Bên nào đã giành lợi thế qua vòng 13 đàm phán thương mại Mỹ - Trung?

VietTimes -- Ngày 11 tháng 10, sau khi vòng đàm phán thương mại Mỹ - Trung thứ 13 kết thúc, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói Mỹ và Trung Quốc đã đạt được “thỏa thuận giai đoạn một mang tính thực chất”. Ông hoãn việc áp mức thuế mới đối với 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc lẽ ra áp dụng từ ngày 15/10 và thay đổi 180 độ trong nhiều nhận xét liên quan đến Trung Quốc. So với việc lạc quan của ông Trump, phản ứng của Trung Quốc lại hoàn toàn khác.
Việc Trung Quốc cam kết mua khoảng 50 tỷ USD sản phẩm nông nghiệp được cho là thắng lợi lớn của ông Trump trong thỏa thuận đạt được.
Việc Trung Quốc cam kết mua khoảng 50 tỷ USD sản phẩm nông nghiệp được cho là thắng lợi lớn của ông Trump trong thỏa thuận đạt được.

 Ông Trump lạc quan, đổi giọng phát biểu về Trung Quốc

Sau cuộc gặp với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc tại Nhà Trắng, Ông Trump tiết lộ với các phóng viên rằng thỏa thuận thương mại sẽ đạt được theo ba bước. Thỏa thuận bước đầu hiện tại sẽ giải quyết các vấn đề quyền sở hữu trí tuệ và dịch vụ tài chính.

Trong đó, Trung Quốc sẽ mua các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ trị giá khoảng 40 tỷ đến 50 tỷ USD. Điều này có lẽ nhiều hơn gấp đôi mức 24 tỷ USD các sản phẩm nông nghiệp mà Trung Quốc đã mua của Mỹ cả năm 2017 trước khi xảy ra thương chiến. Hơn nữa, Trung Quốc đã bắt đầu mua từ cách đây mấy tuần với tổng giá trị từ 2 tỷ USD tăng lên đến 8 tỷ USD. Giá đậu tương đã bắt đầu tăng trở lại; đây quả là một thỏa thuận tốt đối với nông dân Mỹ. Điều này đã trở thành chiến thắng lớn nhất để ông Trump khoe với truyền thông.

Sau cuộc gặp ông Lưu Hạc tại Nhà Trắng, ông Donald Trump tuyên bố với các nhà báo: "Chúng ta đã đến rất gần việc chấm dứt chiến tranh thương mại". Ảnh: Đa Chiều
Sau cuộc gặp ông Lưu Hạc tại Nhà Trắng, ông Donald Trump tuyên bố với các nhà báo: "Chúng ta đã đến rất gần việc chấm dứt chiến tranh thương mại". Ảnh: Đa Chiều

Ngoài mua nông sản, Trung Quốc cũng đồng ý đưa ra chỉ dẫn về quản lý hối suất đồng Nhân dân tệ và mở cửa thêm thị trường dịch vụ tiền tệ cho bên ngoài cùng với việc tăng cường bảo hộ bản quyền sở hữu trí tuệ.

Hãng tin Bloomberg cho biết trong thỏa thuận còn có những cam kết không rõ ràng về quyền sở hữu trí tuệ và tỷ giá hối đoái. Phạm vi của thỏa thuận này nhỏ hơn nhiều so với những gì bản thân ông Trump đã tưởng tượng và nó ít hơn nhiều so với phạm vi thương thảo giữa hai bên khi cuộc đàm phán bị phá vỡ hồi tháng 5/2019. Các cơ quan truyền thông châu Âu như Deutsche Welle BBC cho rằng các nhượng bộ của Trung Quốc tương đối nhỏ, về cơ bản chỉ đóng gói lại các cam kết đã có trong nhiều vòng đàm phán trước và cũng không đề cập đến việc Trung Quốc tiến hành các cải cách mạnh mẽ và trợ cấp doanh nghiệp quốc doanh, những điều khiến các quan chức và doanh nghiệp Mỹ không hài lòng.  

Bên cạnh đó, hôm 11 tháng 10 ông Trump đã thay đổi một số lời lẽ liên quan đến Trung Quốc. Ông bày tỏ hoan nghênh sinh viên Trung Quốc, nói sinh viên Trung Quốc sẽ không bị phân biệt đối xử và phủ nhận việc sinh viên Trung Quốc phải đối mặt với những khó khăn về thị thực. Ông nói: “Chúng ta có hệ thống đại học tốt nhất thế giới và chúng ta sẽ tiếp tục duy trì trình độ này. Một trong những lý do tại sao chúng ta tốt đẹp là bởi chúng ta có rất nhiều sinh viên đến từ Trung Quốc. Chúng ta sẽ không làm khó dễ họ, chúng ta sẽ làm điều này cho tất cả mọi người”.

