Ngày 27/8, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra liên quan tới cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng (DIC Corp, HoSE: DIG).
Nhiều sai phạm trong xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất
Theo kết luận thanh tra, quá trình cổ phần hoá và thoái vốn tại doanh nghiệp đã phát sinh những hạn chế, thiếu sót, vi phạm như: không lập phương án sử dụng đất; không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.
Bộ Xây dựng ban hành quyết định phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước là Công ty Đầu tư phát triển xây dựng sang Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng không đảm bảo đúng thời gian theo quy định.
Về xác định giá trị tài sản là công trình xây dựng trên đất, theo kết luận thanh tra, đơn vị tư vấn là Công ty Cổ phần Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của 2 công trình xây dựng trên đất dẫn đến giá trị tài sản được đánh giá chênh lệch giảm so với quy định số tiền hơn 2,4 tỷ đồng; không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất 25 căn biệt thự thuộc Khu biệt thự Phương Nam.
Tuy nhiên, doanh thu từ việc chuyển nhượng 14/25 căn biệt thự sau ngày 1/1/2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của công ty nhà nước theo quy định; 11 căn còn lại đã được Kiểm toán Nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất và Công ty Đầu tư phát triển xây dựng đã nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp sau khi Bộ Xây dựng có quyết định phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần.
"VIVACO và Bộ Xây dựng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá, không đúng quy định", kết luận nêu.
Thanh tra Chính phủ đã đề nghị và được UBND tỉnh Đồng Nai có văn bản xác định vị trí dự án chưa được ghi nhận trong bảng giá đất giai đoạn 2006 - 2008, không có giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở giai đoạn 2006 - 2008 nên không xác định được giá thị trường.
Thanh tra Chính phủ nhận thấy UBND tỉnh Đồng Nai cần rà soát để xử lý theo đúng quy định của pháp luật về cổ phần hoá doanh nghiệp (nếu giá trị quyền sử dụng đất xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách nhà nước).
Làm rõ các khoản lỗ của 3 công ty con
Về xử lý tài chính trong giai đoạn từ khi xác định giá trị doanh nghiệp đến khi chính thức chuyển sang công ty cổ phần, theo Thanh tra Chính phủ, trong quá trình quyết toán giá trị vốn nhà nước, Công ty Đầu tư phát triển xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 3 công ty con, được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao sang công ty cổ phần, không đúng quy định tại khoản 4 Điều 21 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính phủ.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Xây dựng và người đại diện phần vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ trên để xử lý theo đúng quy định.
Đối với việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ, theo kết luận, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009, cần được kiểm điểm, xử lý theo quy định.
Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phần để thoái vốn nhà nước, Thanh tra Chính phủ kết luận Bộ Xây dựng ban hành Văn bản số 2649/BXD-QLDN ngày 7/11/2017 phê duyệt phương án thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng nhưng không xin ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Ngoài ra, Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng cung cấp thông tin không đầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 địa chỉ đất nhằm bảo đảm sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cổ phần. Tổng số tiền chưa được xác định theo giá thị trường để đưa vào định giá cổ phần tạm ước tính là 1.821 đồng/CP, ước giá cổ phần sẽ là 14.251 đồng (= giá do tư vấn đã xác định là 12.430 đồng + 1.821 đồng).
Tuy nhiên, kết quả thẩm định giá của đơn vị tư vấn và lịch sử giá giao dịch trên thị trường chứng khoán của mã cổ phiếu DIG đã được Bộ Xây dựng tham khảo, trên cơ sở đó Bộ Xây dựng xác định giá bán cổ phiếu tối thiểu là 15.000 đồng, cao hơn giá thẩm định của đơn vị tư vấn (12.430 đồng); giá bán khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán đã thực hiện là 19.250 đồng/CP, cao hơn giá do Bộ Xây dựng xác định.
Trong khi đó, theo quy định của pháp luật về phương thức chuyển nhượng vốn nhà nước nêu tại điểm a khoản 4 Điều 38 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP của Chính phủ thì giá bán cổ phần theo phương thức khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán sẽ do thị trường quyết định.
Chuyển cơ quan điều tra nếu vi phạm hình sự
Từ những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh trách nhiệm thuộc về Ban Chỉ đạo cổ phần hoá Công ty Đầu tư phát triển xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007 - 2008, năm 2009, giai đoạn năm 2016 - 2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan; đơn vị tư vấn là VIVACO; người đại diện phần vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng.
Trên cơ sở kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm để có hình thức xử lý theo quy định đối với tập thể lãnh đạo giai đoạn 2007 - 2008, 2016 - 2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra những hạn chế, vi phạm được chỉ ra qua thanh tra.
Đôn đốc các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục số tiền vi phạm trong xác định giá trị tài sản được chỉ ra qua thanh tra; xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại Công ty CP DIC số 1, Công ty Cổ phần DIC Vật liệu Xây dựng và Công ty Cổ phần DIC Du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tại Công ty Đầu tư phát triển xây dựng theo đúng quy định; làm rõ việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009; kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng.
Đồng thời, Tổng Thanh tra đề nghị Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai rà soát lại việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước. Nếu giá trị quyền sử dụng đất được xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách nhà nước.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị trong quá trình kiểm điểm, rà soát, xử lý, khắc phục các hạn chế, vi phạm được chỉ ra qua thanh tra, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Bộ Xây dựng chuyển thông tin đến cơ quan điều tra xem xét xử lý theo thẩm quyền.
