểu được tầm quan trọng của AI và mong muốn đưa sức mạnh AI vào toàn bộ tổ chức.

Việc ứng dụng AI sẽ chỉ là vấn đề thời gian nếu lãnh đạo có tư duy này, bao gồm cả nhân sự bên trong lẫn khách hàng và đối tác. Quan trọng là phải xác định AI là một hành trình học tập suốt đời, không nên nóng vội đạt hiệu quả ngay mà cần kiên trì phát triển từng bước để chắc chắn gặt hái thành công trong dài hạn.

- Tại hội thảo về "Chiến lược AI và kiến trúc dữ liệu quốc gia, tổ chức và doanh nghiệp" vừa qua, có 1 thông tin được đưa ra về "Chỉ số ứng dụng AI" của Việt Nam được công bố là 37,3, thấp hơn mức trung bình toàn cầu là 38,8. Theo ông, nguyên nhân nào dẫn đến chỉ số ứng dụng AI của Việt Nam còn khá thấp, dù người dân Việt Nam rất hào hứng với công nghệ này?

- Chúng ta không nên xem AI chỉ đơn thuần là một công nghệ duy nhất mà cần nhận thức nó bao gồm nhiều thành phần khác nhau, trong đó công nghệ dữ liệu đóng vai trò then chốt. Thực tế, về mặt dữ liệu, Việt Nam chưa có nhiều lợi thế so với các quốc gia lớn trên thế giới. Mỹ đã tích lũy dữ liệu lớn trong gần 40 năm, Trung Quốc cũng đã làm điều này mạnh mẽ trong hơn 20 năm, trong khi Việt Nam mới chỉ gần đây bắt đầu có các tổ chức như Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia để bảo vệ và phát triển nguồn dữ liệu.

Ngoài ra, hạ tầng tính toán của Việt Nam, đặc biệt là các siêu máy tính mạnh mẽ, vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu với chi phí cao do chúng ta chưa làm chủ được công nghệ chế tạo. Điều này làm hạn chế khả năng xây dựng hệ thống AI nội địa chuyên biệt và mạnh mẽ.

Tuy nhiên, ngày hôm nay đánh dấu bước tiến quan trọng khi công ty MISA giới thiệu AMIS OneAI, một hệ thống AI tích hợp, hướng đến làm chủ trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Trong tương lai, người Việt hoàn toàn có thể kỳ vọng có được những hệ thống AI riêng biệt để sử dụng, ngay cả khi bị ngắt kết nối với Internet toàn cầu. Điều này chắc chắn sẽ giúp chỉ số ứng dụng AI tại Việt Nam cải thiện rõ rệt và mở rộng sang nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác nhau.

- Dường như có một hạn chế của các chatbot AI nội địa như AMIS OneAI là nó chưa được chuyên biệt theo từng lĩnh vực mà vẫn khá tổng quát. Điều này có thể khiến các doanh nghiệp có yêu cầu chuyên biệt riêng cảm thấy chưa thực sự đáp ứng nhu cầu sâu sát của mình có phải không thưa ông?

Theo tôi, vấn đề này phụ thuộc rất nhiều vào dữ liệu. Khi tổ chức được hạ tầng dữ liệu phù hợp và đưa vào các mô hình AI, hệ thống có thể được tùy chỉnh để hoạt động hiệu quả theo từng ngữ cảnh ngành nghề cụ thể. Ví dụ, với một doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp, các kỹ sư có thể điều chỉnh AMIS OneAI để phù hợp với các đặc thù và yêu cầu của ngành này. Tương tự, với bất kỳ lĩnh vực hay ngành nghề nào khác, đều có thể thực hiện tùy chỉnh tương tự.

Điều quan trọng nhất là Việt Nam phải làm chủ được hạ tầng tính toán và mô hình AI. Đây đang là cơ hội rất lớn khi các mô hình AI mở (open-source) với chất lượng cao đang phát triển mạnh trên thế giới và được cung cấp miễn phí, cho phép chúng ta triển khai ngay trên hạ tầng riêng của mình.

Nhờ đó, Việt Nam không cần thiết phải phát triển mô hình AI từ đầu mà có thể tiếp cận được 80% – 90% chất lượng của các mô hình hàng đầu thế giới, đồng thời áp dụng chúng vào các lĩnh vực chuyên biệt theo từng nhóm dữ liệu đặc thù. Qua đó, các công ty, tổ chức Việt Nam sẽ xây dựng được AI riêng mang đặc trưng và bản sắc riêng, phục vụ hiệu quả hơn cho nhu cầu nội địa.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!