Lời tòa soạn: Các vụ án hình sự liên quan Vạn Thịnh Phát, Tân Hoàng Minh và Kết luận 276 của Thanh tra Chính phủ mới đây cho thấy tình trạng vi phạm pháp luật trong huy động và sử dụng tiền từ trái phiếu doanh nghiệp không chỉ xảy ra tại các doanh nghiệp bất động sản, năng lượng mà còn liên quan nhiều tổ chức tín dụng.
Từ dữ liệu có được, VietTimes phác họa bức tranh phát hành phiếu hiện nay cũng như những “mánh khóe” của doanh nghiệp nhằm lợi dụng những kẽ hở trong quản lý, giám sát huy động, sử dụng trái phiếu. Thực tế này cho thấy thị trường trái phiếu còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Trong kết luận mới đây của Thanh tra Chính phủ (TTCP), sai phạm về trái phiếu của Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (còn gọi là Novaland) và các công ty thành viên, công ty liên quan được xác định là nghiêm trọng hơn các doanh nghiệp còn lại, buộc TTCP phải chuyển sang Bộ Công an xem xét xử lý.
Hãy ngược thời gian về 5 năm trước, khi doanh nghiệp có tên Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim có vốn điều lệ 270 tỷ đồng bất ngờ tăng vốn lên 1.844 tỷ đồng. Cổ đông lớn nhất, sở hữu 99,999% (tương đương 1.843,973 tỷ đồng) là bà Võ Thị Kim Thoa, giữ chức Chủ tịch HĐTV.
Người phụ nữ sinh năm 1982 này xuất hiện hết sức đột ngột, với số vốn góp khổng lồ. Không ai biết bà Võ Thị Kim Khoa là ai, hay đại diện cho ai để hiện diện tại Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim.
Mãi tới sau này, bà Võ Thị Kim Khoa được xác định là người trung chuyển vốn cho Novaland trong một trò chơi tài chính đầy phiêu lưu. Thì ra, toàn bộ số tiền 1.843,973 tỷ đồng mà bà Khoa góp vào Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim (bao gồm 269,973 tỷ đồng mua lại từ Công ty Bất động sản Bình An) là tiền của Công ty CP Kinh doanh nhà Nova chuyển tới.
Điều đáng kinh ngạc hơn, ngay trong ngày bà Võ Thị Kim Khoa xuất hiện tại Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim, công ty này đồng thời chuyển hơn 1.500 tỷ đồng cho các công ty và cá nhân trung gian khác để chuyển ngược về cho Công ty CP Kinh doanh nhà Nova.
Như vậy, bằng thao tác chi tiền vào thâu tóm rồi rút tiền ra ngay lập tức, Công ty CP Kinh doanh nhà Nova đã “bỏ túi” Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim.
Chưa dừng lại. Tháng 7/2020, Novaland tiếp tục bơm 1.500 tỷ đồng trái phiếu vào Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng, để sau đó, Khải Hưng dùng 1.500 tỷ đồng này, cộng thêm 400 tỷ đồng khác (tổng cộng thành 1.900 tỷ đồng) để mua lại toàn bộ vốn góp của bà Võ Thị Kim Khoa tại Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim (có giá trị 1.843,973 tỷ đồng).
Bà Võ Thị Kim Khoa sau khi nhận được tiền từ Khải Hưng đã chuyển 1.500 tỷ đồng qua các công ty trung gian để chảy ngược về Công ty CP Kinh doanh nhà Nova.
Như vậy, sau 2 lần chuyển tiền vào Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim, Novaland đã chính thức sở hữu công ty này.
Câu hỏi được đặt ra là tại sao Novaland không mua Công ty TNHH Bất động sản Thế kỷ Hoàng Kim ngay từ đầu, mà lại phải 2 lần mua bán, thông qua bà Võ Thị Kim Khoa?
Câu trả lời chỉ có thể là Novaland muốn chuyển tiền trái phiếu cho Công ty CP Kinh doanh nhà Nova, nhưng không muốn tự tay bơm thẳng mà phải vòng vèo qua việc mua bán các công ty khác, và qua 1 trung gian là cá nhân (bà Võ Thị Kim Khoa) nhằm che giấu đường đi của dòng tiền và cũng là để tránh cho Công ty CP Kinh doanh nhà Nova có nghĩa vụ nợ trái phiếu trực tiếp.
Đây là cách bắc cầu cho vốn đi qua, để Công ty CP Kinh doanh nhà Nova không phải chịu nghĩa vụ nợ mà vẫn có vốn để sử dụng.
Thủ thuật này tiếp tục được lặp lại ở các thương vụ mua bán khác như: Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Unity (huy động 584 tỷ đồng trái phiếu để mua lại 99,99% vốn điều lệ Công ty TNHH Bất động sản Đà Lạt Lake), Công ty TNHH Thành phố Aqua (huy động 4.600 tỷ đồng trái phiếu để mua lại 99,999% vốn điều lệ Công ty Phúc Hoa và 99,999% Công ty Green Land), Công ty CP Dịch Vụ Đầu tư Lucky House (huy động 600 tỷ đồng trái phiếu để mua lại 99,99% Công ty An Huy).
Tựu trung lại, số tiền trái phiếu mà Công ty CP Kinh doanh nhà Nova nhận được qua các thương vụ nêu trên lên tới 7.084 tỷ đồng. Quá trình đó, Novaland đã dùng hàng loạt pháp nhân huy động vốn trái phiếu, luân chuyển dòng tiền qua nhiều công ty để đổ về Công ty CP Kinh doanh nhà Nova. Hệ quả là Novaland vừa mở rộng về quy mô tập đoàn (có thêm công ty con), vừa có tiền đổ về công ty mục tiêu (Công ty CP Kinh doanh nhà Nova).