Ông Trump tiếp ông Lưu Hạc và đoàn đàm phán Trung Quốc tại Phòng Bầu dục trong Nhà Trắng. Ảnh: VCG/Đa Chiều.
Ông Trump tiếp ông Lưu Hạc và đoàn đàm phán Trung Quốc tại Phòng Bầu dục trong Nhà Trắng. Ảnh: VCG/Đa Chiều.

Ông Trump nói: “Chúng ta có các tài năng xuất sắc đến từ Trung Quốc. Họ chiếm một số ghế lớn trong các trường đại học của Mỹ. Chúng ta hy vọng điều này sẽ được giữ mãi. Đã từng có những tin đồn sai lệch nói rằng chúng ta đóng cánh cửa các trường đại học với Trung Quốc. Điều này là không đúng”.

Trước đó, ông Trump từng đả kích mỗi một sinh viên Trung Quốc đều là gián điệp; các cuộc trao đổi học thuật giữa hai nước đã một thời gian bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Đồng thời, ông Trump cũng thay đổi thái độ về vấn đề Hồng Kông. Ông nói: "Chính phủ Trung Quốc đã đạt được tiến bộ về vấn đề Hồng Kông, số lượng người biểu tình đã giảm bớt nhiều và vấn đề cuối cùng sẽ được tự giải quyết”. Ông nhấn mạnh, một số thỏa thuận thương mại đạt được sẽ là “điều rất tốt đẹp” cho cư dân Hồng Kông.

Một số cư dân mạng Mỹ cảm thán, để đạt được thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, mọi thứ khác dường như không còn quan trọng nữa. Như Trump đã nói: “Hiện tại không có gì quan trọng hơn chuyện lớn lao mà chúng ta đang làm với Trung Quốc”, “Mỹ và Trung Quốc trước đây có rất nhiều va chạm, nhưng hiện nay giống  như một bữa tiệc tình yêu (lovefest). Đó là một việc rất tốt”.

Ông Trump cho các phóng viên thấy bức thư của ông Tập Cận Bình
Ông Trump cho các phóng viên thấy bức thư của ông Tập Cận Bình

 Bắc Kinh phản ứng lạnh nhạt

Mặc dù chính phủ Trung Quốc cũng tuyên bố hai bên đã đạt được tiến triển trong khá nhiều vấn đề, nhưng thái độ liên quan rất thận trọng. Nhân dân Nhật báo ngày 12 tháng 10 đã đăng một bài báo kêu gọi Mỹ hủy bỏ tất cả thuế quan để cuộc chiến thương mại thực sự chấm dứt.

Tân Hoa Xã, cơ quan truyền thông chính thức của Trung Quốc ngày 12/10 đăng bình luận “Kiên nhẫn và xác định quyết tâm” viết, vòng đàm phán kinh tế và thương mại cấp cao Trung - Mỹ vừa kết thúc đã đạt được tiến triển, nhưng nhiều vấn đề tiếp theo đây vẫn còn đầy bất trắc, phải trước sau duy trì đủ kiên nhẫn và quyết tâm chiến lược”.

Bài báo cũng chỉ ra rằng, sự tiến triển của vòng đàm phán này không dễ dàng có được. Cũng cần phải tỉnh táo thấy rằng, quan hệ Trung - Mỹ ngày nay phức tạp hơn trước đây rất nhiều; cộng thêm một số người muốn chính trị hóa các vấn đề kinh tế và thương mại; tìm ra phương án giải quyết các vấn đề kinh tế và thương mại mà cả hai nước đều có thể chấp nhận được cần phải trải qua một quá trình lâu dài hơn.

Theo trang tin Đông Phương, ở Trung Quốc còn có ý kiến phân tích nói: những người lãnh đạo cả Mỹ và Trung Quốc đều cấp thiết cần có thỏa thuận này, nều không “Hội nghị Trung ương 4 của Đảng Cộng sản Trung Quốc không thể họp được, nếu có họp thì cũng không vẻ vang gì”.

Theo Đa ChiềuĐông Phương