Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chỉ ra 3 thách thức và 4 tiềm năng để Việt Nam tiếp cận thương mại số

VietTimes -- Tại Hội thảo “Cách mạng dữ liệu: Thương mại trên nền tảng số và cơ hội cho Việt Nam”, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đã có những chia sẻ cởi mở về thách thức và cơ hội cho Việt Nam trong việc tiếp cận thương mại trên nền tảng số (thương mại số).
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chỉ ra 3 thách thức và 4 tiềm năng để Việt Nam tiếp cận thương mại số.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chỉ ra 3 thách thức và 4 tiềm năng để Việt Nam tiếp cận thương mại số.

3 thách thức phát triển thương mại số

Theo đó, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định kinh tế số và thương mại số sẽ hỗ trợ, bổ sung lẫn nhau mở ra những cơ hội phát triển đầy hấp dẫn cho Việt Nam trong tương lai. Tuy nhiên, để tận dụng được xu thế này, Việt Nam cần phải khắc phục 3 thách thức cơ bản.

Trước tiên, Việt Nam đang gặp nhiều thách thức trong việc xây dựng hệ thống dữ liệu chung, có khả năng chia sẻ thông tin giữa các đơn vị, địa phương. Số liệu thống kê được công bố vẫn chưa được cập nhật kịp thời, thường xảy ra “độ vênh”. Sau khi được công bố, nhiều số liệu vẫn phải thực hiện điều chỉnh.

Bên cạnh đó, số liệu thống kê cũng được chuyên gia Phạm Chi Lan đánh giá là “thiếu độ mở”. Một phần là do nhà nước có những thông tin mật không được công bố rộng rãi. Trong khi đó, doanh nghiệp cũng đang có tình trạng duy trì tới 2 - 3 báo cáo được dành riêng cho các đối tượng khác nhau như: nội bộ, cổ đông, cơ quan nhà nước (thuế, thống kê).

“Việc thiếu các chuẩn mực về thống kê, hệ thống kế toán làm cho độ tin cậy của các số liệu thống kê vẫn chưa cao. Hệ thống dữ liệu chưa đủ tin cậy để làm cơ sở cho việc đánh giá, xây dựng chiến lược cho chính phủ và doanh nghiệp” - bà Phạm Chi Lan chia sẻ.

Thách thức thứ 2 được bà Lan chỉ ra là việc các chính sách tại Việt Nam vẫn chưa nhất quán, độ minh bạch và tính khả thi vẫn còn bỏ ngỏ. Các điều kiện kinh doanh vẫn còn phức tạp, thiếu tính đồng bộ giữa các chuyên ngành và gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp trong nước.

Thương mại điện tử tại Việt Nam đã có những phát triển nhanh chóng nhưng vẫn còn “vướng” thanh toán điện tử. Người dân và doanh nghiệp vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt thay vì sử dụng kênh thanh toán điện tử.

“Thương mại điện tử, thanh toán điện tử có triển vọng tốt nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào chính sách. Chính sách phải tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận được” - chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lankhuyến nghị.

Tuy nhiên, bà Lan cũng đánh giá cao việc Việt Nam đã có sự khuyến khích phát triển công nghệ cao, đưa ra nhiều quy định tốt để thúc đẩy startup, công nghệ, với mong muốn cải thiện được năng suất lao động, thúc đẩy kinh tế.

Thách thức lớn thứ 3 được chuyên gia Phạm Chi Lan đề cập tới là những tập quán và văn hóa kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam vẫn chưa có nhiều thay đổi.

Các doanh nghiệp siêu nhỏ và DNNVV vẫn chiếm đa số tại Việt Nam . Các doanh nghiệp này kinh doanh nhiều mặt hàng, nhiều lĩnh vực và gặp nhiều khó khăn về quản trị. Bên cạnh đó, các DNNVV cũng gặp nhiều thách thức trong việc tiếp cận thông tin về nhu cầu của người tiêu dùng, dẫn đến tình trạng thiếu sự hiểu biết về thị trường.

Bên cạnh đó, tập quán kinh doanh cũ tại DNNVV cũng vô tình chung trở thành rào cản cho các hoạt động phân phối trong thương mại điện tử. Hệ thống dịch vụ hỗ trợ kinh doanh đã hình thành nhưng vẫn chưa đủ mạnh để hỗ trợ cho các DNNNV nhưng hỗ trợ khá tốt cho các doanh nghiệp lớn vì tính chuyên nghiệp cao hơn.

“ Việt Nam cần phải vượt qua những thách thức đó để nắm bắt thêm cơ hội từ thương mại trên nền tảng số” - chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan khuyến nghị.

Việt Nam đang có 4 tiềm năng lớn

Bên cạnh các thách thức kể trên, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết Việt Nam đang có 4 tiềm năng (cơ hội) lớn trong bối cảnh thương mại trên nền tảng số đang phát triển mạnh mẽ.

Thứ nhất, cải thiện năng suất lao động đang mở ra cơ hội phát triển mới cho Việt Nam .

Trong thời gian gần đây, Việt Nam đang thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế, đảm bảo những động lực mới cho tăng trưởng. Theo đó, mô hình tăng trưởng tương lai của Việt Nam phải là mô hình do “năng suất lao động dẫn dắt, thể chế là tiền đề”.

Tiếp đến, Việt Nam đang thực hiện cải cách thể chế, cắt bỏ các điều kiện kinh doanh không cần thiết để tạo ra môi trường kinh doanh thông thoáng hơn.

Trong số 16 FTAs mà Việt Nam đã và chuẩn bị tham gia, đều có những nội dung quy định chi tiết về phát triển kinh tế số, thay đổi thể chế. Điều này cũng sẽ mở ra những cơ hội phát triển lớn cho Việt Nam .

Thứ ba, Việt Nam đang trong thời kỳ “dân số vàng” và được dự báo là sẽ kết thúc vào năm 2030.

Những người trẻ được đánh giá là có khả năng thích ứng nhanh chóng, phù hợp với môi trường toàn cầu hóa. Người Việt Nam cũng được đánh giá cao về khả năng tư duy logic, toán học.

Nếu không tận dụng được những tiềm năng mà cơ cấu “dân số vàng” mang lại, cơ hội cho phát triển kinh tế của Việt Nam sẽ khó khăn gấp bội.

Thứ tư, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết kinh tế số và thương mại điện tử đã và đang hình thành ở nhiều quốc gia, đặc biệt là các đối tác lớn của Việt Nam .

Trong đó, kinh tế số và thương mại điện tử đang phát triển rất mạnh mẽ tại Mỹ và Trung Quốc . Việt Nam nếu không kịp thay đổi thì sẽ khó nắm bắt được những cơ hội từ sự chuyển biến này.

Chuyên gia Phạm Chi Lan bày tỏ tin tưởng Việt Nam sẽ tận dụng được những tiềm năng lớn để tạo được những sự phát triển đột phá trong thương mại điện tử, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế./.