Ngoài việc mua bán cổ phần doanh nghiệp, Novaland còn dùng chiêu trò hợp tác đầu tư, kinh doanh để đổ vốn trái phiếu về Công ty CP Kinh doanh nhà Nova.
Năm 2021, Công ty TNHH Bất động sản Gia Đức (công ty con của Novaland) đã huy động 1.300 tỷ đồng trái phiếu rồi sử dụng để đầu tư 293 bất động sản nghỉ dưỡng tại dự án Nova World Phan Thiết qua hình thức đặt cọc cho Công ty CP Kinh doanh nhà Nova bằng văn bản thoả thuận.
Tương tự, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Residence (có liên quan đến Novaland) cũng huy động 3.000 tỷ đồng trái phiếu để đặt cọc cho Công ty CP Kinh doanh nhà Nova nhằm đăng ký mua 130 bất động sản biệt thự nghỉ dưỡng tại dự án NovaWorld Phan Thiết.
Ngoài ra, Novaland phát hành 7 lô trái phiếu NVL2020-01 trị giá 1.500 tỷ đồng góp vốn vào Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Tân Kim Yến và phát hành 8 lô trái phiếu NVL2020-03 trị giá 2.500 tỷ đồng góp vào Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Nova Sài Gòn Royal. Các công ty này đã ký hợp đồng với các pháp nhân khác như Công ty CP Huỳnh Gia Huy, Công ty TNHH Delta - Valley Bình Thuận để hợp tác kinh doanh. Trong đó, Công ty TNHH Delta - Valley Bình Thuận chính là chủ đầu tư NovaWorld Phan Thiết – dự án mà Công ty CP Kinh doanh nhà Nova đã đứng ra “nhận cọc” hàng nghìn tỷ đồng của các công ty: Bất động sản Gia Đức, Đầu tư và Phát triển Residence.
Ngoài việc luân chuyển, sử dụng vốn trái phiếu nêu trên, Novaland và các công ty con, công ty có liên quan còn có nhiều vi phạm trong phát hành, sử dụng vốn trái phiếu, quản lý vốn trái phiếu, công bố thông tin… Hậu quả là tới tháng 6/2023, Novaland nợ quá hạn cả gốc và lãi trái phiếu hơn 4.800 tỷ đồng.
Các công ty trong “hệ sinh thái” cũng lâm vào tình cảnh khó khăn: Công ty CP Nova Final Solution nợ quá hạn cả gốc và lãi trái phiếu 546,107 tỷ đồng, Công ty TNHH Nova Thảo Điền nợ quá hạn lãi trái phiếu 95,806 tỷ đồng, Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Nova Saigon Royal nợ quá hạn lãi trái phiếu 56,227 tỷ đồng, Công ty TNHH Bất động sản Gia Phú nợ quá hạn lãi trái phiếu 2,618 tỷ đồng, Công ty CP Kinh doanh Bất động sản Thái Bình nợ quá hạn lãi trái phiếu 10,284 tỷ đồng.
Công ty GreenWich nợ gốc trái phiếu quá hạn 1.571,997 tỷ đồng, nợ lãi quá hạn 241 tỷ đồng; Công ty BNP Global nợ gốc quá hạn 2.094,37 tỷ đồng, nợ lãi quá hạn 64,8 tỷ đồng; Công ty Summer Bearch nợ lãi quá hạn 60,493 tỷ đồng; Công ty CP Marina Mekong nợ lãi quá hạn 14,064 tỷ đồng.
Nghiêm trọng hơn, một số doanh nghiệp còn không nhìn thấy khả năng trả nợ. Ví dụ như Công ty BNP Global lỗ liên tục từ năm 2021 đến 6 tháng đầu năm 2023, trong khi toàn bộ tài sản bảo đảm đã bán hết. Trong 2.100 tỷ đồng trái phiếu huy động được thì có 1.000 tỷ đồng sau khi chuyển qua công ty trung gian đã bị Ngân hàng SCB thu hồi nợ.
Novaland nói gì?
Sau kết luận thanh tra, Novaland cho biết các gói trái phiếu trên được phát hành từ ngày 1/2/2015 đến 30/6/2023, tổng dư nợ tại thời điểm 30/06/2023 là 34.878 tỷ đồng. Sau quá trình tái cấu trúc trong năm 2024 – 2025. Hiện phần lớn các gói trái phiếu này đã được Novaland tất toán toàn bộ nợ gốc, lãi; và chỉ còn một vài gói còn tồn đọng dư nợ. Tổng dư nợ trái phiếu phát hành riêng lẻ tính đến 30/09/2025 là 19.559 tỷ đồng (đã tất toán được 15.319 tỷ đồng, chiếm gần 44% tổng dư nợ tại 30/06/2023).
Đối với 24 gói trái phiếu Thanh tra Chính phủ đã có kiến nghị chuyển thông tin đến các cơ quan công an, Novaland đã thanh toán, tất toán 15 gói trái phiếu với tổng giá trị ban đầu 7.000 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 57,7% tổng dư nợ ban đầu); cơ bản hoàn tất cơ cấu và gia hạn được 1 gói trái phiếu với tổng trị giá ban đầu 250 tỷ đồng; duy trì thanh toán đúng hạn 7 gói trái phiếu từ nguồn doanh thu hợp pháp của các dự án.
Đối với 1 gói trái phiếu quá hạn còn lại (chiếm tỷ lệ 8,2% tổng dư nợ ban đầu), Novaland cũng đã tiến hành thanh toán gốc và lãi cho các trái chủ để giảm dư nợ từ 1.000 tỷ đồng xuống còn 833 tỷ đồng và đang tiếp tục xử lý bằng nhiều giải pháp được các trái chủ đồng thuận.
Còn nữa...